Vii bob. Geografik kartalarning tasnifi, turlari va tiplar1
Download 142.84 Kb. Pdf ko'rish
|
14-Ma\'ruza
- Bu sahifa navigatsiya:
- Birinchidan
|
VII bob. GEOGRAFIK KARTALARNING TASNIFI, TURLARI VA TIPLAR1 7.1. Geografik kartalarning tasnifi. Tasniflash prinsiplari Geografik kartalar g‘oyat ko‘p va xilma-xildir. Kartalar ulami o'rganish. hisobga olish, saqlash va boshqa maqsadlar uchun tasniflanadi. Kartalami ilmiy asosda tasniflash ulaming alohida turlari- ga xos bo'lgan xususiyatlar va qonuniyatlami o‘rganishni osonlashtiradi. Shuningdek, u kartografik ishlab chiqarishni tashkil etishda o‘z aksini topadi va korxona ishini samarali yo‘lga qo‘yishga yordam beradi; shuningdek u kartalarning kataloglarini tuzish, ulami kartalar saqlana- digan xonalarda sistemali ravishda joylashtirish va saqlash uchun zarur; va nihoyat, kartalar saqlanadigan joylar, masalan, kutubxonalar uchun tasniflash ayniqsa muhim. Zero, tasniflash kerakli kartalami tez axtarib topishni va ulami foydalanuvchilarga o ‘z vaqtida etkazib berishni ta'minlaydi. informatsion-kartografik xizmatga avtomatizasiyani joriy etish uchun barcha turdagi kartografik asarlar albatta tasniflangan bo‘lishi lozim. Geografik kartalami tasniflashda ularda tasvirlangan hududning maydoni, kartaning masshtabi, mazmuni, maqsadi, matematik asosi, davri, nashr qilingan joyi, yili, tili va boshqa xususiyatlari asos qilib olinishi mumkin. Har qanaqa ilmiy tasnif qator mantiqiy talablami qoniqtirishi kerak. Birinchidan — umumiy tushunchadan xususiy tushunchaga o‘tishda (keng tushunchani ancha tor tushunchalarga bo‘lib yuborishda darajama-daraja borish) ketma-ketlik bolishi shart. Ikkinchidar — tasnifning bar bir pog‘onasida bo‘lishning ma’lum aniq belgisini q о‘Hash zarur. Uchinchidan — keng tushunchani ancha tor tushunchalarga bo‘lgan paytda, ulami umumiy yig‘indisi keng tushuncha hajmiga mos kelishi kerak. Tasnifni har bir pog‘onasida ajratilgan guruhlar o'zaro bir-biridan aniq farqlanishi kerak. Lekin, tasnif qancha maydalansa amalda bu talabni amalga oshirish shuncha qiyinlashib boradi. 89 Hamma turdagi kartografik asarlarni to'plovchi va ularni saqlovchi muassasalar dastlab ularni shakliga (bichimiga) ko‘ra guruhlarga ajratadi, bunda geografik kartalar, atlaslar, relyef kartalari, va globuslar alohida tasniflanadi. Turgan gap, kartografiya rivoj- lanishi bilan geografik kartalami tasnif qilish ham o‘zgarib takomil- lashib boradi. Download 142.84 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|