Virtual pedagogikaning shaxs rivojlanishiga ta’siri Reja


Download 35.67 Kb.
bet1/2
Sana21.09.2023
Hajmi35.67 Kb.
#1683266
  1   2
Bog'liq
Virtual pedagogikaning shaxs rivojlanishiga ta’siri


Virtual pedagogikaning shaxs rivojlanishiga ta’siri
Reja :

1. Virtual pedagogikaning shaxs shakillanishiga ta’siri
2. Ta’lim sifatini oshirishda elektron o’quv adabiyotlaridan faydalanish
3.Yoshlarga kitob o’qish madaniyatini shakillantirishda oila va maktab hamkorligi

4. Forum odobi qoidalari
Xulosa

Odobli, bilimdon, mehnatsevar, iymon-e’tiqodli farzand nafaqat ota-onaning, balki butun jamiyatning eng katta boyligidir. Darhaqiqat, har bir farzand shaxsi oilada shakllanadi. Demak, oila-barkamol avlod poydevori hisoblanadi. Shunday ekan, oilada farzandlarni axloqiy-huquqiy jihatdan tarbiyalash, ayniqsa, adolat, burch, vatanparvarlikni shakllantirish, ona vatanni sevish hissini uyg‘otish o‘ta muhim hisoblanadi.


Oilada farzandlarni o‘z burchiga sadoqat ruhida tarbiyalash mas’uliyat, onglilik, vijdon kabi fazilatlar bilan chambarchas bog‘liqdir. Bunda ota-onaning o‘zaro samimiy munosabati, ularning farzandlari bilan yaqin, do‘stona munosabatda bo‘lishi, ularning kelajakdagi orzu-maqsadlarini tushunib olishlari, farzandlarning sog‘-salomat voyaga yetishlari uchun asos bo‘ladi.
Inson tarbiya jarayonida yaxshi xulq-atvorga, odatlarga va aql-farosat omillariga ega bo‘lgan bo‘lsa, hayot saboqlarini shunchalik yaxshi anglaydi va yaxshi ishlarni amalga oshiradi, va aksincha, qanchalik tarbiyasi kam, hayotiy ko‘nikmalari oz bo‘lsa, bunday shaxs ba’zan bilib yoki bilmay yomon ishlarga qo‘l uradi.
Hech qachon bolalarni tarbiyalashda yo‘l qo‘yilgan xato-kamchiliklardan ko‘z yummasligimiz kerak. Hozirgi turmushimizda ba’zi bir odobsiz, bilimsiz, aqlsiz, giyohvand, ota-onasiga qo‘l ko‘taradigan va o‘z bolalarining baxtsiz yashashiga sababchi bo‘layotgan kishilar uchraydi. Bundaylarning paydo bo‘lishiga asosiy sababchi ota-onalari-ku? Bolasining insoniy xatti harakatlariga ularning tarbiyaga loqaydliklari sabab bo‘lgan.
Yaxshi tarbiya, ba’zilar o‘ylaganidek, bir soatlik yoki bir kunlik ish emas. Maqsadli tarbiya tarbiyachidan chidam, matonat, katta bilim va tajriba talab qiladi. Demak, har bir ota-ona va o‘qituvchi tarbiyaga oid bilim va malakaga ega bo‘lishi shart.
Bolalar tarbiyasida tezda ijobiy natijalarga erishish uchun ularga bilim berish bilan birga, ma’lum mehnat jarayonlariga jalb etish, kasb va mutaxassislik sir-sinoatlarini qo‘shib o‘rgatish maqsadga muvofiqdir. Tarbiya ishining ba’zan samarasiz bo‘lishiga asosiy sabablardan biri tarbiya jarayonida tartib-intizomning bo‘lmasligidir. Shaxs qanchalik mehr-muhabbat va tartib-intizom asosida tarbiyalansa, yomon xatti harakatlardan shunchalik uzoq bo‘ladi.
Tarbiyaning asosiy maqsadi yoshlarni baxt-saodatli, o‘z zamonining aziz, hurmatli va fidoiy kishisi qilib tarbiyalashdan iborat.
Tarbiyaning murakkabligi shundaki, u hech qachon tugamaydi, ya’ni kishi tug‘ilganidan to o‘lguniga qadar zarur bo‘ladi. Bundan tashqari, bir tarbiya ko‘rgan avlod o‘rniga kelgan farzandlarni yana qayta boshdan tarbiya qilish darkor bo‘ladi. Bu esa tarbiyaning tinimsiz davriyligini va abadiyligini ko‘rsatadi.
Islom ta’limotiga ko‘ra, farzand ota-ona zimmasidagi omonat bo‘lib, ular bu omonat haqida mas’uldirlar. Farzandlar tarbiyasiga e’tiborsizlik ulkan xato, omonatga xiyonat va kishi dinining nuqsonidir. Ota-ona farzandining birinchi murabbiyidirlar.
Qu’oni karimda oila ahliga e’tiborning qanchalik zarurligini Alloh taolo shunday bayon qiladi:
“Ey mo‘minlar, sizlar o‘zlaringizni va ahli-oilalaringizni o‘tini odamlar va toshlar bo‘lgan do‘zaxdan saqlangizki, u (do‘zax) ustida qattiqdil va qattiqqo‘l, Alloh o‘zlariga buyurgan narsaga itoatsizlik qilmaydigan, faqat o‘zlariga buyurilgan narsani qiladigan farishtalar turur” (Taxrim, 6-oyat)
Har qanday tarbiya, xususan nasihat oilada boshlanadi. Tarbiyaning bosh maqsadi – bir-biriga mehr-oqibatli insonlarni voyaga yetkazishdir. Ota va onalar yana unutmasinlarki, bugun farzandlari tarbiyasiga e’tibor bermagan kishi oradan yillar o‘tgach, uysiz, oilasiz qoladi.
Abu Homid G‘azzoliy farzand tarbiyasi haqida shunday fikrlarni bildiradi: “Bilgin! Bola tarbiyasi eng muhim ishlardandir. Farzand ota va onaga omonat. Bola qalbi pok, nozik, sodda va har qanday naqsh va suratdan xoli gavhardir. Unga qanday naqsh solinsa, shunga ko‘ra shakllanadi, eggan tomonga egiladi. Agar bola yaxshilikka o‘rganib, yaxshilik ichida voyaga yetsa, dunyo va oxirat saodatini topadi. Albatta bu savobga uning ota-onasi, muallimi va unga tarbiya bergan har bir kishi sherikdir. Agar bola e’tiborsiz tashlab qo‘yilsa, yomonlik ichida o‘ssa, badbaxtlikka yuz tutadi va halok bo‘ladi. Bunda gunoh yuki shu ko‘yga solganlarning, ota-onaning zimmasiga yuklanadi” deydi. Bu xususda Alloh taolo Tahrim surasida “Ey mo‘’minlar, sizlar o‘zlaringizni va ahli oilalaringizni do‘zaxdan saqlangiz”, deb ogohlantiradi.
Tarbiyaning ikki asosi bor: fazilatni qo‘riqlaydigan go‘zal axloq va yaramas yo‘ldan, yomon ahvolga tushishdan saqlaydigan hushyorlik. Ota farzandini dunyo olovidan qanchalik himoya qilsa, oxirat olovidan undan-da ko‘proq himoya qilmog‘i kerak. Odobu tarbiya vositasida yaxshi xulqlarni o‘rgatish, yomonliklardan qaytarish, to‘kin-sochinlikka odatlantirmaslik, ziynatga muhabbat uyg‘otmaslik bilan ota farzandini oxirat olovidan asraydi.
Farzand tarbiyasi qanchalik erta boshlansa, tarbiya natijasi shunchalik samarali bo‘ladi. Chunki erta yoshda ularni yaxshilik tomon burish osonlik bilan kechadi. Tarbiyasizlikdan vujudga kelgan yomon xulq va odatlarni keyinchalik qayta tarbiyalash yo‘li bilan tuzatish mumkin. Ammo buning uchun ko‘p mehnat sarf qilishga to‘g‘ri keladi.
Bugungi kunda dunyo turli sohalarda o'zgarib, shiddat bilan rivojlanib bormoqda. Ilm olish, kasb-kor bilan shug'ullanish insonlarning o'zaro muloqot va fikr almashinuvida ham yangidan yangi o'zgarishlar bo'layotgani hech kimga sir emas. Interent, uyali telefon, ijtimoiy tarmoq orqali muloqot va axborot almashinuvga xizmat qiluvchi faysbuk, tvitter, vayber, telegram kabi dasturlar shular jumlasidandir. Ilm-fanning yutug'i bo'lmish bu yangiliklar insonlarning uzog'ini yaqin, mushkulini oson qilayotgani shubhasiz. Shu bilan birga, bu kashfiyotlar olis masofadan turib ilm olish, dunyo yangiliklaridan bir zumda voqif bo'lish va ma'lumotlarni oson tarqatish imkonini ham beradi.
Biroq, keyingi yillarda mazkur tarmoqlarning yoshlar tarbiyasiga salbiy ta'sir ko'rsatayotgan jihatlari ham ko'zga tashlanayotgani ko'pchilikni tashvishga solishi tabiiy. Chunki, keljagimiz poydevori bo'lgan yoshlarning soatlab bu tarmoqlarda maqsadsiz o'tirishi ilm olish, kasb-hunar egallash va boshqa xayrli ishlarga sarflanishi kerak bo'lgan guldek umrining behuda va besamar ketishiga sabab bo'ladi.
Farzandingiz oddiy Internet foydalanuvchisiga aylangan bo'lsa, unga onlayn odob-axloq qoidalarining oddiy qoidalarini darhol tushuntirish mantiqan. Ular virtual muloqotning xususiyatlariga asoslanadi va ular Internetning cheksiz maydonida o'z erkinligini boshqarish qobiliyatiga asoslanadi.
Tarmoq etiketi tushunchalari "netiquette" deb ataladi ("tarmoq" (inglizcha net) va "etiket" so'zlarining birlashuvidan). Har bir bilimli kishi, yoshidan qat’i nazar, hayotda ham, virtual olamda ham o‘zini tutish qoidalarini bilishi shart. Ammo bolalarga nisbatan bu qoidalar ba'zi nuanslarga ega. Shuning uchun, farzandingiz yaxshi shakllangan muloqot uslubiga ega ishonchli foydalanuvchiga aylanishidan oldin, uni netketet bilan tanishtirishga arziydi.
Bu biz hayotda aytishni unutmaydigan so'zlardir. Ammo internetda, go'yo boshqa o'lchovda, vaqt tezroq o'tadi va shuning uchun u erda xushmuomalalik qoidalari bir qator o'zgarishlarga duch keldi. "Salom" "privo" ga qisqartirilgan. Minnatdorchilik so'zlari "thx"ga o'xshaydi, kulgi "lol" orqali ifodalanadi. Internetda tilga ochko'zlik odatiy holga aylanib bormoqda. Bunday kam lug'atda jonli so'zlar yo'q, bu keyinchalik hissiy sovuqlikning rivojlanishiga olib keladi. Farzandining tabassumini tez-tez ko'rishni istamaydigan ota-onalar deyarli yo'q. Ammo onlayn hayot o'z shartlarini belgilaydi va agar siz bolalarga onlayn muloqot qoidalarini o'z vaqtida o'rgatmasangiz, begonalashuv va sovuqqonlik farzandingizning xarakter xususiyatlaridan biriga aylanishi mumkin.
Internetdagi axborot maydonining asosiy qismi matn shaklida taqdim etiladi. U erda odam birinchi navbatda qanday va nima yozganiga qarab baholanadi. Shunung uchun muloqot har doim muloyim salomlashish bilan boshlanishi kerak, va odatiy "xayrli kun" yozish uchun vaqt ajratishning hojati yo'q. Xuddi shu narsa "katta rahmat", "rahmat" va "xayr" iboralariga ham tegishli. Bolalarga qo'pollik va xushmuomalalik har doim va hamma joyda xunuk ko'rinishini tushuntirish kerak. Va bu xushmuomalalik moda hodisasi emas, balki inson madaniyatining ko'rsatkichidir.
