Variant №1 Ekologiyani mustakil fan sifatida shaklllanishi,maqsadi va vazifalari

2. Tuproq resurslarini zararli kimyoviy moddalar bilan ifloslanish muammolari (tuproq, tirik organizmlar, kimyoviy moddalar, gerbisidlar, pestisidlar, suv eroziyasi, shamol eroziyasi, cho‘llanish, sho‘rlanish, og‘ir metallar, tashlamalar, mikroorganizmlar.)

Tuproqlarning kimyoviy ifloslanishi tuproq larkibiga m uayyan kimyoviy m oddaning tushishi va m e’yoridan ortishi natijasida tuproqning zaharianishi va xossa-xususiyatlarining o ’zgarishidir Tuproq qoplam ining kimyoviy ifloslanishi boshqa m uhitlarga nisbatan kengroq ifloslanish im koniyatiga ega, xususan atm osferaga chiqarilgan gazlar yoki suv maiibasiga tushgan kim yoviy m odda vaqt o’tishi bilan albatta tuproq qoplamiga tushadi. Tuproq qoplam ining ifloslanishi salbiy ta'sîr qiluvchi va unga yot bo'lgan fizik, kimyoviy v a biologîk m oddalam ing qo'shilishi bo’lib, tuproqda kechayotgan tabiiy m odda va cncrgiya alm ashinuvining buzilishi oqibatida ekotizim larda salbiy o'zgarishlar y u z bcradi. Y crlam ing ifloslanishi ikki turda: tabiiy - vulqonlarning otilishi, yer qimirlashi, sel kelishi, sunam ilar va shunga o’xshash tabiiy ja ra y o n va hodisalar orqali, shuningdek, insonlarning xo'jalik faoliyati natijasida yuzaga keladi. T uproqiarning kim yoviy ifloslanishi iurli om iliar ta'sirida paydo bo'Iib, yillar davom ida tuproq qoplam i zararlanishi kuzatiladi. Tuproqlar ifloslanishi turlicha bo'Iib, asosan sanoat korxonalari, maishiy va boshqa chiqindilar ham da turli jarayonlar m obaynida ifloslanadi (Kim yoviy ifloslangan tuproqlarning xavfli-zaharli xususiyati, kimyoviy tarkibi va umumiy miqdori bo'yicha turlarga ajratiladi. X avfli-zaharli xususiyati bo'yicha tuproqlar quyidagi kim yoviy ifloslanishlarga ajraliladi: 1. Radioaktiv ifloslanish, 2. O g’ir m etallar va kimyoviy m oddalar bilan ifloslanish, 3. Turli chiqindilar bilan ifloslanish. Tahlillarga ko'ra radioaktiv ifloslanish eng xavtlisi hisoblsnsdi, chunki radioaktiv ifloslanishda dastlab biologik dunyo jid d iy zarar ko'radi va ju d a katta radiusda ham ta'sir etish xususiyatiga ega, eng achinarlisi inson sog’ligiga ju d a xavfli ta'sir etib, uning kelajak avlodlariga genlar orqali ta'sir etishi bilan boshqa ifloslanish turlaridan farq qiladi. O g’ir m etallar bilan ifloslanishning xavfli tom oni shundaki, birinchidan, o g ’ir m etallar bilan iflosianishni vujudga keltiruvchi om illar va m anbalar ko'p (transportlar va sanoat - korxonalari) bo’lib, ikkinchidan, tuproq qoplam ida saqlanish (em irilish) m uddati bir necha ming yillarga teng. Tuproqlarni turli chiqindilar bilan ifloslanishi yuqoridagi ifloslanishlar qatori ju d a ko'p uchraydi. U ning xavfli tom oni shundaki, turli chiqindilar inson ta’siri va sanoat korxonalari tom onidan juda kalta miqdorda tuproq qoplam iga to'planadi. M axsus chiqindilar ko'm iladigan “Q abriston” lar yillar davom ida atrof - m uhit tuproq qoplamiga salbiy ta'sir qiladi.