Va texnologiyalar universiteti yer osti konchilik ishlari

3-rasm. Qazilgan bo‘shliqni to‘lg‘azmali qazish tizimi (qiya qatlamlar bilan qazish)
Shartlar:
Rudali jismning gorizontal qalinligi 2,5 m. YOtiqlik burchagi 70°. Rudaning hajmiy og‘irligi =3,8 t/m³, qattiqlik koeffitsienti f = 14/
Rudada foydali komponentlar miqdori A_e = 3%, saqlovchi jinslarda A₀ = 0.
Qavat balandligi, blok uzunligi va maydalanadigan qatlam balandligi 3-rasmda ko‘rsatilgan.
Qazish joyida ruda talafoti a_e = 5%; ruda sifatsizlanishi b=5%. SHaxtaning sutkalik unumdorligi R = 850 t (6 soatdan ikki smenalik ishda); pastki va yuqoridagi trerudanikni qazishda blokning o‘rtacha sutkalik unumdorligi P’₀ =150 t.
Echim:
I. Qatlamdagi ishlarning 1 davrga (siklga) ishlab chiqarish jarayonlari tarkibi.
Rudani maydalash, rudani yig‘ishtirib olish va qazilgan bo‘shliqni to‘lg‘azish (rudani tozalash va to‘shamani yig‘ishtirish, rudatushirgichni oshirish, to‘lg‘azmani uzatish va tekislash, to‘shamani o‘rnatish).
II. Qatlamdagi ishlarning 1 davrga (siklga) ishlab chiqarish jarayonlari hisobi.
Rudani maydalash. Rudali jism qalinligida qazish joyi maydoni 2,5 m va pog‘ona balandligi 2 m tashkil etadi S = 2*2,5 = 5 m².
1 shpurga to‘g‘ri keladigan S = 5 m² da shpurlar soni va qazish joyi maydoni 0,7 m² ga teng n = 5: 0,7 = 7 shpurlarni tashkil etadi.
Qazish joyida shpurlar to‘plamining umumiy uzunligi bir shpurning l_sh = 2 m chuqurligida shpurlarni tashkil etadi.
PM ning umumiy sarfi qazish joyida shpurlar to‘plamiga diametri 42 mm li 1 m shpurga PM zaryadi miqdorida t₀ = 0,7 kg/m tashkil etadi
kg.
SHpurlar to‘plami bilan qazish joyida maydalanadigan rudalar sonini shpurlardan foydalanish koeffitsienti = 0,95 ni qabul qilib, formula bo‘yicha hisoblaymiz
YOki
t
1 t maydalangan rudaga PM sarfi 9,8 : 36 = 0,27 kg ga teng. Qiya qatlamda (blok yarmi) maydalangan ruda miqdori formula bo‘yicha tashkil etadi
t, yoki 350 m³.
Lahimning smenalik me’yorida (normasida) qatlamni maydalash (blok yarmi) davomiyligi 46 t, qazish joyida bitta burg‘ilovchiga va ikkita qazish joyida bir vaqtdagi ishda 1320: (46-2) = 14 smenani tashkil etadi.
Lahimning smena me’yoriga (normasiga) burg‘ilashdan tashqari (0,78 smena) rudani qisman chiqarish (0,2 smena), shpurlarni zaryadlash va portlatish (0,02 smena) kiradi .
Portlatish ishlaridan so‘ng qazish joyini shamollatish smenalar o‘rtasida amalga oshiriladi.
Rudani yig‘ishtirib olish. Lahimning smenali me’yorida (normasida) qatlamda rudani yig‘ishtirish 109 t ga teng smenada ikki ishchi band bo‘lganda, yarim blokning bitta qatlamida maydalanadigan rudani yig‘ishtirishga smena talab etiladi.
bunda, 0,7 = 70% qisman chiqarishdan so‘ng qatlamda qolgan ruda 30% uni maydalaganda,
Lahim me’yorini (normasini) oshirib bajarilishini hisobga olib yig‘ishtirish vaqtini qabul qilamiz — 4 smena.
Qazilgan bo‘shliq to‘lg‘azmasi. To‘lg‘azma materiali — bo‘sh jins. Lahim me’yorida (normasida) to‘lg‘azma ishlari 65 m³ smenaga teng, qatlamni to‘lg‘azish davomiyligi 350 : 65 = 5,3 smenani tashkil etadi yoki normani oshirib bajarishni hisobga olib — 5 smena.
To‘lg‘azmada yordamchi operatsiyalarni 2 smena mobaynida 2 ta ishchi bajaradi (ruda va to‘shamani tozalash va yig‘ishtirish — 0,5 smenada, ruda tushirgichni oshirish — 0,5 smenada va to‘shamani yotqizish 1 smenada).
III. Qatlamda ishlarni tashkil qilish.
Smenalar bo‘yicha ishlab chiqarish jarayonlarini taqsimlash: I—XIV smenada — rudani maydalash; XV—XVIII smenada — rudani yig‘ishtirish, XIX—XXV smenada – qazilgan bo‘shliqni to‘lg‘azish. Sutkada ishchi smenalar soni — 2. Qatlamda bir vaqtda ishlovchi qazish joylari soni — 2. Blokda bir vaqtda qaziladigan qatlamlar soni (blok uzunligi yarmi bo‘yicha) — 2.
IV, Bir vaqtda qazish joyidagi bloklar soni. Qatlamda ishlar davri (sikli) davomiyligi 15 sutka. Blokning o‘rtacha sutkalik unumdorligi
t
Blokdan rudani qazish davomiyligi (trerudaniklarni ishlashdan tashqari) formula bo‘yicha tashkil etadi sutka
Beriladigan ruda sifati
9-Amaliyot ishiga topshiriqlar.