Qolaversa, bugungi kunda ijtimoiy tarmoqlarda tarqatilayotgan ma'lumotlarning katta qismini yoshlar ma'naviyatining tubanlashuviga turtki bo'luvchi, milliy va diniy qadriyatlarimizga zid bo'lgan xabarlar, urf-odatlar tashkil etadi. Bu esa, Internet, ijtimoiy tarmoqlar va boshqa zamonaviy telekommunikatsiya yutuqlaridan foydalanish tizimini tartibga solish, ularning imkoniyatlaridan oqilona istifoda etish, muayyan odob-axloq qoidalarga amal qilish zaruratini keltirib chiqarmoqda...
Internetda odob degan ma'noni anglatuvchi netiquet (yoki netiket) tushunchasi yaqinda paydo bo'ldi. Ammo Internetdagi muloqot jonli emas, shuning uchun uni tartibga soluvchi qoidalar zarur.
Kimgadir elektron pochta xabarini yuborayotganda, mavzu satriga bir necha so'z yozishni qoidaga aylantiring. Axir, qabul qiluvchi kuniga yuzlab xatlarni qabul qilishi mumkin, mavzuni ko'rsatib, sizning xabaringiz e'tiborga olinishiga va boshqa xabarlar orasida yo'qolmasligiga ishonch hosil qilishingiz mumkin.
Mavzu iloji boricha aniq va aniq shakllantirilishi, xatning mohiyatini aks ettirishi va uning mazmuniga mos kelishi kerak. Elektron pochta sarlavhalarida bema'nilikdan saqlaning.
O'qish qulayligi uchun matnni paragraflarga bo'lish kerak. Ishbilarmonlik yozishmalari uzoq bezakli xabarlarni o'z ichiga olmaydi. Jumlalar qisqa bo'lishi kerak. Shrift, matn hajmi va rangini ortiqcha ishlatmang.
R asmiy yozishmalarda jarangli iboralar va grammatik xatolar qabul qilinishi mumkin emas. Aytgancha, ikkinchisini Microsoft Word yordamida tekshirish oson.
Internetda xushmuomalalik haqiqiy hayotda bo'lgani kabi o'rinlidir.
Elektron aloqada undov belgilari matnni muallifning his-tuyg'ulari va intonatsiyasi bilan to'ldiradigan kulgichlar bilan almashtiriladi. Kulgichlar turli piktogrammalardan tashkil topgan tabassum yoki g'amgin yuzlardir. Ular 90 daraja burchak ostida joylashgan. Masalan: tabassum :-), hazil-ko'z qisish ;-), qayg'u :-(
Biroq, kulgichlarni suiiste'mol qilmaslik kerak - axir, ular faqat asosiy taom uchun ziravorlardir. Ortiqcha tuzlamang. Bundan tashqari, ishbilarmon yozishmalarda kulgichlar mos kelmaydi.
Maktubdagi imzo nafaqat ismingiz va lavozimingizni, balki aloqa ma'lumotlarini ham o'z ichiga olishi kerak. Murakkab imzo odatda pochta xizmati yordamida avtomatik ravishda sozlanishi mumkin.
Qoidaga ko'ra, imzo uzunligi 7 qatordan oshmasligi kerak. Optimal 3-4 qator.
Internetning o'zi muloqot qilish uchun juda ko'p imkoniyatlarga ega: chatlar, forumlar, bloglar. Hozirda suhbatdoshingizning yuzini ko'rmasligingiz muhim emas. Xuddi shu odob-axloq qoidalari har qanday muloqotga, ham real, ham virtualga tegishli. To'g'ri, biroz soddalashtirilgan. Masalan, onlayn muloqotda salomlashish ko'pincha o'tkazib yuboriladi. Tarmoqdagi yangi tanish bilan darhol "siz" ga o'tish o'rinli emas, keyinroq odam qanday davolanishni afzal ko'rishini bilib olish yaxshiroqdir. Uyatga yo'l qo'yib bo'lmaydi va shu bilan birga, "alban tili" juda keng tarqalgan - so'zlarning grammatika qoidalariga ko'ra emas, balki tovushiga ko'ra o'ynoqi yozilishi, masalan, "kirpi" o'rniga "yozheg"?
Internet yaxshi, chunki siz anonim qolishga qodirsiz, lekin hatto niqob ostida ham odamlarni haqorat qilmaslik, boshqa odamlarning eslatmalarini yoki shaxsiy yozishmalarini nashr qilish, shuningdek, o'g'irlash yoki plagiat qilish kerak emas. "Hech narsa haqida" gapirish va janjal qilish uchun bahslashish ham yoqimli emas.
Har bir onlayn hamjamiyat o'z qoidalariga ega. Masalan, forumda ro'yxatdan o'tayotganda, ularni tasodifan buzmaslik uchun ushbu qoidalarni o'rganishingiz kerak.
Birovning vaqtini tejash uchun Internetda yaxshi shakl deb hisoblanadi: bu savolga qisqacha javob berish, bu muhokamada rad etilishi mumkin bo'lgan sharhlarni yozish emas.
Shuningdek, (haqiqiy hayotda bo'lgani kabi) ta'limotlardan, so'ralmagan maslahatlardan, suhbatdagi buzilishlardan va taxminlardan voz kechishga arziydi.
Shuni ham yodda tutingki, barcha so'zlar (va ular sizni Internetda ular tomonidan baholanadi) va Internetdagi matnlar saqlanadi. Bu sizga ham zarar etkazishi, ham sizga yordam berishi mumkin - bu faqat netiket qoidalarini o'rganganingizdan keyin nima yozishingizga bog'liq.
Muloqot odobi, dasturxon atrofida muomala odobi, telefon orqali suhbatlashish, suhbatlashish, diplomatik odob-axloq qoidalari bor. Ammo biz, aziz do'stlar, Internetda bo'lganimiz sababli, biz tarmoq odob-axloq qoidalariga qiziqamiz yoki u ham deyiladi. netiquet, yoki Netiket- tarmoq (inglizcha net so'zidan) va odob-axloq ikki so'zining qisqarishi va qo'shilishidan. Xo'sh, ular nima, tarmoq odob-axloq qoidalari va ular mavjudmi?
Ha, ular va ha, Internet odob-axloq qoidalariga ham rioya qilish kerak. Shunday qilib, aniq talaffuz qilingan, aniq qoidalar bilan, u mavjud emas va u hech qanday joyda qayd etilmagan, lekin, ehtimol, qisman Vikipediyada. Ammo asosiy tushunchalar va qoidalar mavjud. Demak, odob-axloq muayyan ijtimoiy guruhdagi odob-axloq qoidalari doirasidagi xulq-atvor qoidalaridir. Tarmoq etiketi - bu tarmoqdagi xatti-harakatlar qoidalari.
Simning boshqa uchida tirik odam borligini unutmang.
Boshqasi uchun teshik qazmang, aks holda siz o'zingiz yiqilasiz - o'zingiz olishni xohlamagan narsani qilmang. O'zingizni suhbatdoshingizning o'rniga qo'ying. Agar siz o'z nuqtai nazaringizni himoya qilishingiz kerak bo'lsa, uni haqorat qilmasdan qiling. Biror kishi bilan gaplashayotganingizni unutmang. Masofadan turib, matndan foydalangan holda muloqot qilganingizda, his-tuyg'ularingizni, yuz ifodalarini, imo-ishoralaringizni ushlashning iloji yo'q - suhbatdoshingiz faqat so'zlarni ko'radi. So'zlarni to'g'ri idrok etish va talqin qilish uchun ularni buzilmasdan tanlang.
Muloyim bo'lishni unutmang, chunki siz onlayn yozgan har bir so'z . Ko'pincha siz erisha olmaydigan joyda o'rnatiladi. Ammo sizning so'zlaringiz sizga qaytib kelishi va sizga zarar etkazishi mumkin, siz hech qanday tarzda oldini ololmaysiz - buni unutmang.
