Uzbеkiston rеspublikasi oliy va urta mahsus ta'lim vazirligi jizzah politеhnika instituti fizika kafеdrasi fanidan sirtdan ta'lim olayotgan talabalar uchun nazorat ishi savollari. Jizzax 2020 Тузувчилар: A

s
ayl
10


chastota bilan uzunligi l=20sm ga 
teng sterjen aylanmoqda. Aylanish o‘qi sterjen uchlarining biridan o‘tib, induksiya chiziqlariga paralleldir. 
Sterjen uchlaridagi potensiallar ayirmasi topilsin. 
40. O‘ramlar soni N=10 ta va yuzasi S=5sm
2
bo‘lgan ramka, ichki qarshiligi R
1
=58 Om ga teng ballastik 
galvanometrga ulangan, xamda u elektromagnit qutiblari orasiga tekisligi maydon kuch chiziqlariga 
perpendikulyar ravishda bo‘ladigan qilib joylashtirilgan. Ramkaning qarshiligi R=2Om agar ramka α=130º 
burilganda galvonometrdan q=30mkKl zaryad o‘tgan bo‘lsa, elektromagnit xosil qilgan maydon induksiyasi 
B topilsin. Elektromagnit qutiblari orasidagi magnit maydoni induksiyasi B nimaga teng. 
41. To‘g‘ri uzun o‘tkazgichdan tok o‘tmoqda. O‘tkazgich yaqinda ingichka simdan yasalgan va qarshiligi 
R=0.02 bo‘lgan kvadrat ramka joylashgan. O‘tkazgich ramka tekisligida joylashgan bo‘lib, uning ikki 
tomoniga parallel va ulargacha bo‘lgan masofalar a
1
=10sm va a
2
=20sm. Agar ramkadan o‘tayotgan tok 
o‘chirilganda undan q=693mkKl ikki zaryad miqdori o‘tgan bo‘lsa zanjirdagi tok kuchi topilsin. 
42. Radiusi R=15sm bo‘lgan metall disk, bir jinsli magnit maydonida v=10 ayl/s chastota bilan aylanma 
xarakat qilyapti. Disk tekisligi magnit maydon kuch chiziqlariga perpendikulyar joylashgan. Diskning 
aylanish o‘qi magnit maydoniga parallel va uning markazidan o‘tadi. Magnit maydoni induksiyasi B=3Tl. 
Diskning qirrasi bilan markazi orasidagi xosil bo‘lgan potensiallar ayirmasi topilsin. 
43. Tomonlari a=0.2m va b=0.5m bo‘lgan to‘g‘ri burchakli ramka, ω=31,4s
-1
burchak tekislik bilan bir jinsli 
magnit maydonda tekis aylanmoqda. Magnit maydoni 


=ω aylanma chastota bilan sinusoidal ravishda 
o‘zgarib turadi. Ramkaning aylana yqi magnit maydoni yo‘nalishiga perpendikulyar joylashgan. 
Boshlang‘ich momentda B=B
0
=10
-2
Tl ga teng va ramka tekisligi magnit maydoni yo‘nalishiga 
perpendikulyar. Ramkada xosil bo‘luvchi E.Yu.K. ning amplituda qiymatini va uning doiraviy chastotasi 
topilsin. 
44. Kuchlanganligi H=36A/M bo‘lgan bir jinsli magnit maydoni yo‘nalishiga perpendikulyar ravishda m=12 
g massali yupqa alyumin xalqa joylashtirilgan. Agar xalqani α=90ºga burilganda u magnit maydoni 
yo‘nalishiga parallel joylashsa, o‘ramda qanday elektr miqdori induksiyalanadi. Alyuminiyning solishtirma 
qarshiligi ρ=3.2·10
-6
Om/M va uning zichligi D=2.7·10
3
kg/m
3
.
45. Radiusi R=40 sm bo‘lgan alyumin diski tik o‘q atrofida v=40 ayl/s chastota bilan aylanmoqda. Er magnit 
maydonining vertikal tashkil etuvchisi H=40A/m bo‘lsa, disk markazi bilan qirrasi orasidagi potensiallar 
ayirmasi qanday? 
46. Radiusi r=5sm va qarshiligi R=0.02 Omli o‘tkazgichli o‘ram magnit induksiyasi B=0.3Tl ga teng bir 
jinsli magnit maydonida joylashgan. O‘ram tekisligi induksiya chiziqlari bilan α=40º burchak hosil qiladi. 
Magnit maydoni o‘chirilsa, o‘ramdan qanday miqdorda zaryad oqib o‘tadi? 
47. Qarshiligi R=0.04 Om ga teng o‘tkazgichdan yasalgan ramka induksiyasi B=0.6Tl bo‘lgan bir jinsli 
magnit maydonida bir tekis aylanmoqda. Aylanish o‘qi ramka tekisligida yotib induksiya chiziqlariga 
perpendikulyar joylashgan. Ramka yuzasi S=200sm
2
. Agar ramkani normali va magnit induksiya chiziqlari 
orasidagi burchak α
1
=45º dan α
2
=90º gacha o‘zgarsa, ramkadan o‘tgan zaryad miqdori qanchaga teng 
bo‘ladi? 
48. Masasi m=5g bo‘lgan ingichka mis sim qarama-qarshi uchlari biriktirilib kvadrat shakliga keltirilgan va 
induksiyasi B=0.2Tl bo‘lgan magnit maydonining kuch chiziqlariga perpendikulyar ravishda joylashtirilgan. 
Kvadratni qarama-qarshi uchlaridan tortib to‘g‘ri o‘tkazgich shakliga keltirilganda undan o‘tadigan q 
zaryad topilsin. 
49. O‘ramlari soni N=80 ta va diametri d=8sm bo‘lgan solenoid induksiyasi B=50mTl ga teng bir jinsli 
magnit maydonga joylashgan Δt=0.2s davomida solenoid α=90º burchakka burilgan. Agar solenoid 
burulgunga qadar uning o‘qi magnit maydoni yo‘nalishiga perpendikulyar joylashgan bo‘lsa, unda xosil 
bo‘lgan E.Yu.K. ning o‘rtacha qiymati topilsin. 

---

50. O‘ramlar soni N
1
=50 ta va radiusi R=20sm bo‘lgan yassi aylanaviy ramka markazida har birining yuzasi 
S=1sm
2
va o‘ramlar soni N
2
=100 ta bo‘lgan kichik aylanaviy ramka joylashgan. Bu kichik ramka katta 
ramkaning biror halqasi diametri atrofida ω=300 rad/s o‘zgarmas burchakli tekislik bilan aylanmoqda. 
Agar katta ramkaning o‘ramidan I=10A tok o‘tayotgan bo‘lsa kichik ramkada xosil bo‘lgan E.Yu.K. ning 
maksimal qiymati topilsin. 
51. Nuqta garmonik tedranma xarakat qilmoqda. Vaqtning biror t
1
daqqiqasida nuqtaning siljish y
1
=5 sm. 
Agarda tebranishlar fazasini 2 marta oshirsak siljish y
2
=8 sm. Tebranishlarning amplitdasi topilsin. 
52. Zarrachaning koordinatasi 
0
2
2
2

