Vazirligi urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti " biologiya" kafedrasi "tasdiqlandi"

2-topshiriq 
Ushbu odam oqsillarining gomologik domenlarini taxlil qiling. Odam oqsillari 
bilan o‟xshashlik darajasini (%) aniqlang 
1.gemoglabin 
2.ximotripsin 
3.formin 
4.koronin 
5.mutein 
2-topshiriq 
Har bir talaba 25 ta hayvonning oqsillarining gomologik domenlarini taxlil qiling
1. 5 tur umurtqasiz hayvon 
2.5 tur baliq 
3.5 tur reptiliya 
4.5 tur qush 
5.5 tur sutemizuvchi 
 
 

---

Amaliy mashg‟ulot-6 
Hisoblashning ochiq ramkasini izlash 
Qabul qilish kodonidan boshlanib, to'xtash kodoni bilan tugaydigan 
nukleotidning maydoni ochiq o'qish ramkasi (ORF) deb ataladi. Proteinlar ORFdan 
hosil bo'ladi. ORFni tahlil qilish orqali biz tarjima paytida hosil bo'lishi mumkin 
bo'lgan aminokislotalarni taxmin qilishimiz mumkin.
Molekulyar biologiyada ochiq o'qish ramkalari ( ORF ) boshlang'ich va to'xtash 
kodonlari orasidagi DNK ketma - ketligi oralig'i sifatida aniqlanadi. Boshlang'ich 
kodoni (birinchi bo'lishi shart emas) tarjima qayerdan boshlanishi mumkinligini 
ko'rsatadi. Transkripsiyani tugatish joyi ORF dan keyin, tarjimani to'xtatish 
kodonidan tashqarida joylashgan. Agar transkripsiya to'xtash kodonidan oldin 
to'xtasa, tarjima paytida to'liq bo'lmagan oqsil hosil bo'ladi. 
Ko'p ekzonli eukaryotik genlarda intronlar olib tashlanadi va ekzonlar 
transkripsiyadan so'ng birlashtirilib, oqsil translatsiyasi uchun yakuniy mRNK 
hosil bo'ladi . Genlarni topish kontekstida ORF ning start-stop ta'rifi genomik 
DNK emas, balki faqat birlashtirilgan mRNKlar uchun amal qiladi, chunki 
intronlar to'xtash kodonlarini o'z ichiga olishi va/yoki o'qish ramkalari o'rtasida 
siljishlarni keltirib chiqarishi mumkin.

---

 
Ma‟lum bir genning kodlovchi qismida bir nechta mutatsiyalar (A, B, C, D) 
aniqlandi. 
2.1. Ushbu ketma – ketlikdagi kodlarni (Wt, A, B, C, D) bitta harfli
aminokislota kodlariga tarjima qiling. Genetik kod jadvalidan foydalaning!
2.Legionella shtammlarini (legioner kasalligini qo„zg„atuvchi bakteriya) flaA gen 
alleli yordamida aniqlash mumkin. Bu gen bacterium‟s flagellum xivchinining bir 
qismi bo„lgan oqsilni kodlaydi. Quyida Legionella flaA genining DNK kodlovchi 
zanjiridagi (matritsaga komplementar zanjir) 670 dan 700 gacha bo„lgan 
nukleotidlari (azot asoslari) keltirilgan. 197dan 199gacha bo‟lgan azot asoslari start 
kodon hisoblanadi. 
 
a) Bakteriyaning flaA geni asosida sintezlangan oqsildagi jami aminokislota sonini 
aniqlang. 

---

b) Bakteriyadagi flaA genining yuqorida keltirilgan fragmenti asosida sintezlangan 
oqsildagi aminokislotalar ketma-ketligi yozing. Genetik kod jadvalidan 
foydalaning. 
3.Berilgan DNK ketma-ketligiga asoslanib, ochiq o'qish ramkasi berilgan qatorni 
aniqlang.
Aminokislotalar ketma-ketligi yozing. Genetik kod jadvalidan 
foydalaning