Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги тошкент Молия института


Download 4.84 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/79
Sana03.11.2023
Hajmi4.84 Mb.
#1743620
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   79
Bog'liq
ek 1546 moliya (28)

9.2. Шахснинг рух,ий чизмаси
Бошкарув тизимидаги барча объектлардаги юзага келадиган 
барча муаммоларни одамлар хал этишади.
Рахбар (менежер) бошкарув субъекта сифатида вазиятни тах,- 
лил этиши, стратегияни башорат кила олиши ва уни амалга ошири- 
шини ташкил килиши зарур. Ижрочи эса бошкарув объекти сифа­
тида рахбарлар томонидан кабул килинган карорларни амалга оши- 
ришлари керак. Бундай холатда рахбар ва ижрочилар олдида турли 
вазифалар туради. Шунинг учун объект ва субъект методи нуктаи 
назаридан ягона ва айни бир хил тамойиллар кулланилиши керак. 
Бошкарув максадларига эришиш даражасини аникловчи асосий 
шартлар, проффесионализм ташкил этишлик рахбарлар интизоми 
хисобланади. Рахбарлик иерархияси даражаси канчалик юкори 
булса, муаммолар ва уларни хал этиш масъулияти, рахбарлар иш 
хаки хам шунчалик юкори булади.
Рахбарлар уз иш фаолиятлари давомида турли доирадаги тех­
ника, технологик, ташкилий, иктисодий, рухий, экологик ва шу­
нингдек, бошкарув методлари ва функциялари сохасидаги муаммо­
ларни хал этишга тугри келади. Шунинг учун хам рахбарлар иш 
коидалари ёки тамойиллари юкорида таъкидланган иктисодиётни, 
сифатни ривожлантириш, жамоани шакллантириши кабиларни 
бошкаришда мужассамлаштирилиши зарур.
Персоналии бошкариш тамойиллари мазмуни ва структура- 
сини шакллантиришда куйидагилардан келиб чикилади:
1. Ташкилот фаолиятининг асосий йуналишлари буйича бош 
тамойилларга комплексли ёндашув.
2. Менежер ва ижрочиларни иерархия буйича таксимлаш.
3. К^йинчиликларга боглик, бошкарув вазифаларининг кий- 
мати ва кайтарувчанлиги тамойиллари дифференциацияси.
Ижрочи бошкарув карорларни кабул килишда катнашмайди. 
У факат уларни шаклланишида инггирок этади. Рахбарлар эса, 
бошкарув субъекта сифатида карорни амалга ошишида назорат хи- 
соботи беришади. Жараёнларни ташкиллаштириш, мулжаллашти- 
риш ва тезкор тартибга солиб туришни рахбарлар, ижрочилар ва


ёрдамчи ишчилар биргаликда амалга оширишади. Бунда якуний 
натижа учун масъулият рахбарлар зиммасида булади.
Ижрочининг бошкарув объекта сифатида иш тамойилларига 
куйидагиларни киритиш мумкин:
■ ижро этувчанлик (режага мос холда сифат, харажатлар ва 
муддати буйича);
■ мехнатни ташкил этиш, технологияларни такомиллашти- 
риш, сифатни ошириш, харажатларни пасайтириш буйича ташаб- 
бускор булиш;
соглом турмуш тарзини кечириш, халол, тартибли булиш;
■ хизмат лавозимлари буйича кутаришга интилиш.
Менежмент тизимида шахе бошкарувнинг объекта ва субъек­
та сифатида юзага чикади.
Менежерлар томонидан одамларни бошкариш бир катор та- 
мойилларга асосланади:
1..Буйсунувчиларда узини хурмат килиш хиссини куллаб-кув- 
ватлаш. Бунда аввало буйсунувчиларни макташ ва сунгра ишни ях- 
шилаш буйича курсатмалар бериш.
2. Шахсга эмас, муаммоларга эътибор каратиш.
3. Кунгилдаги харакатларни кайд этиш ва мустахкамлаш 
усулларидан фаол фойдаланиш ёки зид харакатларни бартараф 
этиш. Одамлар хулкидаги узгаришларга дархол эътибор каратил- 
маса, ортикча тушунмовчиликлар келиб чикади.
4. Аник талабларни олга суриш, одамлар билан доимо алокада 
булиш, кайта алокаларга эътиборни кучайтириш.
Юкоридаги тамойилларга асосланган холда мос равишда ме- 
нежер буйсунувчилардан керакли натижаларга эришиши керак:
■ айтиб туришига эхтиёж сезувчиларда фикр уйготиш;
■ доимо харакат килишга ундашга мажбур килувчиларга мас- 
лахатлар бериш;
■ тугридан-тугри к)фсатмалар бериш, тушунмасдан иш юри- 
тиш мумкин эмаслигини эслатиб туриш;
■ берилган топширик ва буйрукларни сузсиз катьий талаб этиш;
■ буйсунишни истамаган ходимларни бошка чора топилма- 
ганда ишдан бушатиш ва аксинча, рахбариятнинг барча топширик- 
ларини сидкидилдан бажарувчи ходимларни рагбатлантириш.
Ким билан ва кандай ишлаш - купрок маънода одамларнинг узи- 
га хос характерига боглик. Бу рахбарларга хам, ижрочиларга хам та- 
алуклидир. Ушбу холатни менежерлар доимо хисобга олиши зарур.


Замонавий менежментнинг ривожланиш боскичида шахснинг 
рухий чизмасини аниклаш энг кийин ва мухим масала булиб, 
ходимларни бошкариш самарадорлигини оширишда асосий вазифа 
хисобаланади.
Персоналларни бошкариш муаммоларини ечишда шуни хи­
собга олиш зарурки, одамлар хаёт шароитларига турлича мосла- 
нишади. Мослашиш кобилиятига караб, одамларни 3 турга 
ажратиш мумкин:
1.Жорий холатга мулжал ола билишлик ва вазиятга енгил 
куникиш.
2.Утмишга мулжал олишлик ва катьий таъкиклар, рухсатлар 
ва 
хукук 
масъулиятлари остида харакат килиш.
3.Келажакка мулжал олиш, иерархик структурага яхши мос- 
лаша олмаслик.
Биринчи турдагилар карорлар кабул килишганда, самарали 
ишлашади, иккинчилари мавжуд структура доирасисда карорлар 
амалга оширилганда, учинчилари эса гояларни ривожлантирувчи 
сифатида намуна курсатишади.
Шахснинг хусусиятларини бахолаш асосида уни куйидаги 
компонентларидан ташкил топадиган рухий чизмасини тузиш мумкин:
1. темперамент (фазилат)
2. характер
3. кобилият
4. йуналиши
5. интеллектуаллиги
6. хиссиёти
7. эрксифатлари
8. муомаласи
9. узини бахолаш
Ю.узини назорат килиш даражаси
11 .рухий узаро характердаги кобилияти.

Download 4.84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling