Узбекистон республикаси согликни саклаш вазирлиги


Онтогенезда нерв толаларининг ривожланиши


Download 1.06 Mb.
bet25/68
Sana28.10.2023
Hajmi1.06 Mb.
#1728536
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   68
Bog'liq
нормал физиология

Онтогенезда нерв толаларининг ривожланиши


Бола тугилгандан кейин ук цилиндрнинг узунлиги ва диаметри ортади. Чакалокларнинг билак нервида ук цилиндрнинг диаметри 1-3 мк чамаси, 4 ёшли болада эса 7 мк ни ташкил этади. Ук цилиндрлар диаметрининг ортиши турли нервларда 5-9 ёшдан кейин тугайди.


Хомилада ва постнатал онтогенез давомида барча соматик нерв толаларида, хамда вегетатив нерв тизими толаларининг бир кисмида миелин кобигининг шаклланиши руй беради. Бош мия нервларида орка мия нервларига караганда миелинлашув олдинрок содир булади Болаларда миелин кобигининг калинлиги катта одамдагидан икки маротаба ингичка. Бола 9 ёшга тулганда барча периферик нервларда миелинлашув жараёни тугаш арафасида. Чакалокларда Ранвье бугилмалари орасидаги масофа катта одамдагига караганда 4 марта кичикрок. Нервдаги аксонлар сони ёш ориши билан узгармайди. Чакалокларда нерв толалари нерв импульсини яхши утказади, лекин кузгалишнинг утказилиш тезлиги катта одамдаги утказилиш тезлигидан 2 марта кам. Масалан, билак нервида кузгалишнинг утказилиш тезлиги катта одамда – 62 м/с, чакалокларда – 32 м/с. Бола тугилгандан кейинги дастлабки соатларда афферент толалар буйлаб кузгалишнинг утказилиш тезлиги эфферент толаларда утказилиш тезлигига нисбатан анча юкоррок.
Чала тугилган болаларда кузгалиш эфферент толаларда афферент толалардагига нисбатан тезрок таркалади. Нерв толаларида кузгалиш утказилишининг ёшга боглик холда ортиб боришига куйидагилар сабаб булади:
Аксонлар диаметрининг ортиши.
Миелин кобигининг пайдо булиши, хамда узлуксиз утказилишнинг сальтотор утказилиш билан алмашиниши.
Харакат потенциали амплитудасининг ортиши.
Мембранада ион каналларининг фазовий таксимланиши.

Боланинг ёши ортган сари нерв толасининг рефрактерлик даври камаяди. Масалан, эрта постнатал онтогенезда мутлок рефрактерлик даври – 5-8 мс, нисбий рефрактерлик даври – 40-60 мс давом этса, катталарда мутлок рефрактерлик даври – 0,5-2 мс, нисбий рефрактерлик даври эса – 2-10 мс давом этади. Шу билан бир вактда нерв толасининг лабиллиги ортади. Масалан, чакалокда нерв толасининг лабиллиги 1 секундда 4-10 та импульс булса, катталарда – 300-1000 та импульс.


Болаларда хронаксиянинг хусусиятлари

Чакалокларда нерв толасининг хронаксияси катталардаги курсаткичдан 10 баравар куп булиши мумкин. Катталарга хос булган хронаксия курсаткичи бола 9-15 ёшга тулганда кузатилади. Лекин елканинг икки ва уч бошли мускулларида, хамда бармокларни букувчи мускулларда бу хол бола 5 ёшлигида руй беради.

Download 1.06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling