Va o rta maxsus

(2

O'qitishning multimedia texnologiyasi

Kompyuter texnologiyalarining jadal rivojlanishi ta'lim jarayonini yangi

bosqichga ko'tardi, bu o'z o'rnida ta'lim mazmunini, metod va shakllarini qa>ta

ko'rib chiqish, yangi bilim va ko'nikmalar bilan yanada boyitish zaruriyatini tug'dirdi.

lobora shaklianib bora\otgan kompyuter-axborot madaniyati axboromi

etkazish va qabul qilishda yangi munosabatlarni keltirib chiqaradi. fikrlashning yangi

turini hosil qiladi. Bunda inson informatsion koinot bilan o'zaro muloqotga kirishadi.

Telekommunikatsiya (telefon, televidenie. radio) tarmoqlarining kompyuter

tarmoqlari bilan birikishi yagona jahon axboroi makonini - raultimediani tashkil

etadi. L'shbu makonning eng muhim qismi internet tarmog'i va ayniqsa, uning

gipermedia (World Wide Web (vsemirnaya pautina) - butun dunvo o'rgimchak to'ri).

gipermediapochta, videokonferentsiya xizmatlaridir.

Multimedia ma'nosi ("ko'p muhitlik") zamonaviy axborotlar texnologiyasi

bo'lib, kompleks tushunchani anglatadi. Multimedia axborotning turli ko'rinishlari

matn, jadval, grafik, nutq, animatsiya (multiplekalsiya), videotasvir, musiqa

yordamida axborotni yig'ish, saqlash, qayta ishlash va uzatish vazifalarini bajaradi.

Multimedia "inson-kompyuter" interfaol (dialog) ma'lumolning yangi takomiliashgan

pog'onasi bo'lib, bunda foydalanuvchi juda keng va har tomonlama axborot oladi.

Multimedia vositalaridan hordiq chiqarish, ta'lim olish, reklama kabi sohalarda ham

foydalaniladi. Multimedia vositalari asosida taiaba, o'quvchilarga ta'lim berish va

kadrlarni qayta tayyorlash hozirgi kunning dolzarb masalalaridan hisoblanadi.

Multimedia — bu informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari asosida o'quv

materiallarini o'quvchilarga etkazib berishning mujassamlashgan holdagi

ko'rinishidir.

Ta'lim jarayonida multimedia vositalarini qo'llash pedagogik va psixologik

nuqtai nazardan juda katta ahamiyatga ega. Bunda beriladigan materiallar chuqurroq

o'zlashtiriladi, vaqtni tejash imkoniyatiga erishiladi, olingan bilimlar kishi xotirasida

uzoq vaqt saqlanadi.

Multimediani qo'llash uchun quyidagi texnik vositaiar kerak bo'ladi:

kompyuter, lazer disklarini o'qiydigan CD-ROM qurilmasi, SB - ovoz haritasi, AS -

43

---

faol kalonka. CD - kompakt disk, eng zamonaviy kompyutcrlarda yuqoridagi

qurilmalarning ba'zilari kompyuter ichiga joylashtirilgan.

Ta'lim tizimida kompyuter texnologiyalaridan foydalanishning quyidagi