Vaqtli qatorlarni regression tahlili

Trend turi	Tenglama
Chiziqli		0,887	0,873
Ikkinchi tartibli parabola		0,937	0,920
Darajali		0,939^**	0,931^**
Eksponentsial		0,872^**	0,856^**
Giperbola ko’rinishida		0,758	0,728
^*Qavs ichida regressiya koeffitsientining standart hatoliklari ko’rsatilgan ^**Determinatsiya koeffitsientlari chiziqli holga keltirilgan regressiya tenglamalari asosida hisoblangan

Chiziqli va eksponentsial trendlarning parametrlari iqtisodiy jarayonlarni juda holda ifodalash imkonini beradi.
Chiziqli trendnig parametrlarini quyidagicha tushunish mumkin:
a –vaqt t = 0 bo’lganda davriy qatorning boshlang’ich darajasi;
b –qaralayotgan davrda qator darajalarining o’rtacha mutloq o’zgarishi. Jadvalda keltirilgan chiziqli trend tenglamasidan shunday hulosa qilish mumkin: “N”- yilning10 oyidanominal oylik ish haqi 82,66 foizga o’zgargan, o’rtacha oylik mutloq o’sish esa 4,72 foizga teng bo’lgan. Vaqtli qator darajalarining chiziqli trend bo’yicha hisoblangan qiymatlari ikki usul bilan aniqlaniladi. Birinchidan, topilgan trend tenglamasiga kema-ket t = 1,2,…,n qiymatlar qo’yib boriladi, ya’ni

Ikkinchidan, chiziqli trendning parametrlari hususiyatlaridan kelib chiqqan holda qatorning har bir keyingi darajasi oldingi daraja bilan o’rtacha mutloq zanjirsimon o’sish yig’indisidan iboratligini e’tiborga oladigan bo’lsak quyidagini yozish mumkin:

Chiziqli trend grafigi 7.3-rasmda keltirilgan.
Shu tariqa davriy qatorlar tendentsiyachsini modellashtirish mumkin.
7.3
Foydalanilgan adabiyotlar

Asosiy adabiyotlar:

1.Christopher Dougherty. Introduction to Econometrics. Oxford University Press, 2011. – 573 p. 2.Gujarati D.N. Basic Econometrics. McGraw-Hill, 5^th edition, 2009. – 922 p. 3.Абдуллаев О.М., Ходиев Б.Ю., Ишназаров А.И. Эконометрика. Учебник. –Т.: Fan va texnologiya. 2007. – 612 с. 4.Шодиев Т.Ш. ва бошқалар. Эконометрика. –Т.: ТДИУ, 2007. – 270 б. 5.Абдуллаев О.М., Жамалов М.С. Эконометрическое моделирование. Учебник. –Т.: Fan va texnologiya. 2010. – 612 с.