Vzbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta m ax sus ta’lim vazirligi b. Husanov, V. G‘ulomov muomala madaniyati

Mehmonnavozlik fa zila t sifatida.
Bu insonning fe’l-atvori, xulqi, 
odobi bilan bog‘liq jarayondir. E’tibor bersangiz, ochiq ko‘ngil, 
keng fe’lli, xushm uom ala, samimiy insonlarning uyidan odam 
arimaydi. Ular biror-bir tadbir qilsalar eshigini tagida xizmatiga 
kamarbasta kishilar ko‘plashib turishadi. Aksincha, yomonlarning 
uyiga mehmon bormaydiki, bu o ‘sha kishi fe’lining yomonligidandir.
M ehm on h u r m a tli k is h i sifa tid a .
X alq im iz m e h m o n n i 
e ’zozlashining sababi shundaki, mehmonning kelishi yaxshiliklar 
ramzi ekanligi, m ehm on dilxushliklarni keltiruvchi, araz va ginalarga 
barham beruvchi ekanligidadir. Darhaqiqat, mehmon kelganda, er- 
xotin o ‘rtasidagi janjal ham , bolalaming harxashasi ham to ‘xtaydi, 
ovozim iz o ‘z - o ‘zidan sekinlashib, m uloyim b o ‘lib qolam iz. 
Shuningdek, uyimizga m ehm on kelishi ozodalik va pokizalik 
sababchisi ham dir. Shundan bo‘lsa kerak, onalarning «Qizim, 
o ‘tirishingni qara, uyni supurib qo‘ysang bo‘lmaydimi. Shu holatda
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

biror kishi kelib qolsa, o ‘ylamaydimi isqirt yashar ekan deb?!” 
koyiishlari shundan bo‘lsa kerak. Hatto uyimizda yotgan bemor ham
biroz bo‘lsa-da, kasalini unutib mehmon bilan suhbat quigisi keladi.
Mehmondo ‘stlik qadriyat sifatida.
0 ‘zbek xalqi o ‘zining og‘zaki 
ijodi bilan dunyo adabiyotida munosib o ‘ringa ega. “ G o ‘ro ‘g‘li” , 
“Alpomish” , “ Kuntug‘mish” , “ Ravshan” kabi qahram onlikning 
gultojisi sanalgan dostonlami yaratib, madaniyat xazinasiga salmoqli 
hissa qo‘shgan millatmiz. Xalqimiz og‘zaki ijodiga mansub, asrlar 
davomida yaratilgan m ehm ondo‘stlik va mezbonnavozlik to ‘g‘risi- 
dagi hikmatli so‘zlar, iboralar, maqol-matallar, rivoyatlarda oda- 
miylik fazilatlaiga undovchijihatlartalaygina. Jumladan, «Alpomish” 
d o stonidan olingan quyidagi m uloqot flk rim izni isbotlaydi: 
“Kunlardan bir kun Hakimbek kitob o‘qib o ‘tirib, baxildan, saxiydan 
gap chiqib qoldi. Boybo‘ribiy shunda o fig‘li Alpo'mishdan: - Kishi 
nimadan baxil bo‘ladi, nimadan saxiy b o ‘ladi?-deb so‘radi. U nda 
o‘g‘li turib aytdi: vaqti-bevaqt birovnikiga m ehm on kelsa, otini 
ushlab, joyi bor bo‘lsa, ko‘nglini xushlab jo ‘natsa, bul ham saxiy; 
agar joyi bor turib, joy yo‘q, deb qo‘ndirm ay jo ‘natsa bul odam
baxil” 1.
Bulardan tashqari, « 0 ‘zi kelgan m ehm on Atoyi Xudo, Chaqirib 
kelingan mehmon baloyi Xudo” , Baxil m ezbon m ehm onini o ‘g‘ri 
ko‘rar, Berganini minnat qilib yuzga urar” , “ Mehmon kelsa o ‘tqazgil 
hordiq olsin, Oti ham arpa-bug‘doy, som onga to ‘ysin” kabi 
hikmatlar donishmand xalqimiz ijodiga tegishli.