Vazirligi alisher navoiy

Tajriba-tadqiqotboshivaoxiridao’quvchilarningg’oyaviy- estetiktarbiyalanganlikmiqdorivasifatidarajalaribo’yichao’zgarishlar

Darajalar	Tajriba-sinovto’garaklari (366o’quvchi)		Nazoratto’garaklari (368o’quvchi)
	Boshida	Oxirida		Boshida	oxirida
Yuqori	24,2	58,4		23,8	24,9
O’rta	44,8	37,9		44,9	48,1

Past

31,0

3,7

30,3

27

jadvalningtahlilio’quvchilarningg’oyaviy-estetiktarbiyalanganlikdarajalari (yuqori, past, o’rta) dastlabsinovto’garaklaridahamnazoratto’garaklaridahamdeyarlibirxilbo’lganliginiko’r satadi.
Olibborilgantajriba-
tadqiqotishiningnatijasio’laroqg’oyaviy-estetiktarbiyalanganlikningpastdarajasieksper imentalto’garaklardabirinchinazoratda 30,7% o’quvchidaqaydqilinganbo’lsa,
ikkinchinazoratda 4,7% o’quvchiqoldi. ya’ni, 27,3% o’quvchitajriba- tadqiqotjarayonidaquyidano’rtadarajagako’tarildilar.
O’rtadarajadagi 34,2%
o’quvchilartarbiyalanganlikningyuqoridarajasigako’tarildilar.
Bupaytdanazoratto’garaklaridaquyidagilarkuzatildi: birinchinazoratdag’oyaviy- estetikrivojlanishningquyidarajasida 30,2% o’quvchibo’lsa, ikkinchinazoratda 25% o’quvchiqoldi, ya’ni 5,2% o’quvchio’rtadarajagako’tarildi. o’rtadarajaningmiqdoriytarkibi 4,5%gaoshganbo’lsa-da, yuqoridarajafaqat 1,1% gako’paydi.
Yuqoridagitajribanatijalaridanolinganma’lumotlarasosidastatistiktaxlilishlarinioli bborildi. Tajribanatijalariniqaytaishlashdamatematikstatistikausullaridanfoydalanildi.
Tajriba-tadqiqotto’garaklaridao’quvchilarningg’oyaviy- estetiktarbiyalanganlikdarajasinazoratguruhlardagiganisbatan 33,5% gako’tarildi.

XULOSA

O’quvchiyoshlarnibugungikundadunyodakechayotganmurakkabsiyosiy, mafkuraviykurashlardanmuntazamxabardorqilish,
jahondavayon-atrofimizdasodirbo’layotganvoqyea-hodisalarganisbatanto’g’rimunosa
batnishakllantirish, ulardamilliymanfaatlarimiznichuquranglashvahimoyaqilish, shuazizVatanuchun,
uningbugunivaertasiuchundaxldorlikvamas’ulliktuyg’usiniyanadakuchaytirishta’limm uassasalariningengmuhimvazifalaridanbiridir.
Ta’limmuassasalario’quvchilari -
o’quvchilarningmilliyan’analarvositasidag’oyaviy- estetiktarbiyalashyuzasidanolibborilganilmiytadqiqotishlarnatijalariasosidaquyidagixu losalarnichiqarishimkoniniberadi:
Vatanimizningbuyukkelajaginiqurish, oldimizdaturgankatta- kattamuammolarniyechish, mustaqilligimiznihimoyaqilish, hayotdamilliyvaumumbashariyqadriyatlaruyg’unligitamoyiligaamalqilibyashashdekm uhimvazifalarniyoshavlodimizo’ziningmuqaddasburchidebbilayotganie’tiborgasazovo
r. Shuningbilanbirga, bugungiglobalizasiyasharoiti, insonongivaqalbiuchunkurashkeskintusolganbirpaytdamafkuraviytarbiyaningzamonav iy, ta’sirchantexnologiyalariniishlabchiqishdolzarbvazifamizdir.
Milliyg’oyaniyoshlarqalbivaongigasingdirishta’lim-tarbiyaningturliuslub, vositavashakllariorqaliamalgaoshiriladi. Ularorqaliyoshlargato’g’riyashashni, vatanparvarvabuzg’unchig’oyalargamurosasizbo’lishni, erkinfikrlashnio’rgatishzarur. Zero, o’rgatishbirtomonlamajarayonbo’lmay, uustozlarnamunasiorqalitarbiyalanuvchiningfazilatlarinishakllantiradi.
Bundaymurakkabishnitashkiletishdaharbirijtimoiytoifayokishaxsningindividualpedag ogik-psixologikhususiyatlariniinobatgaolish, tarbiyalanuvchigashaxssifatidaqarashnitaqozoetadi.
Harbirinsontuzadiganrejalarningaksariyatqismiodatdafarzandlarigataalluqlibo’lad
i. Bizorzu-umidlarimizro’yobibo’lganfarzandimizningo’sib-ulg’ayishiuchun, naslniginaemas, ezgu-
orzularnihamdavomettiradiganbo’lishiuchunjonkuydirishimizzarur.
O’quvchilarniumuminsoniyvamilliyqadriyatlarruhidatarbiyalashningaxamiyatito boraortabormokda. ZeroPrezidentimizI.A.Karimovta’kidlaganidek
«Bizquradiganjamiyato’zbekistonxalqiningmunosibturmushini, huquqlarinivaerkinliginikafolatlashi, milliyqadriyatlarimizvamadaniyatimiz, qaytatiklanishi, insonningma’naviy-axloqiybarkamolliginita’minlashikerak».
Buninguchunta’limtiziminingbarchabg’g’inlarida,
asosanbadiiyhavaskorlikto’garaklariishtiroketadigantadbirlarda,
xalqimizningazaliyan’analariga, udumlarigatiliga, diniga, ruhiyatigaasoslanib, kelajakkaishonch, insonparvarlik, imon, e’tiqod, mehnatsevarliktuyg’ulariniharbiro’quvchiongigailmiyasosdasingdirishtalabetiladi. o’quvchilarongigamazkuryuksakaxloqiy-
ma’naviyan’analarnisingdirishsamaradorliginita’minlashuchunesag’oyaviy- estetiktarbiyamuammosininafaqatfalsafiybalkipedagogikmuammosifatidatadqiqetmok joiz.
Jumladanma’naviy-estetiktarbiyaningtarkibiyqismlari: insoniyat, ma’naviyat, milliymafkura, milliyturmushtarzihaqidagiijtimoiy- pedagogikma’lumotlarnio’zlashtirish, ma’naviy-estetikdid, ideal, extiyoj, mavjudg’oyaviyvama’naviyboyliklargahurmatan’analarvaodatlarnibilishvao’rgatishni ngpedagogikyul-yuriqlaripedagogikjihatdanasoslabberildi.
O’quvchilarningpsixologik-
pedagogikvayoshxususiyatlarinihisobgaolganholdaulardamuayyanmilliyg’oyaviy- estetikbilimvataassurotlarnihosilqilishzarur.
Chunkiulargaegabo’lmasdanturibo’quvchilardamilliyan’analargaqiziqish, intilishpaydobo’lmaydi.
Badiiyto’garaklardagita’lim-
tarbiyaviytiziminingmaqsadvavazifalariyo’naltirilganobyekt–o’quvchishaxsidir.
Bundao’quvchinafaqatbilimoluvchiyoshyigit-qiz, balkifaol, vatanparvarfuqaro, solihfarzand, intellektualvaestetiksifatlaregasisifatidanamoyonbo’ladi. Ko’rinibturganidek,
o’quvchishaxsinimilliyg’oyaasosidashakllantirishmuammosiningnazariyjihatlariserqir ravakengqamrovlijarayondir.
O’quvchilarningg’oyaviy-estetiktarbiyalashsamaradorligi,
harbirtarbiyaviyishshakliningo’zigaxosxususiyatlari, ulargaqo’yilladigantarbiyaviy, ruhiy, uslubiyvaijtimoiy-pedagogiktalablargahamdatamoyillargaamalqilish, tarbiyaviytadbir, bayramlaruchunmaterialtanlash, ungarahbarliknito’g’ritashkiletish, nazariy, badiiyhavaskorlikto’garaklariishtiroketadigantarbiyaviytadbirlarningrang- barangturlari (ommaviy, guruhlarbilanyakkatartibda) shakllari (dialogik, monologik- dialogik) usulvavositalaridanunumlifoydalanishnitaqozoetadi.
O’quvchiyoshlarningg’oyaviy-
estetikkamoltopishidabadiiyadabiyotningvamusiqaningtarixfaniningta’sirimkoniyatlar ijudakatta.
Uavvaloma’naviyqadriyatsg’ngesainsoniyattomonidanvujudgakelganmilliyan’analarn itarg’ibetuvchivositasifatidao’quvchilarningma’naviytalabvaehtiyojlarniqondiradi.
Uo’ziningbilimberishxususiyatlarigako’raborliqnihaqqoniy, obrazliifodalash, hayothaqiqatniavloddan-
avlodgayetkazishorqalio’quvchidao’zxalqima’naviyatidang’ururlanish, go’zallikdanilxomlanish,
tug’ilibo’sganVatangamuhabbattuyg’usinishakllantirishgaxizmatqiladi.
Qatorto’garaklardaamalgaoshirilgantajribasinovnatijalarishuniko’rsatdikio’quvch ilarnimilliyan’analarvositasidama’naviy-estetiktarbiyalashdama’naviymuxit,
ma’naviyfaat, to’garakrahbarivao’quvchiijodkorligi, ta’limtarbiyamazmuni, shuningdekhududiyomillaro’quvchiyashayotgano’lkamadaniyqadriyatlariningmazmui qamrovi, boyligitarixiyo’rnivaahamiyati, ma’naviyqadriyatlarni, milliyan’analarningo’rganishmarkazlarito’garakfaatimazmunanrang- barangligikabiomillarnihisobgaolishmaqsadgamuvofiqdir.