Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тош кент давлат


Download 38.05 Kb.
Pdf ko'rish
bet74/127
Sana31.01.2024
Hajmi38.05 Kb.
#1818768
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   127
Bog'liq
46hSLjQWCjIOPi2HaQoQ

операциялариии 
бажариш иаитида 
укуёчиларда 
мехнат усулларини 
тугри 
шакллантиришга 
харакат 
килиб, уларга 
агар 
чилангар- 
асбобсозлар, тамирловчилар, чилаигар-штамповкачилар бажаришга 
тугри келадиган 
ишлар 
характер 
жихатдан 
мураккаб 
ва 
масъулиятли 
эканини 
туш унтиради, 
шуиинг 
учун 
мехнат 
усулларини 
катыш 
тугри 
бажариш 
кераклигини 
айтади. 
Укувчиларни касблар билан танпш тиргач, 
укитувчи 
газо-электр 
пайвандчи, 
айн икса, 
чплангар-пайвандчи, 
чилаигар-асбобсоз 
ихтисосига эга булган ишчплар корхонада энг малакали касб эгаси 
хисобланишинн таъкидлайди.
Укувчиларда касбга кизикиш ни тарбиялаш каебни тугри 
танлашни назарда тутадигаи етакчи мотивлардан бири хисобланади. 
Демак, 
мактабда 
касб тан л аш га 
йуллаш 
ишларининг мухим 
йуналпшларидан бири 
укувчиларда касбга булган 
кизикишни 
апиклаш 
на устириш 
булмоги 
лозим. 
У кувчиларнинг касбга 
кизйкишпнп 
аииклаш 
уларн и нг муайян 
формада тайёрланган 
апкегаларии тулдириш. умумта'ьлим фанларн буйича укувчилар 
узлаш ги рн тлари нн урганиш, уларни укитиш ва камол топтириш
95


давом и да 
кузатиш, 
касб 
хакида 
индивидуал 
сухбатлар, 
укувчиларнинг 
тугаракларга 
иштирокн, 
кизикиш 
картасини 
тулдири ш
(«К,асб-хунар 
консультацияси» 
булнмига 
каранг), 
укитувчи ва ота-оналар билан сухбат каби дидактик усул ва 
методпар ёрдамида амалга оширилади.
Олинган маълумотлар 
укувч и к а г б н" ( их т нс по п п) ски укув 
юртини тугри танлай билдими, 
б ула р у н и и г хаваси ва к о б ил и я т иг а
м увофик келадими, нима сабабдан мазкур каебни 
ёки 
укув юртини 
танлади, ота-оналари ва укитувчиларннипг фикри кандай экапини 
аниклаш имконини беради.
Анкеталарни тулдиришдан олдин укувчиларга улар анкетадагн 
саволларга жавоблар «уйлаб'> топмасликлари. балки уз кизикишлари 
ва конкрет имкониятларидаи келпб 
ч ик мок ла рн 
кераклигм яитиладп. 
Хакикатга мувофик келмайдиган жавоблар укитувчи ни чалгитади ва 
укувчиларнинг 
касбга 
кизикишларипи 
шакллантнрншга 
дойр 
масалаларни анча мураккаблаштиради.
А н кета маълумотларининг тахлили асосида фан-укитувчиси, 
синф рахбари хар бир укувчининг касбга, булган кизикиши ва 
уларн и нг баркарорлик даражаси, шиончлнлигини диккат билан 
урганади, ана шу асосда уларии 
янала р и в о ж л а н т н р и ш б у йи ч а
таш килий-методик тадбирлар 
бел г пл ай ди. уку в ч и д а х а г о ски п о а н и к
истаклар булган такдирда эса тушунтириш ишлари касбга оид 
сухбатлар олиб бориши .керак булади. Бирок касбга кизикиш буйича 
бир мартагина утказилган анкета усул и натижасидагн маълумотлар 
мактабни битиргунча объектив ва узгармас булиб колади, деб уйлаш 
хато булар эди. Гап шундаки, укувчиларнинг у ски бу мехнат 
фаолиятини танлаш буйича майл 
ва 
кизикишлари 
хар хил 
булиб. 
баркарорлиги 
эса 
пухта 
с а п п л м а
1
"
1
ли. 
Касбга 
б у л г ан
хавас 
динам икаси ва ривожини кузатиб б о р т и учун бундай анкета 
таркатиш усулини хар бир синфда хар йили утказилганн маъкул.
У 
ёки 
бу 
укувчининг 
касб 
танлашида 
юз 
берастган 
узгаришларни укитувчи ва синф рахбари диккат билли кузатиши, 
.урганиши, сабабларини аниклаши 
керак. 
Шундай 
а н п к л а ш л а р д а н
кейингина мазкур укувчининг 
касбга хаваси ва м а йл иг а д ойр 
кейинти ишлар тугрисида 
у й л а ш мумкин.
У кувчиларнинг касбга кизикиш 
масаласи 
курпб чикнлгапда 
юз берадиган узгаришларнинг сифат жихагдан фаркланадиган гурт 
хил даражасини назарда тутмок зарур.
96


