Қутуриш касаллиги — белгилари, хусусийатлари, ташхис, даволаш ва олдини олиш

ҚУТУРИШНИ ДАВОЛАШ
2005-йилгача касалликнинг клиник белгилари намоён бўла бошланганда қутуришни даволашнинг самарали усуллари фанга маълум емас еди. Кўпинча азобли ҳолатни енгиллаштириш учун симптоматик воситалар билан чекланишга тўғри келарди. Ҳаракат қўзғалувчанлиги тинчлантирувчи (седатив) воситалар билан бостириларди, тутқаноқлар еса кураресимон препаратлар билан. Нафас бузилишлари еса трахеостомия ва беморни сунъий нафас аппаратига улаш билан компенсацияланарди.
Ҳозирги кунда вируси юқганидан кейин, инсонга касалланишни олдини олиш учун бир қатор инексиялар қилинади. Вирус билан курашиш учун қутуришга қарши иммуноглобулин берилади. У қутуришга қарши антитаналарни дарҳол ишлаб чиқилишига имкон беради ва вируснинг кириб боришини олдини олади. Шундан сўнг қутуришга қарши емлашни олиш бу касалликнинг олдини олишнинг калитидир. Вакциналар 14 кун давомида бешта инексия кетма-кетлигида берилади.
Ҳайвонларни назорат қилиш хизмати кишини тишлаган ҳайвонни текшириш учун уни излаб топишга ҳаракат қилади. Ҳайвон қутурмаган бўлса, киши инекциялар олмаслиги мумкин. Бироқ, ҳайвон топилмаса, енг хавфсиз ҳаракат чораси — бу даволаш усулларини қўллашдир.
Қутуришга қарши ваксина қанча барвақт олинса, касалликнинг олдини олиш еҳтимоли шунча юқори бўлади. Шифокорлар жароҳатни совун ва сув ёки ёд билан камида 15 дақиқа давомида ювиш орқали даволашади. Кейин иммуноглобин юборилади ва қутуришга қарши емлаш бошланади. Ушбу протокол «постконтакт профилактика» деб номланади.
ДАВОЛАШНИНГ НОЖЎЙА ТАъСИРЛАРИ
Қутуришга қарши емлаш ва иммуноглобулин жуда камдан-кам ҳолатларда баъзи ножўя таъсирларга сабаб бўлиши мумкин, жумладан:
Инекция жойида оғриқ, шишиш ёки қичишиш;
Бош оғриғи;
Кўнгил айниши;
Қориндаги оғриқ;
Мушаклардаги оғриқ;
Бош айланиши.
ОЛДИНИ ОЛИШ
Қутуришни олдини олиш мумкин. Қутуриш билан касалланишдан қочиш учун бир неча оддий тавсиялар мавжуд:
Ривожланаётган мамлакатларга саёҳат қилишдан, ҳайвонлар билан яқин алоқада ишлашдан ёки патоген вирусни ўрганиш билан шуғулланадиган лабораторияда ишлашдан олдин қутуришга қарши емлашни қабул қилиш.
Уй ҳайвонларини емлатиш.
Ёввойи итлар ҳақида ҳайвонларни назорат қилиш хизматига хабар бериш.
Йиртқич ҳайвонлар билан алоқа қилишдан сақланиш.
Уй яқинига ва уйга кўршапалаклар киришига йўл қўймаслик.
Вакцияни 1881-йилда Луи Пастер кашф етган. 1885-йилда вакцина ит тишлаб олган болада қўллаб кўрилган. Бунда боланинг касалланмаганлиги қайд етилган.
БУТУНЖАҲОН ҚУТУРИШГА ҚАРШИ КУРАШИШ КУНИ
Бутунжаҳон қутуришга қарши кураш куни (Wорлд Рабиес Дай) ҳар йили 28-сентябр куни нишонланади. БМТ`нинг халқаро кунлари рўйхатига киритилади. Ушбу сананинг танланиши Луи Пастернинг ўлими куни билан боғлиқ.