Haqiqiy hayotingiz kabi xatti-harakatlar standartlaridan foydalaning.
Haqiqiy dunyoda biz ko'pincha cheklovlar tufayli, ba'zan esa qo'lga tushish xavfi tufayli xatti-harakatlar bilan shug'ullanamiz. Kibermakonda qo'lga tushish ehtimoli ancha past. Odamlar ekranning orqasida jonli odam borligini unutib, Internetda hamma narsa ancha sodda va "yumshoqroq" deb o'ylashadi. Bu unday emas. Tarmoqning turli qismlarida qoidalar farq qilishi mumkin, ammo ular haqiqiy hayotdan ko'ra yumshoqroq emas. Agar axloqiy muammo bo'lsa, uni haqiqiy dunyoda qanday hal qilishingiz haqida o'ylab ko'ring va tezda yechim topiladi. Esingizda bo'lsin, agar kimdir Internetda qonunni buzsa, u ham netiketni buzadi.
Kibermakonda ekanligingizni unutmang.
Internetning bir tomonida og'riqsiz ishlaydigan narsa boshqasida ishlamaydi. Qaerda mish-mish va g'iybat afzal bo'lsa, bunday xatti-harakatlar qabul qilinadi. Ammo agar siz jiddiy muhitda xuddi shunday yo'l tutsangiz, unda siz u erga tegishli bo'lmaysiz. Yangi muhitda biror narsa aytishdan (yozishdan, sharh berishdan) oldin, avvalo, atrof-muhitga diqqat bilan qarang - odamlar nima va qanday deyishadi. Shundan keyingina siz gapirishni boshlashingiz mumkin.
Boshqalarning vaqtini hurmat qiling va qadrlang.
Agar siz xabar yozishga qaror qilsangiz, uni yuborish jarayoni hatto yuqori tezlikdagi optik tolali liniyalarda ham vaqt va tarmoq resurslarini talab qilishini unutmang. Xabaringizni o'qish ham ekanligini unutmang, shuning uchun qabul qiluvchini bu vaqtni behuda sarflamang. Xabar yuborishdan oldin, qabul qiluvchiga xabar kerakmi yoki yo'qligini o'zingizdan so'rang. Agar siz o'zingizga "yo'q" deb javob bergan bo'lsangiz, o'zingizning va uning vaqtini behuda sarflamang. Agar javobga shubhangiz bo'lsa, yuborishdan oldin ikki marta o'ylab ko'ring. Maqolalarga bo'sh, ma'nosiz sharhlar yozmang, like - maqola uchun rahmat.
Yuzingizni saqlang.
Internetda siz hayotda hech qachon uchratmagan odamlarni uchratishingiz mumkin va hech kim sizni yoshingiz, vazningiz, yurishingiz, gapirishingiz yoki kiyinishingiz uchun baholay olmaydi. Ammo onlaynda siz yozish uslubingiz, savodxonligingiz va grammatik xatolaringiz uchun baholanasiz. Nima yozayotganingizni o'ylab ko'ring - bu hisobotdan xabardor bo'ling.
Maktublaringiz va matnlaringizni tushunib oling va undan ham yaxshiroq, yuborishdan oldin ularni ovoz chiqarib o'qing.
Agar siz yolg'on ma'lumotni "qaerdadir eshitdim ..." degan so'zlar bilan yozmoqchi bo'lsangiz, oxir-oqibat u tanib bo'lmaydigan darajada buzib ko'rsatilishi mumkin, bu tarmoqda g'azab bo'ronini keltirib chiqaradi.
Matnlaringiz mantiqiy va mazmunli ekanligiga ishonch hosil qiling.
Boshqa netizenlarni haqorat qilmang. Sabr-toqatli va muloyim bo'ling, haqoratli so'zlarni ishlatmang, mojaroning o'zi uchun janjal qilmang.
Qaerda imkoningiz bo'lsa, boshqalarga yordam bering.
Nima uchun har qanday savol? Chunki Internet g'oyasining o'zi olimlarning tajriba va bilim almashish istagidan kelib chiqadi. Vaqt o'tishi bilan oddiy odamlar bu jarayonga jalb qilindi. Agar siz onlayn savol bersangiz, uni javobini biladigan odamlar o'qiydilar. Agar savolga bir nechta bilimdon odamlar javob bersa, Internetdagi bilimlarning umumiy miqdori faqat ortadi.
Agar hali javob berilmagan ba'zi bir savolga nima javob berishi mumkinligini bilsangiz, buni qiling. Agar siz biron bir sohada mutaxassis bo'lsangiz, unda maqola yoki bir qator maqolalar yozing - odamlar sizga rahmat aytadilar! O'z tajribangiz va bilimlaringizni baham ko'rish Internetning ulug'vor va qadimiy an'anasidir. Shunday qilib, Internetdagi bilimlarning umumiy miqdori doimiy ravishda o'sib bormoqda.
Mojarolarni qo'zg'atmang va ularga aralashmang.
Boshqa odamlarning fikrini hisobga olmasdan qilingan hissiy so'zlar olov deb ataladi. Bu javob olish uchun emas, balki reaktsiya uchun yozilgan gaplar, masalan: "Keling, bu haqda nima deb o'ylaysiz?"
Olovlar ham. Ular o'quvchilarga ham, jo'natuvchilarga ham zavq bag'ishlashlari mumkin. Ammo netiket qoidalari adovatni qo'zg'atadigan, urushga aylanib ketadigan olovga - muhokamaning ikki yoki uch ishtirokchisi o'rtasida zararli xabarlar almashishga qarshi. Bunday urush do'stona muhitni buzadi va muhokamaning o'zini yo'q qilishga qodir. Boshqa foydalanuvchilar mojarolardan charchashadi va shunchaki bunday muhokamadan uzoqlashadilar.
Shaxsiy yozishmalar huquqini hurmat qiling va hurmat qiling.
O'z kuchingizni suiiste'mol qilmang.
Virtual makondagi ba'zi odamlar o'zlarini professionallar, eyslar va ekspertlar kabi his qilishadi. Bu tizim ma'murlari, moderatorlar va onlayn o'yinlardagi ekspertlarga tegishli. Bu odamlar qo'llarida kengroq vakolatlar va bilimlarga ega, shuning uchun ham katta imkoniyatlar va afzalliklarga ega. Ammo bu ulardan foydalanish mumkin degani emas. Tizim ma'murlari va moderatorlar shaxsiy xabarlarni o'qimasligi kerak.
Boshqalarni xatolari uchun kechiring.
Hamma yangi boshlanuvchilar edi. Hamma noto'g'ri va noto'g'ri. Boshqa odamlarning xatolari, matn terish xatolari, beparvolik olovi, ahmoqona savollar yoki keraksiz uzoq javoblar bilan yumshoq bo'ling. Javob yozishdan oldin ikki marta o'ylab ko'ring, hatto qo'llaringiz qichishsa ham. Agar siz odob-axloqdan qanday foydalanishni bilsangiz va bilsangiz, unda bu odobni hammaga va hamma narsaga o'rgatmaslik uchun sizda litsenziya yo'qligini unutmang.
Agar siz kimgadir uning xatosini ko'rsatishga qaror qilsangiz, buni omma oldida emas, balki shaxsiy maktubda qiling. Keling, hamma shubhalanaylik. Kibrli va takabbur bo'lmang. Tuzatishlar ham grammatik xatolar bilan birga keladi. Tarmoq odob-axloq qoidalarini buzish belgilari ko'pincha bu odob-axloq qoidalarining buzilishidir.
Maqola yoqdimi? O'zingiz uchun yangi narsalarni o'rgandingizmi? Muallifga rahmat - pochtangizga yangi maqolalar chiqishi haqida xabar oling va maqolani ijtimoiy tugmalar yordamida do'stlaringiz bilan baham ko'ring, to'satdan ular uchun ham foydali bo'ladi!
Har bir inson bir nuqtada boshlang'ich bo'lgan. Shuning uchun kimdir xatoga yo'l qo'yganida - bu noto'g'ri yozilgan so'zmi, beparvolik alangasimi, ahmoqona savolmi yoki keraksiz uzoq javobmi - yumshoq bo'ling. Agar haqiqatan ham javob berishni istasangiz ham, ikki marta o'ylab ko'ring. Sizda yaxshi xulq-atvorga ega bo'lganingiz, bu odob-axloqni boshqalarga o'rgatishga ruxsatingiz bor degani emas.
Agar siz foydalanuvchining e'tiborini uning xatosiga qaratishga qaror qilsangiz, buni konferentsiyada emas, balki shaxsiy maktubda to'g'ri va yaxshiroq bajaring. Ma'lumki, matndagi tuzatishlar ko'pincha grammatik xatolarni ham o'z ichiga oladi; shuningdek, odob-axloq qoidalariga rioya qilmaslik belgisi, ba'zida xuddi shu odob-axloq qoidalarining buzilishini ko'rsatadi.
Manzillar va shaxsiy ismlar
Shaxsiy ism (imzo bilan adashtirmaslik kerak) ixtiyoriy qator bo'lib, ko'plab elektron pochta dasturlari xabarlaringizga matnli izoh sifatida qo'shish imkonini beradi.
· Agar tizimingiz ruxsat bersa, har doim shaxsiy ism yozing: bu siz uchun elektron pochta manzilidan ko'ra yaxshiroq "qo'ng'iroq kartasi".
Ma'noli ismlardan foydalaning. “O‘zingiz taxmin qiling” kabi iboralar maktub muallifini aniqlashni qiyinlashtiribgina qolmay, adresatning aql-idrokini ham ranjitadi.
·


Xulosa
Agar sizning pochta tizimingiz qabul qiluvchilarning ismlari bilan birga xat yuborishga imkon bersa, ushbu xususiyatdan foydalaning. Shunday qilib, agar manzilning o'zi noto'g'ri bo'lib chiqsa, tarmoq ma'muri uchun manzilni nomi bilan topish osonroq bo'ladi.
Elektron pochta mavzusi (mavzu)
Maktublaringizga nom berishni unutmang. Ko'pincha foydalanuvchi o'z pochtasini ko'rishda ismlar bilan boshqariladi.
· Ma'nosiz ismlardan saqlaning. Misol uchun, WordPerfect yordam stoliga elektron pochta xabarini yuborayotganda, uni WordPerfect deb nomlamang - siz umuman hech narsa yozmasligingiz mumkin.
· Agar xatga javob berayotganda suhbat mavzusini o'zgartirsangiz, sarlavhani ham o'zgartirishni unutmang.
· To'g'ri sarlavha - suhbat mavzusini aniqlashning eng oson yo'li va agar siz sarlavhani o'zgartirib, mavzuni o'zgartirsangiz, qabul qiluvchi chalkashib ketishi mumkin.
· Maktubingiz uzunligini suhbat uslubiga mos saqlashga harakat qiling: agar siz savolga oddiygina javob berayotgan bo‘lsangiz, uni qisqa va mazmunli qilib qo‘ying.
· Mavzuga iloji boricha yaqinroq turing. Agar biror yangilik haqida gapirmoqchi bo‘lsangiz, alohida xat jo‘natganingiz ma’qul. Keyin qabul qiluvchingiz uni alohida saqlashi mumkin.
· Barcha matnni katta harflar bilan yozmang - o'qish qiyinlashadi (garchi qisqacha urg'u mustahkamlash uchun ishlatilishi mumkin). Xatingizni mantiqiy paragraflarga ajratishga harakat qiling va haddan tashqari uzun jumlalardan qoching.
· Grammatik xatolardan saqlaning. Xatolar va imlo xatolariga to'la xatni o'qish qiyin. Elektron pochta aloqa qilishning tezkor usuli bo'lgani uchun siz dam olishingiz va imloni unutishingiz mumkin degani emas.
· Agar fikringizni yozishga loyiq deb hisoblasangiz, ularning to'g'ri bayon



Download 35.67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling