Vakuumdagi yo’ruglik maydoni

Garmonik sferik to‘lqin. Agar radiusi bo‘lgan sferani sirtidagi barcha nuqtalar bilan bir xil fazada bo‘lgan garmonik g‘alayon berilsa,
(1.26)
bunday uyg‘otilayotgan manbadan uzoqlashayotgan to‘lqin bo‘lganda quyidagicha ifoda bilan aniqlanadi
(1.27)
Bu erda yassi to‘lqinday farqli uning amplitudasi koordinataga bog‘liq, fazaviy va amplitudaviy frontlari sferalardan iborat bo‘ladi.
Modulyasiyalangan to‘lqinlar va real yorug‘lik manbalarining nurlanishi
qonunlari manbalarining chiqarayotgan nurlanishi bir qarashda yuqorida ko‘rilgan etalon to‘lqinlar bilan umumiy o‘xshashligi kam desa bo‘ladi. Aytilganlar birinchi navbatda to‘lqin g‘alayonining fazodagi o‘zgarish xarakteriga taalluqlidir. Masalan, geliy – neon lazerining yorug‘lik dastasi- albatta, na yassi va na sferik to‘lqin ko‘rinishga ega emas. Ko‘p lazer va ayniqsa, lazer xususiyatiga ega bo‘lmagan yorug‘lik manbalari uchun real nurlanish elektr va magnit maydonalrining kuchlanagnaliklarining vaqt bo‘yicha garmonik qonunlar bilan o‘zgarishi, yoki qabul qilingan monoxramatik to‘lqinlardan modelidan ancha farq qiladi. YOqut lazerining nurlanish manzarasi bu xolga yaqqol misol bo‘la oladi. Biz bunda qisqa yorug‘lik chaqmog‘i, yaa’ni yorug‘lik impulsi- qisqa muddatli garmonik bo‘lmagan to‘lqin jarayonini kuzatamiz.
Real yorug‘lik manbalarining chiqarayotgan nurlanishi dastasi va impulslarini qanday ifodalash kerak va ularning muxitlarda qanday qonunlar aosida tarqaladi degan savol tug‘iladi ? Bu savolga ushbu kitobning 3 qismida batafsil javob keltirilgan. Yorug‘lik manbalarining chiqarayotgan nurlanish, interferensiya va difraksiya xodisalari qonunlari real yorug‘lik jarayonlarining to‘liq manzarasini beradi. Bu erda biz yorug‘lik manbalarining chiqarayotgan nurlanishi fizik muloxazalarga asoslangan sodda modellar bir nechtasi bilan tanishamiz. Bu esa o‘z navbatida yorug‘lik manbalarining chiqarayotgan nurlanishi dastasi va impulslarini ifodalashdagi masalalarni aniqlashga yordam beradi. Bunga asos qilib yassi va sferik garmonik to‘lqinlarni olish mumkin.