Узбеки стон республикаси олий ва урта махсус


Download 1.98 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/117
Sana27.06.2023
Hajmi1.98 Mb.
#1656953
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   117
Bog'liq
Zaynutdinov Sh Menejment asoslari

Саволлар ва топширик^шр 
1 Республикада жамоа тарзи нималар асосида ривожланади ? 
2. Олий Мажлиснинг мухим ваколатларини санаб утинг. 
3 Республика Президентлигига кимлар сайланишимумкин? 
4. Республика Президентининг мущм мажбуриятларини гапириб 
беринг.
 и 
5. Республика Суд %окимияти цандаи ууцуцларга эга ? 
19 


III БОБ. ПЕРСОНАЛ БОШКДРУВ 
Таянч иборалар: персонал боищарув, онг, бошцарув усули, уз-узини 
боищариш, ижгпимоий-рщий у су л, мак<сад, бозор, 
шахсий режа, тажриба, вазият 
3.1. Онг, уз-узини англаш ва бошкарув 
И неон ижтимоий тизимда асосий бугин, бошкарув объекта 
на субъектидир. Инсонни доимо кимдир бошкаради. Инсон 
ра\барлар, хукумат ташкилотлари бошк;арувини хис килади, бунда 
у бошкарув субъекти х^исобланади. Инсон бошкаларгатаъсир этеа, 
у бошкарув субъектига айланади. 
Инсон узини, уз фикри, \улки, ишлари ва харакатларини 
\ам бо!икаради. Уз-узини шахсан бошкариш билан у узининг 
шахсий «мен»ини бошкарув субъекти сифатида намоён этади. 
Шахсий бошкарув инсоннинг узига, фикрлари ва ишларига 
нисбатан катъий танкидий муносабатда булишини такозо 
Килади. У онглилик, кишининг узини, уз кобилиятлари ва 
имкониятларини тугри тушуниши ва ба\о бериш, уз хулки ва 
харакатларига окилона муносабатда булиш билан узвий 
богликдир. 
Узини муваффакиятли бошкариш учун уз кизикишларининг 
тавсифини, уз имкониятлари ва турли вазиятларда нуктаи назарини 
яхши билиши лозим. Аввало уз имкониятларини, кейин эса 
улардан фойдаланиш йулларини англаб олган булиши керак. Онг 
инсоннинг вокеликни тугри акс эттириш кобилияти сифатида, 
инсоннинг ижтимоий-ру\ий воситалари йигиндиси сифатида 
инсонга уз фаолияти дастурини тузиш, якин ва узок истикбол 
учун максадлар куйиш, уларга эришишга ёрдам беришга имконият 
иратади. 
Онг инсонга уз фикр ва \аракатларини назорат килиш, 
уларни та.\лил килиш, бошка кишиларнинг ишлари ва \аракат-
20 


И билан таккослаш учун, табиатга, жамият жараёнларига, уз-
^зига таъсир курсатиш ёки узини шахсан бошкара олиш учун 
имкон беради. 
Инсон онги худди икки кисмга ажралгандек булади: у ташки 
оламга уни билиш ва узгартириш максадида каратилади, \амла 
ичкарига яъни узини билиш, уз имкониятлари, кобилияти ва 
харакатларига ба\о беришга, англашга каратилгандир. Онгнинг 
натижаси дунёни билиш булса, узлигини англаш инсоннинг уз-
узини билишидир. 
Онг инсонга бошка кишиларни бошкариш воситаси сифагида 
хизмат килса, уз-узини англаш, уз хиссиёти ва фикри, хатти-
^аракатларини тушуниш, бошка кишиларга булган муносабатини 
идроклаш имконини беради. Инсон уз-узини англаш туфайли 
атроф дунёдан узини ажратади ва Уз ^аракатларини бошкаради. 
Бунда уз-узини назорат килиш, Узини шахсан бошкариш даражаси 
инсон умрининг турли даврларвда турличадир. Уз-узини бошкариш 
даражаси турли тоифа кишиларда турличадир. У инсон яшаётган 
ва ме\нат килаётган ижтимоий му^ит, унинг шахсий сифатлари, 
акл-идроки, кизикконлиги, ру\ий ва жисмоний хусусиятлари, 
ирсиятига богликдир. Баъзи кишилар энг кийин вазиятларда \ам 
узини йукотиб куймайди. 
Уз-Узини англаш инсондан уз харакатлари, сузлари ва фикрига 
жамиятда мавжуд ахлокий ва конуний меъёрлар нуктаи назаридан 
ба^о бериш кобилиятини талаб килади. 
Шундай килиб, уз-узини англаш узига ба\о бериш, яъни 
узининг \ам жисмоний, \ам маънавий сифатлари, кобилиятига 
ба\о беришни \ам камраб олади. Уз-Узига ба\о бериш инсонга 
Узини аникфикрлари ва харакатларини у амал килувчи умумий 
тамойиллар, эътикодларга мувофиклашгириш имконини беради. 
Инсон фикри ва \аракатларининг жамоат талабларига жавоб 
бермаслиги. Инсон уз-Узининг фикр ва хулкини тугрилаш 
максадида бошкарувчи таъсир курсатиши, уларни му\им жамоат 
талабларига мувофик чолга келтириш учун туртки булиб хизмат 
Килади. 
Уз-узига ба\о бериш инсон узини шахсан бошкаришда му\им 
а^амиятга эга. У уз \аракатлари, хулкига нисбатан танкидий 
муносабатда булишни, \аёт илгари сурувчи талабларга жавоб бера 
олиш, уз олдига мустакил равишда, эриша оладиган максадлар 
КУииш, асоссиз интилиш, фойдасиз ва зарарли ^аракатлардан воз 
кечиш кобилиятига доимо ба\о бера олишни такозо этади. 
21 


