Уткир холецистит ва ут-тош касаллиги ва унинг асоратлари


Холециститлар классификацияси


Download 133.5 Kb.
bet3/7
Sana06.04.2023
Hajmi133.5 Kb.
#1334758
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
УТКИР ХОЛЕЦИСТИТЛЕК.№10

Холециститлар классификацияси


Ут-тош касаллигининг купдан-куп классификациялари орасида С. П. Фёдоровнинг патологоанатомик принципга асосланган классификацияси (1934) хар калай купрок маъкул булиб колмокда. Куйида шу классификацияни келтириб утамиз:
I. Бирламчи уткир холецистит, у:
а) батамом согайиб кетиш;
б) бирламчи истиско пайдо булиши;
в) яллигланиш туфайли иккиламчи истиско пайдо булиши билан тугаши мумкин.
II. Асорат бермаган, кузиб турадиган сурункали (хроник) холецистит.
III. Асорат берган, кузиб турадиган сурункали холецистит:
а) йирингли холецистит;
б) ярали холецистит;
в) гангреноз холецистит;
г) ут пуфаги эмпиемаси.
IV. Ут пуфаги склерози.
V. Ут пуфаги актиномикози.
VI. Ут пуфаги сили.
VII. Ут йулларининг яллигланиши (холангит).
а) ярим уткир холангит;
б) уткир холангит;
в) йирингли холангит.
А. Д. Очкин (1949), А. М. Жавадян (1957), И. А. Беличенко (1962) ва бошкаларнинг классификациялари учун хам худди маца шу классификация асос булиб хизмат килган.
А. М. Жавадян ут-тош касаллигининг куйидаги хилларини тафовут килади:
I Оддий холециститлар:
1) катарал хили;
2) ут пуфаги истискоси;
3) кузиб турадиган, асорат бермаган сурункали (хроник) холецистит.
II. Деструктив холециститлар:
1) флегмоноз хили;
2) ут пуфаги эмпиемаси;
3) гангреноз холецистит;
4) перфоратив, яъни ут пуфаги тешилишига сабаб булган холецистит;
5) уткир холецистопанкреатит;
6) холангитлар, ангиохолитлар, умумий ут йулининг бирдан ва сурункали тарзда тикилиб колиши.
А. В. Шапошников (1984) уз классификациясида ут пуфагида бошланадиган уткир яллигланиш жараёнининг клиник-морфологик белгиларини хисобга олади:
Бу классификациянинг заиф томонлари борлиги сабабли изохлаб беришни талаб килади. Бу асосан Шапошников классификациясининг иккинчи ярмига («Асоратлар» деган кисмига) тааллуклидир. Махаллий ёки таркок перитонит, перивезикал абсцесслар хакикатан хам уткир холециститнинг бевосита асоратлари булиши мумкин (уткир холециститнинг деструктив хилида ва инфекция ут пуфаги доирасидан ташкарига таркалиб кетган махалларда). Шу билан бирга тош еки тошларнинг ут пуфагидан умумий ут йулига утиши, яъни холедохолитиаз пайдо булишини касаллик асорати деб хисоблаш мумкин эмас, бу табиий жараёндир. Лекин ут йулида тош булиши унинг умумий ут нули (холедох) охирги кисмида, яъни ампуласида кисилиб колиши учун ва натижада обтурацияли (механик) сариклик, уткир панкреатит, гепатит ва гепаторенал синдром сингари асоратлар пайдо булиши учун кулай шароитларни яратади.
Юкорида айтилганларни хисобга олиб туриб, биз ут-тош касаллиги ва унинг асоратларининг куйида келтирилган классификациясини ишлаб чикдик (1987). Биз айнан бирламчи ут тошларининг асосан ут пуфагида пайдо булишига асосланиб иш тутдик (ут тошлари жигар ичидаги ут йулларининг аномал тарзда кенгайиб кетган кисмларида хам хосил булиши мумкин). Ут тошлари жойдан-жойга кучиб утиб туришга мойил булади ва бунда аксари ут (сафро) утказувчи йулларнинг табиий торайган кисмини беркитиб куяди.
Агар тош ут пуфаги йулидан утиб, умумий ут йулига тушиб колгудек булса, у хдлда бу тошнинг холедох-дуоденал ампуласида кисилиб колиб, холангит хамда обтурацияли (механик) сариклик пайдо булиши ва буларнинг турли окибатларига олиб бориши учун тегишли шарт-шароитлар юзага келади.
Хулласини айтганда, гепатобилиар система билан анатомик-физиологик жихатдан махкам богланган органларнинг хаммаси, худди занжирли реакциядаги булгани сингари дардга чалинади. Бизнинг классификациямиз куйидагича:

Download 133.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling