«veterinariya sanitariya ekspertizasi» kafedrasi “tasdiqlayman”

Nazorat savollari:
1. Sut halqali reaksiya nima maqsadda qo‘yiladi?
2. Sutda bursellez qo‘zg‘atuvchisi qanday aniqlanadi?


19-LABORATORIYA MAShG‘ULOTI.


Mavzu: Rezazurin indikatori yoridamida sut tarkibiga tasir qiluvchi moddalarni aniqlash.


Darsning maqsadi – talabalarga sutdan namuna olish usullarini o‘rgatish, sutni mikroorganizmlar bilan ifloslanganligini aniqlash tartibini va laboratoriyaga jo‘natish qoidalarini ketma-ketlikda bajarib, natijalari bo‘yicha olib kelingan sut namunasiga sanitariya jihatidan gigiyenik baho berishni o‘rgatish. Sutning mikrobiologik ko’rsatgichlarini aniqlash.
Kerakli jihoz, reaktiv va asbob uskunalar: Sut namunasi, metelik ko’ki, suv hammomi, reduktaznik, elektron tarozi, , pergament qog‘oz, oddiy qora qalam, qog‘oz paket, temir quti, so‘rg‘ich va jo‘natilayotgan hujjat.
Reduktaza Bu ferment oksidlanish-tiklanish jarayonning fermenti hisoblanadi. Yuqorida keltirilgan fermentlardan shunisi bilan farq qaladiki, bu ferment hayvonlarning organizmida hosil bo‘lmaydi, balki bakteriyalarning tiriklik mahsuloti hisoblanadi. Shuning uchun ham sutda reduktaza fermentining paydo bo‘lishi, sutda mikroblarning ko‘payganidan dalolat beradi. Sutda mikroblar ko‘p bo‘lsa, reduktaza fermenti ortadi va uning tiklanish xususiyati yuqori bo‘ladi. Sutdagi reduktaza fermentining miqdoriga qarab, sutdagi mikroblarning oz, ko‘pligi haqida fikir yuritish mumkin. Shuning uchun ham bu namuna ishlab chiqarishda keng ishlatiladi. Aniqlash shunga asoslanganki, sutda reduktaza bo‘lganda, unga bo‘yoq moddasi qo‘shilganda sut shakarining bijg‘ishidan hosil bo‘lgan vodorod tiklanadi va natijada sut rangsizlanadi.
O‘zbekistonda bunday bo‘yoq sifatida metilen ko‘ki yoki rezazurin, boshqa mamlakatlarda ko‘pincha rezazurin ishlatiladi. Probirkaga 20 ml sut olinib, uning ustiga 1 ml metilen ko‘ki qo‘shiladi va 38-40^o li suv hammomiga qo‘yiladi. Sutning rangsizlanib, oqarish vaqtiga qarab sutdagi bakteriyalarning oz-ko‘pligi haqida fikr yuritiladi.
Shunga binoan, tekshirilayotgan sut to‘rtta sinfga bo‘linadi. Birinchi klass suti uchun, metilen ko‘ki bilan reduktaza namunasi 5,5 soatdan kamroq cho‘ziladi (sutning rangsizlanishi). Tekshirish uchun rezazurin ishlatilganda, reduktaza namunasi bir soatga yaqin davom etadi. Buning uchun probirkaga 10 ml sut olinib, ustiga 1 ml 0,005 % li rezazurinning suvli eritmasi solinadi.
Sutning rangini o‘zgarishi 20 daqiqa va 1 soatdan keyin kuzatiladi. Sut solingan va rezazurin qo‘shilgan probirka, suv hammomida 20 daqiqadan keyin rangsizlansa, bu probirka chiqarib olinadi, qolganlari esa suv hammomida qoldiriladi.