Узбеки стон республикаси олий ва урта махсус


 Менежментнинг асосий тамойнллари


Download 1.98 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/117
Sana27.06.2023
Hajmi1.98 Mb.
#1656953
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   117
Bog'liq
Zaynutdinov Sh Menejment asoslari

8.3. Менежментнинг асосий тамойнллари 
Тамойил фаолият юритиш, халкнинг асосий коидаси, етакчи 
гоядир. Илмий адабиётларда одатда бошкарув тамойиллари деганда 
иктисодиётга ра^барлик килишда асосланиладиган асосий конца, 
йул-йурик, хулк меъёрлари тушунилади. Бошкарув тамойиллари 
иктисодиёт конунлари таъсири натижасида бошкарув усулларига 
боглик^одисалар мокиятини акс эттиради. Бошкарув механизми 
шаклини куйидагича ифодалаш мумкин: 
Конунлар -> тамойиллар —> услублар —» усуллар. 
Бошкарув тамойиллари узаро боглик ва биргаликда 
Кулланилиши лозим. 
Асосий тамойилларга куйидагилар киради: 
1. Бошцарувда яккабошчилик ва коллегиялик тамойили. 
Яккабошчилик тамойили бевосита ишлаб чикаришда ишлаб 
чикариш персонали аъзоларининг ягона рах;бар буйрукларигад 
катьий буйсунушини талаб килади. Юкори даражадаги ракбар
 КУЙЙ| 
бугин ра\бари ваколатига кирувчи масалаларни кал этмаслиПЧ 
лозим. Бу тамойилни амалга оширишнинг асосий шарти к
а
Р биР 
ижрочининг КУКУК, бурч, мажбуриятларини катьий белгилаЧ 
-КУЙишдир. Ягона бошчилик коллегиаллик, кабул килинадигаН 
64 


ш к о р а л и г и
билан кушиб олиб борилиши керак. 
ка
рорлар
0 и н т и з 0
м , ра*бар, ягона шахе иродасига сузсиз 
Коллегиалл ^ ^ амалга ошиши керак. Демократия, 
буйсунуш ^
К
ишига уз фукаролик царашларини намоён 
о Ш К о р а Л б о ш к а
р
у в К
арорларини ишлаб чикиш ва кабул килишда 
Ц
И Л
^атнашиш учун имкон яратади. 
? Илмийлик тамойили. Бошкарувда волюнтаризмни инкор 
Свчи иктисодий конунлар, жамият ривожланишининг объектив 
й ^ а л и ш л а р и н и ,
бу сокадаги миллий ва чет эл тажрибаси 
кулланишини такозо килади. 
3 Режалилик тамойили. Бозор иктисодиёти шароитида ишлаб 
ч и к а р и ш н и
режали бошкариш - бизнес ва стратегик режасини 
тузиш -
и к т и с о д и й
сиёсатларни амалга оширишнинг му*им 
ш а р т и д и р .
Бу тамойил ишлаб чикариш ривожланишининг узок 
муддатга м у л ж а л л а н г а н
йуналишлари, суръатлари ва нисбатларини, 
белгилашни ифодалайди. 
Ишлаб чикаришни режалаштириш бошкаришнинг асосий 
в а з и ф а л а р и д а н
биридир.
У
иктисодий конун, ишлаб чикаришнинг 
козирги колатини илмий та^лил этиш, эхгиёжларни истикболини 
аниклаш техникавий ва ташкилий карорларни кабул килиш 
асосида амалга оширилади. Бозор иктисодиёти шароитида стратегик 
режалаштириш - у ёки бу тармок ривожланишининг макбул 
нисбатларини, энг му\ими ресурслардан самарали фойдаланиш 
йулларини белгиловчи иктисодий ривожланиш микёсларини 
аниклашда мухим а\амиятга эга булади. 
4. Бошкарув шакл ва уеулларини такомиллаштириб бориш 
тамойили. Бозор иктисодиёти шароитида бошкарувнинг уч шакли 
мавжуд: хусусий, жамоа, давлат бошкаруви. Бошкарувнинг хусусий 
шаклида мулкдор якка Узи карор кабул килади ва бутун иш учун 
жавобгар булади. Бошкарув хусусий шаклининг ижобий томони 
мулк эгаси ишларнинг боришини узи т^лик назорат килиш 
имкониятига эгалиги, камчилигини эса сармоянинг унча катта 
улмаслиги ва бир киши бошкарувнинг турли вазифаларини 
вази
а

ИШГа
м а ж б у
Р
л и

и
Р -
Мулкдор бошкарувнинг барча 
р а р б а т
а Р И Н И а м а л г а 0 ш и
р и ш и : режалаштириш, ташкил этиш, 
Кучл
ИЛаНТИРИШ
'
й
^
к ; а т о ш
^ Р
8 3
бошкаларга шахсан булищдадир. 
б и л и м
~ т шароитида мулкдор синмаслиги учун доимо уз 
такомиллашти
ИЯ
^
ИНИ о ш и р и б
> б о ш к а р у в у е у л л а р и н и 
мавжул х '
я ъ н и
ишчиларга таъсир этиш йулларини бозорда 
л а т г а м о с
Равишда Узгартириб бориши керак. 
65 


Бошкарувнинг жамоа шаклида икки ёки ундан орти^ 
жисмоний ва КУКУКИЙ шахслар бошкарув карорларини биргаликда] 
цабул киладилар ва корхона ёки акциядорлар жамияти фаолиятм 
учун жавобгар буладилар. Шерикчилик нисбатан малакали 
бошкарув карорларини кабул килишга, бошкарувнинг хусусий 
шакли камчиликларини бартараф этишга имкон яратади. 
Бошкарувнинг жамоа шаклининг афзаллиги шериклар акция сотищ! 
йули билан кушимча сармоя жалб килиш имкониятига эга 
булишидадир. Бошкарувнинг жамоа шакли директорлар кенгаши 
томонидан амалга оширилиб, у асосий бошкарув сиёсатини ва 
бошкарувнинг мавжуд вазиятга мое иктисодий, ташкилий-
бошкарувчилик, ижтимоий-рукий, КУКУКИЙ усулларини 
танлайдилар. Бошкарувнинг жамоа шаклининг асосий камчилиги 
— барча шериклар бошкарувда ва корхона фаолиятини назорат 
Килишда тенг катнаша олмайди. Унинг яна бир камчилиги -
корпорация, акциядорлар жамияти ёки корхона акциядорларидан ! 
«икки ёклама» солик олинишидир, чунки корхона фойдадан, 
акционерлар эса кушимча равишда дивидентдан солик 
тулайдилар. 
Давлат бошкарув шакли давлат ёки ма^аллий мулк булган 
корхоналарда амалга оширилади. Давлат бу корхоналар фаолияти 
учун т^лик жавоб беради. 

Download 1.98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling