Ван-дер-Ваальс тенгламаси. Экспериментал изотермалар. Критик холат Модданинг каттик ва суюк холатлари


Экспериментал изотермалар. Критик холат


Download 115.5 Kb.
bet2/3
Sana18.03.2023
Hajmi115.5 Kb.
#1280212
1   2   3
Bog'liq
газлар.

Экспериментал изотермалар. Критик холат
1866 йилда инглиз физиги Т. Эндрюс томонидан амалга оширилган тажрибаларда карбонат ангидрид гази учун изотермик процесслардаги босим ва хажм орасидаги богланиш текширилди. Тажриба схемаси тасвирланган.
Тажрибада газ температураси узгармас сакланади, албатта. Тажрибада аникланган изотермалардан бири акс эттирилган. Хажмнинг катта кийматларига мос келувчи сохада газ хажми камайтирилган сари босим монотон равишда ортиб боради. Изотерма мазкур сохасининг шакли гиперболага якин. Бинобарин, бу сохада карбонат ангидрид газининг хоссалари идеал газ хоссаларига ухшаб кетади. Лекин босим бирор кийматга эришганда (изотерманинг А нуктасига к.) карбонат ангидрид хоссасида узгариш руй Бера бошлайди: поршенни янада пастрок тушириб газ хажмини камайтирганимиз билан босимнинг киймати узгармайди. Бу холда газнинг ибр кисми суюкликка айлана бошлайди. Поршень канчалик пастга туширилса, карбонат ангидрид газининг шунчалик купрок кисми суюкликка айланган булади. Хажм бирор кийматгача камайтирилганда газ бутунлай суюкликка айланган булади. Поршень остидаги хажмини янада камайтириш учун жуда катта босим талаб этилади, чунки суюклик жуда кам сикилади. Изотерманинг ва сохалари карбонат ангидриднинг бир фазали холатларини ( сохада факат газсимон холат, сохада факат суюк холат мавжуд), АС сохаси, эса икки фазали холатини характерлайди. Икки фазали холат амалга ошганда (хажмнинг дан гача кийматларида) дастлабки карбонат ангидрид газининг бир кисми суюкликка айланиб, колган кисми газсимон холатда колади колади. Суюклик билан мувозанатда булган буг туйинган Буг дейилади. Икки фазали холатга мос келадиган босим киймати туйиниш босими ( ) деб аталади. Туйиниш босимининг киймати турли температуралар учун турилича булади.
Турли температуралар учун босимнинг хажмга богликлигини текшириш асосида бир катор изотермаларни хосил киламиз. Температуралар ортган сари изотермалардаги икки фазали холатни акс эттирувчи сохалар энсизрок булиб боради. Нихоят, бирор температурага мос келувчи изотермада туйиниш сохаси нуктага айланади. Бу нукта критик нукта деб, унга мос булган босим ва хажмнинг кийматлари эса критик босим ва критик хажм деб аталади.
Критик параметрлар - модданинг критик холатини характерлайди. Критик холатдаги мода учун суюклик ва буг орасидаги фарк йуколади. Критик холатда бугнинг суюкликка, суюкликнинг солиштирма бугланиш иссиклиги ва сирт таранглик коэффиценти нолга тенг булади.
Критик температуранинг киймати карбонат ангидрид учун 304 К, сув учун 647 К, гелий учун 5К.
Соф мода устида тажриба утказилса хамда изотермик хажм узгаришларини жуда секин амалга оширилса, назарий изотерманинг ва кисмларини хам кузатиш мумкин. Бундаги соха ута кизиган суюклик, соха эса ута туйинган Буг холатига мос булади. Назарий изотерманинг кисми эса умуман кузатилмаган.



Download 115.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling