V-vi asrlarda v’etnam jamiyaTI


Download 57.39 Kb.
bet5/7
Sana05.05.2023
Hajmi57.39 Kb.
#1428474
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
ILK OʻRTA ASRLARDA VETNAM

Xindiston ta’siri mavjud

O‘ymakorlik yuksak darajada bo‘lgan. O‘sha davrdan TO-roy baralefi saqlangan. (Turli taqinchoqlar orasida fleyta (surnay) chalayotgan rux tasvirlangan).
Dayla uslubidagi keramika ham ajoyib. /ishtlar, chiripitsa, idishlar relefli bezaklar bilan qoplangan. Mativ mahalliy, naqshlarda esa Xind yoki Xitoy elementlari bor.
2.2.X asrdagi siyosiy vaziyat
Vetnam feodallari markaziy xokimiyat kuchayuvini istamay, ko‘pincha o‘z qo‘shinlari bilan korolga qarshi chiqardilar. Chinovniklar bo‘lsa markaziy xokimiyat tomonida turgan. X asr o‘rtalari jiddiy o‘zaro urushlar bo‘lib o‘tgan. Mamlakat xonavayron bo‘lib, 12 ta mustaqil feodal yeriga parchalangan.
Urushlar dehqonlarni ham xarob qilgan, qo‘zg‘olonlar boshlangan. Yana Xitoy xujumi xavfi paydo bo‘lgan. Bu sharoitda mashxur chinovnik va lashkarboshi Din Bo lin mamlakatni birlashtirish uchun kurash boshlagan. /alabalar uni amalda xukmdorga aylantirgan. U 968 yili imperator deb e’lon qilingan. Din sulolasi boshlangan. Mamlakat Daykovet «Ulug‘ qadimiy Vetnam») deb nomlangan.
Yangi ma’muriy islohot tarqoqlik tugatishga qaratildi. Yangi ma’muriy birliklar chegarasi Votchinalar chegarasi bilan mos tushmasdan yangi sulola Vualar bu sohadagi ishda o‘z iqtisodiy qudratlariga tayanganlar (o‘z xususiy mulklari).
Daykovetning yangi poytaxti Xoali devor va xandak bilan o‘rab olingan. Davlat va xarbiy apparat isloh qilinib, unga asosan Din tarafdorilari qabul etilgan. 
Ichki siyosat bilan bemalol shug‘ullanish uchun Xitoy bilan chegarada sokinlik darkor edi. Shu maqsadda Din 971 yili Sun saroyiga elchilar jo‘natdi. 972 yili Xitoyning nominal syuzerenitetini tan olib, biroz o‘lpon to‘laydigan bo‘ldi. Bu majburiyat uni ancha qo‘lini bo‘shatdi, tashqi xavfdan cho‘chimay, ichki ishlar bilan mashg‘ul bo‘lidi, bo‘ysunmagan feodallarga qarshi kursha kuchaytirildi. Vua 10 korpus (zao) ga bo‘lingan regulyar armiya tashkil etdi. Barcha raqiblar majaqlandi. (Ivan Venamskiy) asrga olingan yog‘da qovurilgan, Vua bog‘ida yirtqichlarga yedirilgan).
Lekin feodallar saroy to‘ntarilishini amalga oshirganlar. Din va Lin o‘limidan so‘ng yana o‘zaro urushlar boshlangan, Xitoyliklar undan foydalanishga urunganlar. Bu xavf qattiqqo‘lni talab etdi, zodagonlarning bir qismi bosh qo‘mondon Le Xoanni vua deb e’lon qilish tarafdori bo‘lib chiqdi.
981 yili yangi vua (Le Day Xan nomi bilan mashhur) ikki gruppa armiya bilan bostirib kelgan. Xitoy armiyasini majaqladi.
Ilk Le sulolasi xukmronligi davrida (981-1009) davlat mustahkamlana bordi. Unga buddizm yordam berdi. Buddizm oltinchi asirdayoq xukmron dinga aylangan. Uch maktablaridan biri – «TXIEN» (dxyana meditatsiya so‘zidan) Vetnamda raqibsiz xukmron bo‘lgan. Uch asosiy doktriyanasi: «inson o‘z yuragi bilan budda yuragini anglaydi», ya’ni inson tabiatdan sof anglashmovchilik va xatolardan xalos. Buddizmga davlat doimo xomiylik qilgan.6

XULOSA:

Download 57.39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling