Узбекистон республикаси олий ва урга махсус таълим вазирлиги с. Х. Жалилова, Ф. И. Хайдаров, Н. И. Халилова


ШАРК АЛЛОМАЛАРИ АСАРЛАРИДА КАСБ-ХУНАР ВА КАСБ


Download 6.35 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/21
Sana03.11.2023
Hajmi6.35 Mb.
#1741962
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21
Bog'liq
Kasb psixologiyasi (S.Jalilova, F.Xaydarov, N.Xalilova)

ШАРК АЛЛОМАЛАРИ АСАРЛАРИДА КАСБ-ХУНАР ВА КАСБ 
ТАНЛАШ МАСАЛАЛАРИ
Шаркда ёшларга таълим ва тарбия бериш, уларга касб-хунар урганиш 
Кадимий анъаналаридан хисобланади. Айникса, хунарманд ва косиблар меъмор 
ва наккошлар, дехкон ва чорвадорлар, уз фарзандлари ёки шогирдларини 
тарбиялашга касб-сирларини урганишга жуда катта ахамият берганлар. 
Халкимизнинг ёш авлод тарбиясига бу кадар эътибор беришини к>фсатувчи 
турли-туман накллар ва ривоятлар маколларнинг асрлар оша тупланиб 
келганлигини хам алохида кайд этиш уринлидир. Жумладан, «Устоздан 
узмаган шогирд, шогирд эмас», «Хунарли киши хор булмас» ёки «Бир йигитга 
етмиш хунар оз» каби куплаб хикматли сузлар борки, улар кадим-кадимдан 
ота-боболаримиз ёш авлодни рухан ва жисмонан баркамол хамда узига 
муносиб бирор-бир касб-кор эгаси булиб етишишларига даъват этиб 
келганларининг яккол исботидир.
Шарк мутафаккирлари таълимотида угил ва кизларга таълим ва тарбия 
бериш билан бирга уларни касб-хунарга ургатиш гояси хам мухим урин 
эгаллайди.' Бундан куринадики, касб танлаш, касбга йуналтириш масалалари 
хозирги кун учун янгилик булмай, балки азалий муаммо сифатида )фганиб 
келинмокда. Жумладан, Абу Наср Форобий, Абу Райхон Беруний, Абу Али ибн 
Сино, Жомий, Ахмад Дониш, Давоний ва бошкалар томонидан ёзилган 
асарларда муаммо атрофлича талкин килинган
Буюк комусий олим Абу Наср Форобий касб-хунар тугрисида илк 
фикрларини билдириб, кимматли маслахатларни берганлар, чунончи таълим- 
суз ва куникмалар мажмуи, тарбия эса амалий малакалардан иборат иш-харакат 
эканлигини, муайян касб-хунарга берилган, у билан кизиккан кишилар шу касб- 
хунарнинг чинакам шайдоси булишини айтган. Бу мулохазалардан куриниб 
турибдики, касб-хунар инсоният учун азалдан жуда зарур хаётий восита булиб 
келган.
Абу Наср Форобийнинг таъкидлашича, “таълим-деган суз халклар ва 
шахарликлар уртасида назарий фазилатларни бирлаштириш, тарбия эса шу 
халклар уртасидаги тугма фазилат ва амалий касб-хунар фазилатларини 
бирлаштириш деган суздир.
Таълим факат суз ва урганиш билангина булади. Тарбиячи эса амалий иш 
тажриба билан, яъни шу халк, шу миллатнинг амалий малакаларидан иборат 
булган иш-харакат, касб-хунарга берилган булиши, урганишидир” - дейди.
Форобий таълим-тарбия ишларини икки йул билан амалга оширишни 
назарда тутади.
“Амалий фазилатлар ва амалий санъат касб-хунарлар ва уларни 
бажаришга одатлантириш масаласи”га келганда, бу одам икки йул билан хосил 
килинади; 
булардан 
биринчиси 
-
каноатбахш 
сузлар, 
чорловчи, 
илхомлантирувчи сузлар ёрдамида одатда хосил килинади, малакалар вужудга 
келтирилади, одамдаги гайрат, интилиш харакатга айлантирил ад и .
Иккинчи йул ёки усул - мажбур .этиш й у т ~ Jay .уеуд гапга кунмовчи 
кайсар шахарликлар ва бошка сахроий хал[кларг§чщ ^ ^ а ш г
1
(^ллаНилади. Чунки

Download 6.35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling