Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тош кент давлат


Download 75.97 Kb.
Pdf ko'rish
bet12/37
Sana30.01.2024
Hajmi75.97 Kb.
#1809001
TuriМонография
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   37
Bog'liq
000000001030 01

П боб. БУЛАЖ АК КАСБ ТАЪЛИМ И 
УКИТУ ВЧ И Л АРИ Н И Н Г КАСБИЙ КОМ ПЕТЕНТЛИГИНИ 
Ш АКЛЛАНТИРИШ НИНГДИДАКТИК ХУСУСИЯТЛАРИ 
2.1. 
Касб таълими укитувчиларини тайёрлаш жараёни 
мазмунини компетентлик ёндашув асосида модернизациялаш
Узбекистон Республикаси боскичма-боскич бозор иктисодиё- 
тига асосланган очик фукаролик жамият ва хукукий демократик 
давлат барпо этиш йулидан собиткадамлик билан бормокда. Бозор 
иктисодиётига утилиши билан республикамизда ишлаб чикариш- 
нинг барча сохалари учун ракобатбардош мутахассисларни етказиб 
беришга алохдда диккат каратила бошланди. Маълумки, жамият- 
нинг уз олдига куйган максадини келажакда амалга оширадиганлар 
ёшлар, яъни хозирги талабалардир. Республикамиз Президента 
И.А.Каримов таъкидлаб утганидек: «Биз фарзандларимизнинг 
нафакат жисмоний ва маънавий соглом усиши, балки уларнинг энг 
замонавий интеллектуал билимларга эга булган, уйгун ривожлан- 
ган инсонлар булиб, XXI аср талабларига тулик жавоб берадиган 
баркамол авлод булиб вояга етиши учун зарур барча имконият ва 
шароитларни яратишни уз олдимизга максад килиб куйганмиз» [6, 
74-756.] Ш унинг учун хам жамиятнинг келажаги кандай булиши 
куп жихатдан талаба ёшларнинг интеллектуал ва ахлокий жихатдан 
кай даражада камол топишларига боглик.
Жахон хамжамиятида хар кандай давлатнинг мавкеи ахолисининг 
турмуш даражаси хамда сиёсий ва иктисодий фаоллиги билан бел- 
гиланади. Глобаллашув сари бораётган хозирги дунёда давлатнинг 
халкаро ракобат жараёни шартларига тез мослашуви унинг муваф- 
факиятли ва баркарор ривожланишининг асосий омили хисобланади. 
Бунда юксак тараккий этган давлатларнинг асосий устунлиги - таълим 
тазимининг холати билан аникланадиган, шахсни ривожлантириш 
имкониятлари мавжудлиги билан боглик. Давлатнинг бугунги ва 
истикболдаги баркарор иктисодий усишини таъминловчи омиллар 
айнан таълим сохаси ривожланишига бевосита боглик.
Шу сабабли мустакилликнинг илк йиллариданок жамият ва 
иктисодиётни тубдан ислох килиш жараёнида таълим сохасида
42


жахонда муносиб уринни эгаллашга каратилган янги узлуксиз таъ­
лим тизимини яратиш ва ривожлантириш устувор вазифа сифатида 
белгиланди.
Амалга оширилаётган ислохотлар энг аввало, фан ва техника- 
нинг илдам тараккиёти, жамиятдаги ижтимоий муносабатларнинг 
замонавийлашуви, асосий буюртмачи сифатида давлат ва ижти­
моий хаётнинг таълимга куяётган янгидан-янги талабларига мос 
равишда таълим-тарбиянинг сифат-самарадорлигини узлуксиз та- 
комиллаштириб боришга каратилган.
Таълим сохасидаги миллий дастурлар доирасида амалга оши­
рилаётган бунёдкорлик ишлари ва эришилган катор ижобий 
узгаришларга карамасдан, таълим сифат самарадорлиги ривожла- 
ниши динамикасини янада жадаллаштириш, бунда яратилган шарт- 
шароитлар ва имкониятлардан самарали фойдаланиш бугунги 
кунда энг долзарб масала хисобланади.
Ёшларнинг билим олиш мотивацияларини шакллантирувчи 
механизмларни ва укитишнинг янги шакл, ноанъанавий услублари 
оркали уларнинг билиш жараёнларини фаоллаштириш тизимини 
такомиллаштириш хамда индикаторлар тизими оркали таълим- 
тарбия жараёни сифатини бошкариш механизмларини ишлаб чикиб 
амалга жорий этиш зарурати мавжуд.
Айнан мана шулар узлуксиз таълим тизимини мазмунан модер- 
низациялашни, таълим-тарбия самарадорлигини янги сифат боски­
чи га кутаришга хизмат киладиган таъсирчан чораларни куришни 
такозо килади.
Таълимнинг устувор вазифаларидан бири, бу таълим олувчи онгу 
шуурида миллий ва умуминсоний кадриятларни карор топтириш, 
унда келажакда жамиятда уз муносиб >фнини топиши учун амалий 
хаётий куникмаларни шакллантириш билан талаба ёшларнинг 
ижтимоий иктисодий муносабатларга фаол киришишига замин 
хозирлашдир.
Шу нуктаи назаридан, таълим-тарбия жараёнида нафакат талаба 
ёшларга фанлар буйича билим бериш, балки эгаллаган билим ва мала­
каларини амалга татбик этиш, улардан маиший хаётда фойдаланиш 
куникмаларини шакллантиришга йуналтириш хам асосий вазифа- 
лардан биридир.
Мазкур муаммоларни хал этиш йулларидан бири -таълим 
муассасалари, рахбар ходимлар, педагоглар, талаба ёшлар ва ота- 
оналар учун таълим хизматлари (илмий-услубий ва ахборот
43


таъминоти, педагог ходимларни тайёрлаш, уларни кайта тайёрлаш 
ва малакасини ошириш, услубий хизмат тизими) сифатини ошириш 
масаласи хам долзарб хисобланади.
Олий таълимни мазмунан модернизациялашда асосий куйидаги 
вазифаларнинг бажарилиши назарда тутилади [14]:
- олий таълимнинг бакалавриатура ва магистратура боскич- 
ларида «Миллий гоя» туркумига кирувчи фанларни укитиш кетма- 
кетлиги ва узлуксизлигини таъминловчи ягона Концепцияни 
яратиш, миллий гоя, умуммиллий кадриятларга оид тушунчаларни 
барча укув фанлари таркибига сингдириш;
- таълим ва тарбияни уйгун олиб бориш, талаба-ёшларки 
нафакат билимли, балки, маънавий, ахлокий хамда касбий 
тайёрланган етук шахе сифатида вояга етказиш буйича таъсирчан 
педагогик чораларни белгилаш, бунинг учун талаба-ёшларнинг 
тарбияланганлик даражасини белгиловчи мезонларни ишлаб чикиб, 
жорий этиш;
- таълим муассасаларида соглом ижодий мухитни яратиш, 
таълим ва тарбия жараёнига илгор инновацион, педагогик ва 
ахборот технологияларини жорий этиш оркали укитиш сифатини 
янги боскичга кутариш, талаба-ёшларнинг дунёкараши, тафаккури
мустакил мушохада килиш кобилиятларини ривожлантириш;
- иктидорли талаба-ёшларнинг кобилияти ва истеъдодини 
аниклаш, тарбиялаш, улар истеъдодини тулаконли руёбга чикариш- 
нинг ягона умумиллий тизимини шакллантириш, укув-тарбия жа­
раёнини индивидуаллаштириш ва табакалаштириш илмий асосла­
рини яратиш;
- укув режаларидаги турдош фанларни интеграциялаш оркали 
укув юкламалари кулами ва хажмини макбуллаштириш;
- олий таълим тизимининг бакалавриатура ва магистратура 
боскичларида Давлат таълим стандартлари, укув режа ва дастур- 
лари хамда дарсликларини такомиллаштириш, мазмунан узвийлаш- 
тириш;
- талабаларнинг Давлат таълим стандартлари буйича билим, 
куникма ва малакаларини бахолашнинг бакалавриатура ва магист­
ратура боскичлари учун ягона тизимини яратиш ва амалиётга 
татбик этиш;
- олий таълим муассасаларида виртуал $лк;ув-лаборатория, 
замонавий ахборот коммуникация, электрон-техник ва масофадан
44


укитиш имкониятларини кенгайтириш, дарслик, кулланма ва укув 
фильмларининг электрон турларини яратиш ва улардан таълим - 
тарбия жараёнида самарали фойдаланиш;
- олий таълим муассасаларида таълимни бошкарув тизими 
учун рахбар кадрларни максадли тайёрлашни йулга куйиш;
- педагог ходимларни тайёрлаш, кайта тайёрлаш, малакасини 
ошириш тизими фаолиятининг самарадорлигини ошириш, таълим 
муассасаларини малакали мутахассислар билан тулик таъминлаш 
чораларини белгилаш;
- педагогика сохасидаги илмий тадкикотлар куламини кенгай­
тириш, педагогик диагностика, талаба шахсига индивидуал ёнда- 
шишга дойр тадкикотларга кенг йул очиш, уларни хар томонлама 
куллаб-кувватлаш механизмини жорий этиш;
- битирувчиларни мехнат сохаларига жойлашувининг монито- 
рингини ташкил килиш;
- индикаторлар тизими оркали таълим сифатини бошкариш 
мехнизмини яратиш ва жорий этиш.
Олий 
таълим 
мазмунини 
модернизациялашнинг 
асосий 

Download 75.97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling