Valyuta bozori va valyuta operatsiyalarining xalqaro moliya munosabatlartdagi ahamiyati

Amerika optsioni deb, odatda, optsionni harakat muddatini hohlagan vaqtida bajarilishiga aytiladi. Shuning uchun, optsionni harakat muddati uning birinchi va oxirgi hisob-kitob sanasi orasida o’rnatiladi.
Yevropa optsioni deb, odatda optsionning faqat hisob-kitobning ma'lum bir oxirgi aniq davrida bajarilishiga aytiladi. Optsion bitimi bo’yicha hisob-kitobni amalga oshirish uchun ikki ish kuni olinadi va shuning uchun, valyuta optsioni uning egasi tomonidan hisob-kitob ko’zda tutilgan kundan ikki kun oldin bajarilishi shart. Masalan, agar optsion egasi uni bajarilishini istasa, evropa optsioni hisob-kitob sanasigacha ikki kun oldin bajarilishi shart.
Valyuta optsionlari turli moliya institutlarida rasmiylashtirilishi mumkin:

1. 
   ular bankning mijozlari uchun yoziladi - birjadan tashqari optsionlar;
   
2. 
   ularni optsion birjalaridan sotib olish mumkin - birja optsionlari.
   

Birjadan tashqari optsionlar odatda bank tomonidan ishbilarmon mijozga mos keluvchi tijorat shartnomasiga yoziladi. Ular mijozning talabidagi summasi, bahosi (ya'ni, ayirboshlash kursi) bilan birga, uning bajarilish sanasiga ham aniq moslashtirilgandir.
Bu turdagi optsionlarning eng asosiy kamchiligi - ular muomalasining yukligi hisoblanadi. Mijoz optsionni bajarilish sanasigacha ushlab turishi yoki uni bajarishi, yoki uning muddatini o’tib ketishiga yo’l kuyishi kerak.
Birja optsionlari - bu valyuta optsion bitimlarining jamlangan summasi va vaqtning davriy yig’indisidir.
Bitimni bajarilish sanasi va summasi birjadan birjagacha o’zgaradi, lekin, masalan, Filadelfiyada har bir sterling bitimining bajarilish bahosi (ayirboshlash kursi) 12 500 funt sterling summasida tuziladi va mart, iyun, sentyabr va dekabrdagi muddatiga besh tsent ulchamida kotirovka qilinadi.
Bu optsionlarni muomaladaligi o’zining orqasidan quyidagicha katta extimollikni olib keladi, bunga muvofiq savdoning asosiy hajmi mos keluvchi tijorat bitimlarida qayd qilinmaydi, balki chayqovchilik tusiga egadir. Koida bo’yicha, bu kabi optsionlarda buyurtmaga nisbatan narxlarning diapozoni nisbatan kamroqdir. Birja optsionlarining kamchiligi bo’lib, uni tugallash va kerakli summani aniq "moslash"ni iloji yukligi hisoblanadi.
Valyuta optsionlarining ommabopligi o’sib, undan foydalanish borgan sari kengayib bormoqda. Banklar o’z mijozlariga ularni sotishda faol qatnashishga harakat qiladilar.
Lekin, valyuta optsionlarining quyidagi kamchiliklari mavjuddir:

1. 
   Baho. Valyuta optsionlari kompaniyalarni nafaqat yomon holatlardan, xatto, valyuta risklaridan ham himoya qiladi, balki ularga valyuta kurslarining "ijobiy" o’zgarishidan foydalanish imkoniyatini beradi. Bu xizmat suzsiz qimmatli hisoblanadi. Mukofotning bahosi valyuta bilan koplangan umumiy summaning 5 foiz atrofini tashkil qiladi, shunday bo’lsada, summaning aniqligi kutilayotgan kursning ayirboshlanishi o’zgarishiga bog’liqdir.
   
2. 
   "Oldindan" to’lovning zarurligi. Valyuta optsion-lari uning tuzilish vaqtida to’lanadi. Bu barcha kompaniyalarga yokmaydi, chunki ular optsionni amalga oshirishni istasalar ham, ular har doim naqd pulga ega bo’lmaydilar.
   

v) Savdo optsionlarini barcha valyutalarga nisbatan olib bo’lmaydi, shunday bo’lsada, birjadan tashqaridagi optsionlar har qanday erkin konvertirlanadigan valyutaga erkin tarzda sotiladi.
g) Birjadan tashqari optsionlarning muomalasi mavjud emasligi.
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, muddatli operatsiyalar tijorat banklari uchun risk darajasi kam hisoblanadigan operatsiyalardan biri hisoblanadi. Chunki, ular mazkur operatsiyalarni xejerlashlari, ya'ni sug’urta qilish imkoniyatiga egadirlar.