Vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti magistratura bo

 
 

---

69 
III BOB. Tajriba - sinov ishlarini o’tkazish va natijalar tahlili 
1. Pedagogik tajriba – sinov maqsadi va vazifalari 
Tajriba-sinov ishlari 3 bosqichda – 2012- 2014
yillarda olib borildi. Birinchi – 
izlanuvchi bosqich (2012-y 3-30 dekabr)da muammoning maktab amaliyotidagi 
ahvoli o‘rganildi, tahlil qilindi. Dissertatsiya ishining maqsad va vazifalari, 
ob’yekti, predmeti, ilmiy farazi va boshqalar belgilab olindi. Ikkinchi - 
tasdiqlovchi bosqich (2013-y yanvar-iyun)da boshlang‘ich sinflarning
matematika darslarida intellektual qobiliyatni rivojlantiruvchi topshiriqlar 
majmuasi tuzildi, undan foydalanish metodikasi ishlab chiqildi. Tajribaning 
uchinchi bosqichi 2013-y sentyabr oyidan 2014-y mart oyigacha tajriba 
materiallarining ma’qulligi va samarasini tekshirish maqsadida o‘tkazildi. 
Pedagogik tajriba-sinov ishlarini tashkil etish va ularning natijalarini qayta 
ishlashning bir qancha usullari mavjud bo‘lib, ilmiy tadqiqot ishining maqsadidan 
kelib chiqqan holda quyidagi bosqichlarda pedagogik tadqiqot olib borildi. 
Birinchi bosqichda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida intellektual qobiliyatni 
rivojlantirish masalasi bevosita o‘quvchilarda bilishga qiziqishni shakllantirish 
bilan bog‘liqligi jihatidan tahlil qilindi. O‘quvchilarda intellektual qobiliyatni 
rivojlantirish muammolarini amaliy hal qilishda o‘qitishning bir qator 
qonuniyatlari ishlaydi. Eng muhim umumiy qonuniyatlardan biri, bu - 
o‘quvchilarning aqliy faoliyatida shakllangan bilimlar ko‘lamining bilishga 
qiziqish bilan bog‘liqligidir.
Birinchi bosqichda o‘quvchilarning intellektual qobiliyatini rivojlanganlik  
darajasini aniqlash maqsadida 222- maktabning boshlang‘ich sinflaridan 193 nafar 
o’quvchisi tajriba-sinov maydoniga jalb etildi.
Matematika darslarida 4-sinf o’quvchilarining intellektual qobiliyatini 
rivojlanganlik ko‘lamini o‘rganish maqsadida tajriba-sinov o‘tkazildi. Tajriba-
sinov ishlarida bilimlarni tashxis qilishning turli xil usullari qo‘llanildi: test 
o‘tkazish, yozma ish, savol-javob o‘tkazish. 

---

70 
Ikkinchi bosqichda olib borilgan ilmiy izlanishlarning tahlili sifatida 
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining intellektual qobiliyatini rivojlantirish maqsadida 
biz tavsiya etayotgan metodik ishlar amalga oshirildi va uslubiy ko‘rsatmalar berib 
borildi. Tajriba - sinov ishining uchinchi bosqichida maxsus ishlab chiqilgan 
metodika yuzasidan faoliyat olib borildi va 222-maktab boshlang‘ich sinf 
o‘quvchilaridan jami 193 nafar o‘quvchisi jalb etildi.
Quyida tajriba-sinov ishlarida foydalanilgan testlardan na’munalar keltiramiz: 
O’quvchilarning intellektual qobiliyatlarini rivojlantirishga oid test topshiriqlari
1- Test
Mavzu: 3 soni  
1.Qatorni davom ettiring 
3
2 1
1 1 1 2 2 2 3 3 3 1
2.Kataklarga tegishli raqamni yozing. 
3. Kataklarga mos sonlarni yozing. 

---

71 
> 1 
< 3
= 3 
= 2 
> 1 
< 2 
. 
4
. Davom ettiring
.
2 - Test
Mavzu: Qo’shiluvchilar, yig’indi. Qo’shishning o’rin almashtirish xossasi 
1. Qo’shiluvchilarni belgilang: 
9 + 1 = 10 
2.
Guruhlarga ajrating: 
3. Hisoblang. 
3+2= 
3-1= 5-3= 7-4= 7+2= 
4+3= 
4.Qatorni davom ettiring
. 
5 
0 
5 
5 
0 
0 

---

72 
3-Test
Mavzu: Kamayuvchi. Ayriluvchi. Ayirma. 
1. Qatorni davom ettiring. 
6 
0 
6 
6 
0 
0 
2. Ifoda nimani bildiradi. Masala tuzing va yeching: 
_______________ 
_______________ 
_______________ 
3. Tushirib qoldirilgan sonlarni yozing. 
4. Sariq, ko’k va qizil ranglarda bo’yash mumkin bo’lgan usullarni ko’rsating: 
Qizil va sariq 
gullar. 6-3 
Kichik va 
katta sharlar. 
4-2 
Uchburchaklar va
to’rtburchaklar. 5-4 
4