Инсоннинг уз-узини бахрлашни бошкалар томонидан у 
бахрланишисиз тасаввур этиб булмайди. Инсоннинг узига узи 
берган ба\оси унга бошкалар берган ба\ога тугри келишса, одатда 
у тугри ^аракат килаётганлигини билдиради. 
Албатта, ^аётда бир инсон тугрисидаги бошкаларнинг фикри 
нотугри булиши х^ам мумкин. Бунинг куплаб сабаблари мавжуд: 
инсон узини тулик курсата олмаган булиши, жамоа инсонга 
нотугри ёки уйламай килган харакатларига асосан ба^о берган 
булиши мумкин. Лекин \аётда уз-узига берилган ба^о билан жамоа 
ба\оси тугри келмаган доллар куп учрайди. Бунинг сабаби инсон 
узига ортикча бино кУйиши, атрофдагилар фикри билан 
\исоблашмаслигидадир. Бундай кишилар Уз-узини ёмон 
бошкаради, узига объектив ба\о бера олмайди, бошкалар ба^осига 
купинча эътибор бермайди, такаббур, купинча бетокат, уз 
\аракатларини назорат килмайди, уз-Узини тугри ва бафуржа 
тахдил этиш, назорат килишга кодир эмас. Уни бошкариш кийин, 
чунки у жамоа манфаатлари ва максадларини менсимайди. Инсон 
узига берган бах;оси билан, жамоа берган бахр ва жамоатчилик 
фикри тугри келмаслиги шахе ва жамоа уртасида келишмовчилик 
вужудга келиши, шахенинг ички иккига ажралиши, маънавий 
коникмаслигига сабаб булади. 
Демак, онг уз-узини англаш ва уз-узига ба^о бериш, 
инсоннинг уз-узини бошкариш воситаси сифатида хизмат килади. 
Шу билан бирга инсоннинг барча фикрлари ва хдракатлари онг 
ва уз-узини англаш натижасида назорат килинади деб айтиш 
мумкин эмас. 
Шу билан бирга инсонга онгеиз равишда, яъни ишлаб назорат 
килинмайдиган хислар, фикрлар ва \аракатлар х,ам хосдир. Онгеиз 
Килинган харакатлар инсонда инстинкт, хиссиёт, майл, сезги 
сифатида намоён булади. Биринчи карашда онгеизлик, фикрлаш, 
уз-узини бошкариш кобилиятига эга булган. 
Амалда инсон ^аракатларида онгеиз равишда килинган 
\аракатлар мух;им урин эгаллайди ва ижобий а^амиятга эга. 
Чунки у онгни тангликдан \имоя килувчи сифатида Узига хое 
воситадир. 
Шундай килиб, шахсий бошкарув, яъни инсоннинг Уз-Узини 
бошкариши онглилик ва тенгеизликнинг бирлигидан иборат булиб, 
бунда онглилик, уз-узини бошкариш устуворликка эга. 
22 



Download 1.98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling