Узбеки стон республикаси олий ва урта махсус


 Бозор иктисодиёти унумдорликни бошкарашга кандай  янгиликларни киритади?  191


Download 1.98 Mb.
Pdf ko'rish
bet110/117
Sana27.06.2023
Hajmi1.98 Mb.
#1656953
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   117
Bog'liq
Zaynutdinov Sh Menejment asoslari

10. Бозор иктисодиёти унумдорликни бошкарашга кандай 
янгиликларни киритади? 
191 


XXII БОБ. МЕНЕЖМЕНТ САМАРАДОРЛИГИ 
Таянч иборалар: мезон, самара, самарадорлик, щтисодий 
самарадорлик, ижтимоий самарадорлик, 
щтисодий курсаткичлар, бошцариш сифати, 
кириш-чщиш цикмари, унумдорлик назорати, 
ишлаб чщаришни лойщалаштириш. 
22.1. Менежмент самарадорлиги тушунчаси 
Бошкарув жараёни ишлаб чи^ариш - х^жалик фаолиятининг 
ажралмас цисмидир, унинг самарадорлигини корхонанинг охирги 
натижалари б^йича хулосадан аникдаш мумкин. 
Самарадорлик кенг мазмунга эга б^либ, бунда куйилган 
максадларга эришиш натижалари билан ишлаб чицариш 
харажатларини солиштиришдан иборатадир. Лотин тилида 
«самара» - \аракатлик, ишлаб чикарувчанлик, зарурий натижани 
берувчи маъноларни англатади. У инсон фаолиятининг барча 
со^аларида: фанда, техникада, сиёсатда ва мафкурада 
фойдаланилади. «Ишлаб чик;аришни боищариш самарадорлиги» 
тушунчасидан «Ишлаб чицариш самарадорлиги» тушунчасини 
аникутб олиш лозим. Ишлаб чицариш самарадорлигининнг охирги 
натижани фойдаланилган хажм ёки харажат ресурсларига (ишлаб 
чик,ариш натижаси (самара) ва харажатлар уртасидаги фар к) 
муносабати деб тушунилади. Бу тушунча ишлаб чицаришни 
ривожланиш жараёни \аракатига ба\о беради ва унинг сифат 
узгаришларини ёритади. 
Иктисодий фанларнинг назариётчи ва амалиётчилари ишлаб 
чик;ариш иктисодий самарадорлигини узига хос хусусиятли 
тавсифини аник;ладилар. Улар жамият э^тиёжларининг 
кондирилиши ва ишлаб чицариш ма^сулоти билан харажатлар 
уртасидаги узаро боглик^тикни к^рсатиб ^тганлар. 
192 


Менежментда ишлаб чикаришни бошцариш самарадорлиги 
дейилганда, бошкарув жараёни ва бошкарув фаолиятининг 
натижаси тушунилади. Агар, бошкарув фаолиятининг охирги 
натижаси, жамоа фаолиятининг охирги натижаси билан тугри 
келади, деб ^исобланса, айтиш мумкинки, бошкаруз жараёни 
самарадорлиги мураккаб, куп циррали, ижтимоий-иктисодий 
категориядир. У бошкарувнинг деярли барча томонларини 
эътиборга олади ва бошкарув жараёнида юз берадиган и щтисодий, 
ижтимоий, ташкилий, маркетинг, технологик \амда бошка 
муносабатларнинг му\им ало^ида тавсифларини ёритиб беради. 
Бош кару в самарадорлигининг шундай к^п кирралилиги, уни 
ифодалаш учун куп шаклли тушунчаларни намоён килади. К.уйида 
хо\лаган даражадаги бошкарув тизими асосига кирган 
самарадорликнинг му\им тушунчалари келгирилди: 
- бошцарув ходимлари ме\нати самарадорлиги; 
- бошкарув аппаратининг бошкарув фаолияти ёки унинг 
алохдда булимлари ва тармокутри самарадорлиги; 
- бошкарув жараёнинг самарадорлиги (аник бошкарув 
Карорларини ишлаб чикиш ва амалга ошириш); 
- бошкарув тизимларининг самарадорлиги (бошкарув 
табакаси, ишлаб чикаришни бошкаришда ме^натчиларнинг 
иштирокларини \исобга олган холда); 
- бошкарув механизмининг самарадорлиги (услублар, 
дастаклар, рагбатлар ва режали бошкарув шакллари). 
Бир тушунчадан бошкасига ^тишда \ар бир кейинги 
тушунчанинг мазмундорлиги, алокадорлиги олиб боради. 
Ушбу узаро алокадорлик нимани англатдци? Бошкарув жараёни 
мазмунининг узи бошкарув ходимида ме^нат фаолиятининг куп-
Кирралигидан тузилгандир, демак уни жонли м е ^ а т асосида 
ба^олаш лозим. Бирок, \исобга олищда, бизга маълумки, бошкарув 
техника воситаларидан, ахборотлардан фойдаланилади ва умуман 
ол ганда, бошкарувнинг аникланган натижаларига эришишда барча 
турдаги харажатларнинг иктисодий ба^осини бериш керак. 
Бошкарув жараёнида унинг максадлари, функциялари, услублар 
амалга ошади. Бундай \олатда, бошкарув самарадорлиги хакида 
гапириш, ташкилий-иктисодий тизимда карор ишлаб чикиш ва 
амалга оширишнинг ба^оси билан богликлигини акс эттиради. 
Бошкарув жараёнининг турли боскичлари у ёки бу сифатда 
намоён б^лади ва бошкарувнинг \ар бир ташкилий тизими аник 
193 


нжтимоий-ик;тисодий шароитларда хужалик механизми, бошкарув 

Download 1.98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling