Узбек драматургиясида


Download 0.55 Mb.
bet8/16
Sana11.05.2023
Hajmi0.55 Mb.
#1451772
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16
Bog'liq
5594-1999

уцимайди.
(Таъкид бизники - И.Р.)2
Юк,орида берилган сузлар томошабиннинг завк.ини оширади, айник.са, "расми йук, экан, деб газит ук,имайди" - жумласида гузал комик хусусият ифодаланган. Шунингдек, мах,алла ок,сок,олини фош этаётган К,учк,ор, узининг х,ам к;андай саводга зга эканлигини ошко­ ра к,илиб к,уяди.
Бу нарса "газит" сузининг берилиши билан амалга оширилади. Яъни газета сузининг урнига "газит" - сузини к,уллаган бош к.ах.рамоннинг саводи х,ак,ида х,ам маълумотга эга буламиз. Айнан шу





1 Бошбеков Ш. Эшик к,ок.к,ан ким буJЩи? 182-6.
2 Уша китоб, 165-б.
муносабат кишиларда "узинг кимсану, кимнинг устидан куляпсан" - деган к,араш билан завк, уйFотади.
Муаллиф бу х,олатни янада :кучайтириш мак,садида, 1<:Jщри ва К,уч:к;ор уртасидаги энг комик вазиятни келтиради. Худци шу нарса, драманинг охиригача томошабинга уз таъсирини курсатади.
dl(учк,ор. Хуп, соJЩатлар нима дейишди? Кумри. "Раз, два, взялин, дейишди.
К,учк,ор. Нима-ди?
Кумри. зяли"
К,учк,ор. "Раз, два" миш! Нима, армияда фак;ат иккигача санаш­ ни ургатишаркапми? Юз-юз элJ1иккача санамаrщими, мен узимга келиб олмайманми ! Сулайиб ётган боксчи­ гаям, унгача санашади-ку, шунчалик х,ам булмадикми?!h
"Раз два" миш! Нима, армияда факдт иккигача санашни ургатишарканми? Юз-юз эШiиккача санамайдими, мен узимга келиб олмайманми?" каби гапларида комик кулm: мужассамлашган.
Худди шунингдек, отасининг боrланиб турганини курган Ту- робжон...
"Дада, бизчи бувим.,11арникига кучиб кетарканмиз. (Дада­ сининг боrлик, турганига х,айрон булиб) Ие, пима к,илиб турибсиз, дада?
К,учк,ор. Ким.. Менми?.. Ха э щи, бувингникига кучиб кетадиган булсак, уйни ташлаб кетамизми, орк;алаб олиб кетамиз­ да:о уrилтой. Х.озир бирпас нафасни ростлаб оламиз, кейин "ё пирим" деб кутарамиз-у, кетаверамиз. "2
"Орк,алаб олиб кетамиз-да, уrилтой" гапидан К,учк,орнинг кино­ ясини сезамиз, аммо унинг х,олатига берган узининг бундай бах,оси





1 Бошбеков Ш. Эшик кок.к.ан ким бу;щи? 165-166-б.
2 Уша китоб, 166-б.
томошабиннинг кулдириши табиий. Драмада бундай х.олатларни ис­ таганча топиш мумкин. Образнинr х;ам комик, х,ам сатирик куринишда берилган х,аракат ва х,олатлари драманинг томошабоп булишини таъминлайди.
Умуман айтганда, Ш.Бошбековнинг "Темир хотин" жиддий ко­ медиясида муаJmиф к.арашлари энr аввал:о бош к,ах,рамон образи орк,али, шунингдек, бошк,а иштирок этувчи персонажларнинr нут­ к.ида уз аксини топади. Шунинrдек, муаrmиф ремаркасида х.ам маълум маънода, муаллиф муносабати берилади. Драмада тасвирлан­ rан х,аёт К,учк,орнинг ниrох,и орк,али, унинr дунёк,араши ёрдамида баёп этилади, тах,Jrил КJmинаци. Шунинг учун шартли дета.JI, шартли муносабатларга томошабиннинг ишониши осон кечди. Робот аёл­ нинг драмада кдтнашиши, уни пахтазорнинг уртасида куйиб кетй­ ши, домла Сувоннинг никох; ук.иши буларнинг барчаси томошабинга К,учк,ор воситасида етказилади.
Шартли муносабат масаласи х,ам драмада яхши ифодаланган. Робот аёлга нисбатан К,учк,ор ва Сувон домланинг тирик инсонга ухшаб муомала к,юrишлари, нико ук,ишлари, отасининг номини сурашлари, Аломатхон деб ном к,уйишлари, - буларнинг барчаси драмадаrи шартли муносабатлардир.
Драма билан танишган х,ар бир инсонда, "Пахтакорнинг х,аёти шундай экан, бошк;аrrарнинг х,аёти к,андай эди, муаллиф узгаларнинг х.аётини х,ам назарга олдими?" - деган са.вол Т)'FИЛади. Драмадаги Бозорбой образи, К,учк;ор образига солиштирилади. К,ачон К.учк,ор Бозорбойни сура.са, у бозорда булади. Бирок. унинг х.аёти, гарчи К:учк,орча.гrик мех,нат к,илмаса х,ам" нисбатан тук,, ишлари юришган эди. Шунинг учун х,ам у К,учк,орга ухшаб ичиб, "юрагини бушатиб" олмас эди. Драматург бу билан х,амманинг х,аёти х,ам К,учк,орники каби эмас деган хулосани келтириб чик,аради.
2 § ДРАМАДА ПСИХОЛОГИК ТАСВИР




Download 0.55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling