Vitaminlar

Vitaminlar

• Vitaminlar- oz miqdordagi, faol bo'lgan va ko'plab metabolik jarayonlarga ta'sir qiluvchi past molekulyar og'irlikdagi organik moddalardir.

Vitaminlar - bu odam oz miqdordagi oziq-ovqatdan olishi kerak bo'lgan past molekulyar og'irlikdagi organik birikmalar. Vitaminlarga ehtiyoj kam va bir necha mikrogramdan (mkg) o'nlab milligrammgacha (mg).

• Vitamin etishmasligi o'ziga xos metabolik kasalliklarga olib keladi.
• Ular plastik funktsiyalarni bajarmaydilar, energiya manbai emas, tanada sintez qilinmaydi yoki cheklangan miqdorda ichak mikroflorasi tomonidan sintezlanadi.

XIX asrning ikkinchi yarmida oziq-ovqat mahsulotlarining ozuqaviy qiymatini o'rganadigan mutaxassislar, bu faqat ulardagi yog'lar, oqsillar, uglevodlar, suv va mineral tuzlarning tarkibiga bog'liqligiga amin bo'lishdi. 1880 yilgacha minerallarning ovqatlanishdagi rolini o'rgangan rus olimi Nikolay Lunin kazein, yog ', shakar va tuzni o'z ichiga olgan sun'iy sutni iste'mol qiladigan sichqonlarning o'limiga qadar hech kim bu savolga javob ololmadi. , tabiiy sutni olgan hayvonlar sog'lom va quvnoq edi. Olim sutda ovqatlanish uchun ajralmas bo'lgan boshqa moddalar mavjud degan xulosaga keldi.

Vitaminlar va ularning organizmdagi roli

Tanadagi vitaminlar:

Koenzimlarga yoki ferment kofaktorlariga aylantiriladi (suvda eruvchan).

Ular transkripsiya darajasida oqsil sintezining regulyatorlari (yog'da eriydi).

Ular antioksidant tizimning bir qismidir.

Suvda Eruvchan Vitaminlar

Yogʹda eruvchan vitaminlar

Retinol

• Rodopsin ko’z pigmenti
• tarkibida bo’lib, epiteliy
• to’qimasining normal
• o’sishi va rivojlanishi uchun
• muhim. Yetishmovchiligi
• SHAPKO’RLIKkasalligiga olib keladi.

A

Manbalar:

sut,

baliq, tuxum,

Baliq moyi, sabzi,

petrushka,

o’rik.

Tiamin

• B1

Moddalar almashinuvi, qon

aylanishi, silliq muskul

ishini boshqarishda ishtirok etadi,

miya ishini faollashtiradi.

Yetishmovchiligida Beri-beri kasalligi

(nerv sistemasi buzilishi,

Qo’l oyoq harakatlari susayadi

va shol kasalligi kuzatiladi).

Manbalar:

yong’oq,

apelsin,

quyi navli un,

go’sht, parranda,

ko’kat.

Riboflavin

• B2

Moddalar almashinuvida, qon

hosil bo’lishida ishtirok etadi

Ko’z charchog’ini pasaytiradi,

Hujayraning kislorod yutishini

yengillashtiradi. Yetishmovchiligida

- beholligi,Ishtahaning pasayishi,

shilliq qavatining yallig’lanishi,

ko’rish funksiyasining buzilishi

Manbalar:

Go’sht,

Sut mahsulotlari,

Yashil sabzavotlar,

don va dukkakli o’simliklar.

B12

Immunitetni oshiradi

Qon hosil bo’lishida ishtirok etadi

Qon bosimini me’yorlashtiradi

Yetishmovchiligida kamqonlik

va nerv to’qimalarining degenerativ

o’zgarishlariga olib keladi.

Siankobolamin

Manbalar:

Loviya yog’i,

pishloq, ustritsa,

achitqilar,

tuxum

Askorbinka

C

Infeksiyaga qarshi kurashishda,

Ko’rish qobiliyatini oshirishda

Hujayralarning qayta

tiklanishida ishtirok etadi.

Yetishmovchiligida singa(milklar

qonashi va shishishi, tishlarning

tushishi. Behollik, charchoqlik,

bosh aylanishi).

Manbalar:

sitrus mevalar,

bulg’or qalampiri,

qulupnay, sabzi

Kalsiferol

• D

Fosfor va kalsiy almashinuvida

Ishtirok etadi. Suyaklar o’sishini

ta’minlaydi. Yetishmovchiligida

-raxit (suyaklar deformasiyasi, nerv

sistemasining buzilishi, behollik,

asabiylashuv) kasalligiga olib keladi.

UB nurlar ta’sirida

terida hosil bo’ladi.

Manbalar:

tuxum sarig’i,

sariyog’,

baliq yog’i,

baliq ikrasi