1 . 0 л д и н г и к изик иш 
к е й и н г и с и н фд а
мустахкамланади ва
рпвожланади.
2. О л л ! 
11
!пI 
кнзикшиIпI 
а п и к л а ш
ва 
касб 
хакида тасаввур 
к ил иш пайдо булади.
3. Дастлабки кизикиш бошкаси 
билан уйлаб, 
асослаб танлангани 
билан алмашмнади.
4 .
Мехнатнинг 
у ёки 
бу тури га 
нисбатан дастлабки пайдо булган 
кизикиш унчалнк уйлаб таиланмаганлиги туфайли суна бошлайдн, 
унинг урнпга бошкаси пайдо булиши мумкин ва, аксинча, касбга 
кизикиш б утунлай 
сунпшп хам 
мумкин. 
Бундай хол 
кичик 
ва 
урта 
ёшдаг и 
укувчиларнинг хали онгли равишда узига касб танлай 
билмаслигн касбга хавас аста-секин 
ривожланиб бориши билан 
изохланади, унн мустахкамлаш учун эса касб танлашга оид ишларни 
тинимсиз амалга ошириш керак булади.
Касбга баркарор ва асосли кизикиш укувчиларнинг фаолият 
турларн 
-укув, 
мехнат, спнфдан ташкари ишлар ва хоказолар билан 
м ус та хк а мл а пп ш п зарур. 
Аммо кизикишнинг чукур ва катъийлиги, 
аввало, уни нг а малий 
ф аолнятда янада мустахкамланишига боглик. 
Ш у н и н г учуп хам 
кпшлок хужалиги, техникага овд хамда хизмат 
курсатиш мехнати дарслари ва техника ижодкорлиги тугараклари 
купрок 
бу 
талабларга жавоб беради.
Кишлок мактаблари укувчиларида касбга кизикишнн таркиб 
топтпрпш учуп мехнат таълимининг кишлок хужалиги тажриба 
участкасп. укувчилар брпгадаси, ёш механизаторлар, ихтирочилар, 
табпатшупослар тугараклари 
еннгари метод ва формаларидан 
ф о й дал а н 
11
ш м у м ки н .
Кишлок мактабларида мехнатга тайёрлаш ишларининг яхши 
йулга куйплишп укувчиларда кишлок хужалиги касбларига кизикиш 
имконини беради: яъни улар агротехника билим ва куникмапарини 
эгаллайдплар, кпшлок хужапигининг турли сохапарида фойдаланиш 
мумки н булган ме х на т
фаолиятига тайёрланадилар.
Айн пкса к и шл ок
ёш ларииинг к и ш л о к . хужалигида энг куп 
таркалган механизаторлик касбига интилишлари кайд кидинади. 
Механизатор мехнатининг кизикарли томони шундаки, бунда 
машиналар системаси усимликларнинг ривожланиш биологияси 
хамда кишлок хужалиги иш ларининг мавсумийлигини хисобга олган 
холда яратилади, шунинг учун хам укувчиларнинг техникага оид 
билим 
ва к уп пк ма л а ри 
агротехника билимлари билан биргаликда 
олиб б орил пшп керак.
97


Укув 
корхоналарида 
мехнат 
дарсларининг 
яхшп 
Пул га 
куйилиши укувчиларнинг саиоат м е \н ати н н н г хар хил гурларига 
иштирок этишларида \ а л килувчи ахамият уйнайди. Аммо бу 
масалада эришиладиган м уваф ф акият купинча укувчининг узига, 
унинг 
интизомлилиги, 
тириш коклиги, 
ишга 
уйлаб, 
жиддий 
муносабатда булишига боглик.
У кувчиларнинг металлга ишлов бериш станокларида кул ва 
механизациялашган 
асбоблар 
ёрдамида 
конкрет 
укув-ишлаб 
чикариш ишларини бажариши уларни саиоат ишлаб чикаришида 
купрок таркалган турли хил ихтисослар: чилангарлик, токарлик, 
фрезерлик, 
рандаловчи, 
иармаловчи 
сиигари 
касблар 
билан 
таништирибгина колмай, балки уларда мех,натнинг бу турларидан 
бирини эгаллашга булган кизикиш ини хам ривожлантиради.

Download 38.05 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling