Вазорати таълими олӣ ва миёнаи махсуси республикаи ўзбекистон

Мавзӯи 18. Синтаксиси забонҳои бо ҳам хеш
Ибора ва хусусияти он. Воситаҳои грамматикии алоқа дар ибораҳо. Тарзи созмони ибораҳо дар забонҳои тоҷикӣ ва форсӣ. Ҷумла. Ифодаи сараъзо ва аъзоҳои пайрави ҷумла дар забонҳои тоҷикӣ ва форсӣ. Ҷои мубтадо ва хабар дар забонҳои тоҷикӣ ва форсӣ.


Мавзӯи 19. Мавқеи сараъзо ва аъзои пайрави ҷумла дар забони форсӣ ва тоҷикӣ
Воҳидҳои асосии забон дар забони форсӣ. Барои омӯхтани ҳар як фан бояд қисмҳои ба ин соҳа мувофиқро муайян намуд ва ба гурўҳҳо тақсим кард, то кори шинохт осон гардад. Дар забони форсӣ низ ин усул мавҷуд буда, дар ибтидо забонро ба воҳидҳои он тачзил кардааснд. Бузургтарин воҳиди забон “ҷумлаи мустақил” ва хурдтарини он “воҷ” аст.

4. 
   Мазмуни мавзўъҳои машғулоти лабораторӣ
   

(амалӣ, семинарӣ)
Донишҷӯён дар машғулоти амалӣ бо роҳбарии устодон дониши назарии худро дар амал месанҷанд, яъне малакаю маҳорати худро зимни баён ва ҳаллу фасли масъалаҳои муқоисавии забонҳои ба ҳам хеш дониши назарии худро дар амал тадбиқ менамоянд. Самти асосии ҷараёни таълими дарсҳои амалӣ ба он нигаронида шудааст, ки дар рафти машғулотҳо донишҷӯён хусусиятҳои умумии забонро чуқур аз худ намуда, қонунияти инкишофи забони тоҷикӣ маълумоти саҳеҳ пайдо кунанд. Ба донишҷӯён барои азхудкунии мавзўоти машғулоти амалӣ аз ҷониби устодони кафедра васоити таълимии услубӣ, материалҳои ҷудогона, пешниҳод карда мешавад.
Ягонагӣ ва пайвастагии доимии илми назарӣ-дониши назарӣ ва амалиёт шарти аввалиндараҷаи донишандўзӣ, вусъати ҷаҳонбинӣ, заковат ва равнақи камолоти маънавӣ аст. Дар ҷараёни гузаштани машғулоти семинарӣ ба Донишҷӯён ёд додани тарзи таҳлили матнҳо ва махсусан роҳҳои таҳлил ва муқоисаи хусусияти забонии матн ва ё асари бадей маҳаки асосӣ мебошад. Дар ҳамин замина мавзўоти машғулоти семинарй барои шаклгирии фаъолияти мустақилонаи толибилмон ва барои инкишофи малакаи корҳои илмӣ пеш бурдани онҳо кўмак мерасонад.
Мавзўъҳои машғулоти амалӣ ва семинарӣ аз рўи фанни мазкур дар қарори зайл аст:

• 
  Сабабҳои ба вуҷуд омадани фарқиятҳои забони форсӣ ва тоҷикӣ
  
• 
  Фикру мулоҳизаҳои С.Айнӣ оиди тафриқаи забони тоҷикию форсӣ ва муҳокимаи он
  
• 
  Фарқиятҳо дар хат ва имлои забони форсию тоҷикӣ, таҳлил дар асоси матн
  
• 
  Муҳокимаи садонокҳои дарозу кӯтоҳи забонҳои тоҷикӣ ва форсӣ
  
• 
  Дар асоси матн муайян намудани тафовути садонокҳои дарозу кўтоҳи забони форсию тоҷикӣ
  
• 
  Таркиби луғавии забони форсӣ ва тоҷикӣ.
  
• 
  Зинаҳои шаклёбии фонди луғавии забони форсӣ
  
• 
  Паҳншавии забони форсӣ дар Эрон, Осиёи миёна, Афғонистон ва муносибати он ба забонҳои ин ҳудуд
  
• 
  Алоқаи забони форсӣ бо забонҳои дигар, дар гузашта ва имрўз: арабй, туркй, русй...
  
• 
  Тарзи таснифи калимаҳо дар забони форсӣ ва тоҷикӣ
  
• 
  Калимасозӣ ва шаклёбии таркиби луғавии забон дар забони форсӣ ва тоҷикӣ
  
• 
  Тафовути шаклу маъно дар боби фразеологияи забони форсӣ ва тоҷикӣ
  
• 
  Омилҳои бой шудани таркиби луғавии забон аз ҷиҳати маъно дар забони форсӣ ва тоҷикӣ
  
• 
  Аз матнҳои форсӣ муайян намудани калимаҳои сохта ва мураккаб
  
• 
  Фарқият дар феълҳои забони форсӣ ва тоҷикӣ
  
• 
  Фарқиятҳо дар бобати аъзоҳои иловагии чумла
  
• 
  Феъл ва сохта шудани он дар забони форсӣ ва тоҷикӣ
  
• 
  Забони адабии форсӣ ва фаҳмиши услубҳои он: илмий, бадей, расмий, публисистик
  
• 
  Муҳокимаи асари “Муҳокимат-ул-луғатайн”-и Алишер Навоий дар боби тафовутҳои забони форсӣ ва туркй
  
• 
  Муҳокимаи китоби А.Қуронбеков “Форс тили лексикологияси”
  
• 
  Муҳокима ва фикру мулоҳизаҳо оиди китоби Х. Турсунова «Тадқиқи муқоисавии фразеологизмҳои параллели забонҳои тоҷикӣ ва ўзбекй»
  

5.