Uslubiy qo‘llanma analitik kimyoda organik reagentlar fanidan laboratoriya ishlari

Magniy kationining organik reagentlar yordamida sifat analizi. Mg²⁺ kationini topish. Tekshiriluvchi eritmadan 2-3 tomchisiga ammoniy xlorid eritmasidan 2 tomchi va 4 tomchi Na₂HPO₄ eritmasi qo‘shiladi. So‘ng shisha tayoqcha bilan aralashtirib ammiak xidi kelguncha NH₄OH ning 2N eritmasidan qo‘shiladi. Probirkaning ichki devori tayoqcha bilan ishqalanadi va aralashma 2—3 minut tinch qoldiriladi.
Magniy-ammoniy fosfat MgNH₄PO₄ ning oq kristall cho‘kmasi xosil bo‘lishi berilgan aralashma tarkibida Mg²⁺ kationi borligini ko‘rsatadi.
Bundan tashqari, eritmadagi Mg²⁺ kationini boshqa reaksiyalar yordamida ham topish mumkin.
Oksixinolin C₉H₆NOH magniy tuzlarining ammiakli eritmalaridan Mg²⁺ kationini yashil-capg‘ish kristall cho‘kma magniy oksixinolyat holida ajratadi:

Probirkadagi 2 tomchi Mg²⁺ tuzi eritmasiga NH₄C1 ning to‘yingan eritmasidan 1 tomchi, NH₄OH ning konsentrlangan eritmasidan 2 tomchi, so‘ngra oksixinolinning 5% li spirtli eritmasidan 3 tomchi qo‘shiladi. Probirkadagi aralashma shisha tayoqcha bilan aralashtirilib, yashil-sarg‘ish cho‘kmaning hosil bo‘lishi kuzatiladi.
Reaksiyani olib borish sharoiti:
- cho‘ktirishda eritma muhitining pH ko‘rsatkichi 8—13 bo‘lishi tavsiya etiladi;
- birinchi va ikkinchi gurux kationlari Mg²⁺ ni bu reaksiya bilan ochishga xalaqit bermaydi;
- cho‘ktirish reaksiyasini isitish bilan olib borilishi ijobiy natija beradi.

Laboratoriya ishi № 4
Mis (II), nikel (II), kobalt (II) kationlarining organik reagentlar yordamida sifat analizi
Mis (II) kationining organik reagentlar yordamida sifat analizi. Mis guruxchasi va mishyak guruxchasi kationlarini vodorod sulfid ta’sirida cho‘ktirish. Tekshirilayotgan eritmaga aralashtirib turib kislotali muhit hosil bo‘lguncha NSl ning 2N eritmasidan tomiziladi va undan 8-10 tomchi ortiqcha qo‘shiladi. Kislota qo‘shilgan eritmaga qaynab turgan suv xammomida 80-90°S ga qadar isitiladi va 10 minut davomida vodorod sulfid yuboriladi. So‘ngra eritma vodorod sulfidli suv bilan suyultiriladi (distillangan sovuq suv ishlatsa ham bo‘ladi) va vodorod sulfid bilan qayta to‘yintiriladi. To‘la cho‘ktirishga (kationlar sulfidlar xolida cho‘kadi) erishilgandan so‘ng aralashma sentrifugalana­
di. Cho‘kmada mis guruxchasi va mishyak guruxchasi kationlari sulfidlari bo‘ladi. sentrifugat (1) tashlab yuboriladi.
Tarkibida mis guruxchasi bor cho‘kmani analiz qilish. Cho‘kma (II) bir necha tomchi NH₄ C1 aralashgan vodorod sulfidli suv bilan yuviladi. Yuvilgan cho‘kmani chinni kosachaga solinadi va unga katalizator KNO₂ kristallaridan 1-2 dona qo‘shilib, HNO₃ ning 2N eritmasida qizdirish bilan eritiladi. Erimay qolgan qismi sentrifugatlanib, cho‘kma (III) ajratiladi. Cho‘kma (III) da HgS, sentrifugat (III) da Cu²⁺, Bi³⁺, Cd²⁺ kationlari bo‘ladi.