Vakillik, vakillik tushunchasi va uni amalga oshirish tarrib qoidalari

Qonuniy vakillar - muomalaga layoqatsiz, muomala layoqati cheklangan yoki muomalaga layoqatli boʻlsa-da, jismoniy (qariligi, kasalligi va boshqalar) holati tufayli shaxsan oʻz huquqlarini amalga oshira olmaydigan va burchlarini bajara olmaydigan fuqarolarning shaxsiy va mulkiy huquqlari hamda qonuniy manfaatlarini hamma muassasalarda, jumladan, sudda alohida vakolatsiz, qonunga binoan himoya qiluvchi shaxslar. Qonuniy vakillar qonunda belgilangan huquq doirasida oʻzlari vakolatini olganlar nomidan ular manfaatini koʻzlab bitim tuzadi hamda ularning huquq va manfaatlarini boshqa shaxslar tomonidan sui-isteʼmol qilinishidan himoya etadi.
Oʻzbekiston Respublikasining FPKga koʻra, muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan shaxslarning huquqchari va qonun bilan qoʻriqlanadigan manfaatlarini sudda ularning Qonuniy vakillari (ota-onalari, ularni far-zandlikka olganlar, vasiylar yoki homiylar) himoya qiladilar. Qonuniy vakil sudda ish olib borishni vakil sifatida oʻzi tanlagan boshqa shaxsga topshirish huquqiga ega (FPK, 51-modda). Jinoyat protsessida, qonuniy vakil ishda ishtirok etishga voyaga yetmagan yoxud belgilangan tartibda muo-malaga layoqatsiz deb eʼtirof etilgan gumon qilinuvchining, ayblanuvchining, sudlanuvchining yoki jabrlanuvchining huquq va manfaatlarini himoya qilish uchun jalb qilinadi. Ishda Qonuniy vakillar sifatida otaonalar, farzandlikka olganlar, vasiylar, homiylar, voyaga yetmaganga yoki belgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz deb eʼtirof etilgan ishtirokchiga homiylik qiluvchi muassasalar va tashkilotlarning vakillari qatnashishlari mumkin. Qonuniy vakillarning huquq va majburiyatlari Oʻzbekiston Respublikasi JPK da belgilangan (61-modda).
O’zbekiston Respublikasi o’z mustaqilligini qo’lga kiritgach, o’zining davlat organlari va huquq tizimini qayta shakllantirish huquqiga to’la maqomda ega bo’ldi. Mustaqil O’zbekiston davlat organlarining vazifalarini belgilash, ularni mustaqil asosda bajarish va shu yo’l bilan o’z faoliyatini yaxshilash uchun jiddiy chora-tadbirlar amalga oshirildi. Buning uchun esa, avvalo, o’zbek milliy davlatchilik an`analariga murojat qilinib, mahalliy ijroiya hokimiyatining boshlig’i sifatida hokim lavozimini ta`sis etish maqsadga muvofiq deb topildi. Xalq deputatlari mahalliy Kengashi davlat hokimiyatining vakillik organi hisoblanadi. U viloyat, tuman va shaharlarda tashkil etiladi. Viloyat, tuman va shaharlarda shu hududlarning oliy mansabdor shaxsi – hokim vakillik va ijroiya hokimiyatini boshqaradi. Hokimlarning vakillik organlariga rahbarligi vakillik organlarining ishini tashkil qilishga qaratilgan. Mazkur maqolada mahalliy vakillik organlari, ularning vakolatlari, ahamiyati, tashkiliy shakli, faoliyat tamoyillari, shuningdek, ular tomonidan hokim faoliyatini nazorat qilishning mamlakatimizda amalda bo’lgan huquqiy mexanizmlari va ularni takomillashtirish masalalari haqida so’z yuritiladi. Bu ishda kuzatish metodidan foydalanildi. Ushbu maqolada ilgari surilgan takliflarni qonun ijodkorligi jarayonida, shuningdek, mahalliy davlat hokimiyati faoliyatida qo’llash mumkin.

• 
  Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senati qo'shma majlisida Prezidentimiz tomonidan "Senat asosan mahalliy Kengashlar, hududlarning vakillaridan iborat bo'lishini hamda vakillik vazifasini bajarishini inobatga olib, umumdavlat va hududiy manfaatlarning mutanosibligiga erishish" kerak degan fikrlarida ham aynan Senat faoliyatining muhim vazifalariga
  

olib borish, sarflanadigan mablag'larni tejash hamda strategik qarorlarni o'z vaqtida ijrosini ta'minlash masalasi yoritilgan. Kalit so'zlar: mahalliy davlat hokimiyati organlari, boshqaruv tizimlarini avtomatlashtirish, strategik qarorlar qabul qilish tizimi, jamoatchilik nazorati. Аннотация: В статье рассматривается разработка стратегических решений
hokimiyati organlari yoki boshqacha aytganda, barcha bo'g'indagi hokimliklarning mas'uliyati tobora ortib KIRISH Scientific Journal Impact Factor borayapti. O'tgan davrda davlat hokimiyati organlari faoliyati qonunchiligida ham tashkiliy-amaliy jihatlarida ham tub o'zgarishlar, yangilanishlar yuz berdi. Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyati
davlatlarda hududiy prokuratura organlari faoliyatining asosiy yo'nalishlari va hisobdorligi masalalarida xalqaro tajribalarning o'ziga xos tomonlari Shomurotov Ma'ruf Abdusamat o'g'li Shomurotovmf@gmail. com Toshkent davlat yuridik universiteti Annotatsiya: Rivojlangan xorijiy davlatlarda hududiy prokuratura organlari faoliyatining asosiy yo'nalishlari
holda prokuratura organlari tuziladi. Misol tariqasida, AQSh, Estoniya, Qozog'iston www.openscience.uz 505 i m^^bi davlatlarida prokuratura ijro hokimiyati tarkibining bir qismi sifatida qaraladi. Ispaniya, Bolgariya, Latviya davlatlarida esa sud tarbikining bir yo'nalishi, Fransiya va Italiya Respublikasida prokuratura organlari sud va ijro hokimiyati tashkilotlaridan tashqari, davlat hokimiyatining mahalliy organlari va fuqarolar o'zini - o'zi boshqarish institutlari singari boshqa omillar ham ishtirok etmoqda. Tajribaning ko'rsatishicha, davlat va uning institutlari faoliyatining samaradorligi ko'p jihatdan aynan davlat hokimiyati mahalliy organlari va fuqarolar o'zini-o'zi boshqarish institutlarining
hokimiyatining mahalliy organlari O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko'ra, hokimlar rahbarlik qiladigan viloyat, tuman va shahar hokimiyatlariga bo'linadi. Fuqarolar o'zini o'zi boshqarish organlariga shaharlar, qishloqlar va ovullar mahallalarida tuziladigan fuqarolar yig'ini kiradi. Bu holatdan davlat hokimiyati mahalliy organlari va fuqarolar o'zini