Вазирлиги

8-жадвал 
II жаҳон урушига қадар, 1926-1939 йилларда ҳозирги МДҲ 
мамлакатлари аҳолиси сонининг ўзгариши 
Аҳоли сони (минг киши) 
1939 йил 
1926 йилга 
нисбатан 
фоиз 
ҳисобида 
12 йил 
давомида 
ўртача ўсиш 
(минг киши) 
17 декабр 
1926й 
17 январ 
1939й 
Россия 
93458,0 
109278,6 
116,9 
1318,3 
Украина 
29042,9 
30960,2 
106,6 
159,7 
Белоруссия 
4983,2 
5568,0 
111,7 
40,6 
Озарбайжон 
2313,8 
3209,7 
138,7 
895,9 
Грузия 
2677,7 
3542,3 
132,3 
72,3 
Арманистон 
881,3 
1281,6 
145,4 
33,3 
Туркманистон 
998,2 
1254,0 
125,6 
21,0 
Тожикистон 
1032,2 
1485,1 
143,9 
37,7 
Ўзбекистон 
4565,4 
6282,5 
137,6 
143,0 
Қозоғистон 
6074,0 
6145,9 
101,2 
5,9 
Қирғизистон 
1001,2 
1459,3 
145,7 
38,1 
Жами: 
147027,9 
170467,2 
115,9 
1953,2 

---

56 
Шу йиллар давомида 125 млн. дан ортиқ киши ўз юртидан ташқарида 
яшаганлиги қайд этилган. Европада саноатнинг энг оғир тармоқларида 
иммигрантлар ишлашади. Масалан, Францияда қурилишида банд бўлганларнинг 
1/4 қисми ва автомобилсозликда банд бўлганларнинг 1/3 қисми, Швейцарияда 
қурилишда банд бўлганларнинг 2/5 қисмини иммигрантлар ташкил этади.
Албатта, бутун саноат ёки иқтисодиётни ташқаридан ишчи кучи ёллаш 
орқали сифатли меҳнат ресурслари билан таъминлаш ёки иқтисодиётни 
барқарорлаштириш мумкин эмас. Бунда асосий эътибор мамлакатнинг ичидаги 
малакали мутахассислардан самарали фойдаланишга қаратилади. Иккинчи жаҳон 
урушидан кейинги даврдаги демографик жараёнлар бевосита янги ерларнинг 
ўзлаштирилиши ва меҳнат ресурсларининг жойлашуви билан боғлиқ бўлди. 
ХХ асрнинг иккинчи ярмида бир неча юз минглаб зиёлиларнинг халқаро 
меҳнат миграциясига келиб қўшилиши «ақлли идрокли одамлар» («Утечка 
мозгов» ёки «Brain drain») нинг бошқа юртларга ўтиб кетиши одатий ҳол бўлиб 
қолди. Масалан, 80-йилларнинг бошида Буюк Британия Араб мамлакатларининг 
600 та олими, 45 мингдан ортиқ университет маълумотига эга бўлган киши 
ишлаган. Баъзи маълумотларга кўра, бу даврда АҚШдаги миллий академия 
аъзоларининг 1/4 қисми, Нобель мукофоти совриндорларининг 1/3 қисмини 
хорижий мутахассислар ташкил этган.