Va uni о‘qitish metodikasi ta’lim yо‘nalishi III – kurs 303 guruh talabasi Fozilova Sadoqat Ibrohim qizi

Fiziologik xususiyatlari. Sirka kislotasi (CH3COOH) – bu insoniyatga qadim zamonlardan beri tanish bo'lgan konsentrlangan sirka. U sharobni, ya'ni uglevodlar va spirtlarni fermentatsiya qilish orqali qilingan. Jismoniy xususiyatlariga ko'ra, sirka kislotasi kislotali ta'mga va o'tkir hidga ega rangsiz suyuqlikdir. Suyuqlikning shilliq pardalarga tushishi kimyoviy kuyishga olib keladi. Sirka kislotasi gigroskopiklikka ega, ya'ni.suv bug'larini yutishga qodir. Suvda yaxshi eriydi.
Sirkaning asosiy fizik xususiyatlari:
erish nuqtasi 16,75°C;
zichligi 1,0492 g / sm3;
qaynash harorati-118,1°C;
molyar massasi 60,05 g/mol;
yonish issiqligi 876,1 kj/mol.
Noorganik moddalar va gazlar sirka ichida eriydi, masalan, kislorodsiz kislotalar – HF, HCl, HBr.
Sirka kislotasini olish usullari:
atsetaldegiddan mn(CH3COO)2 katalizatori va yuqori harorat (50-60°C) ishtirokida atmosfera kislorodi bilan oksidlanish orqali - 2ch3cho + O2 → 2CH3COOH;
katalizatorlar (Rh yoki Ir) ishtirokida metanol va uglerod oksididan-CH3OH + CO → CH3COOH;
50 ATM bosim va 200°C haroratda katalizator ishtirokida oksidlanish orqali n-butandan
Fermentatsiya tenglamasi quyidagicha-CH3CN2OH + O2 → CH3COOH + H2O. xom ashyo sifatida sharbat yoki sharob, kislorod va bakteriyalar yoki xamirturush fermentlari ishlatiladi.

Kimyoviy xususiyatlari. Sirka kislotasi zaif kislotali xususiyatlarga ega. Sirka kislotasining turli moddalar bilan asosiy reaktsiyalari jadvalda keltirilgan.

Metallar bilan Tuz, vodorod
Mg + 2CH3COOH → (CH3COO)2Mg + H2
Oksidlar bilan Tuz, suv
CaO + 2CH3COOH → (CH3COO)2Ca + H2O
Asoslar bilan Tuz, suv
CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O
Tuz bilan Tuz, karbonat angidrid, suv
2CH3COOH + K2CO3 → 2CH3COOK + CO2 + H2O
Metall bo'lmaganlar bilan (almashtirish reaktsiyasi) Organik va noorganik kislotalar
- CH3COOH + Cl2 → CH2ClCOOH (xloroatsetik kislota) + HCl;
- CH3COOH + F2 → CH2FCOOH (ftorasetik kislota) + HF;
- CH3COOH + I2 → CH2ICOOH (yodasetik kislota) + HIKislorod bilan (oksidlanish reaktsiyasi)
Karbonat angidrid va suv
CH3COOH + 2O2 → 2CO2 + 2H2O