X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Navlari:
0„zbekistonda «Saratovskoe-853» navi rayonlash- tirilgan.
Yetishtirish texnologiyasi
0„tmishdosh.
Tariq o„simligi yaxshi ishlangan yerni talab qiladi. 
Shuning uchun donli ekinlarning angizi yumshatilib, keyin haydaladi. 
Tog„ oldi va tog„ etagida shudgor qilingan yerlarga qish kunlari namni 
yaxshi to„plash uchun qor tutqich, yomgir va qor
174 

---

suvlarini tutib qoladigan uvatlar yasaladi. Erta ko„klamda shudgor 
boronalanadi va yeming qatqaloqlanishi, begona o„tlaming o„sishiga 
qarab bir necha marta kultivatsiya bilan borona qilinadi va rnola 
bostiriladi. Mola bostirish maysalaming bir tekis ko„karib chiqishini 
ta‟minlaydi.
0„g4tlash.
Tariq o„g„itlami ham talab qiladi. 0„rtacha 1 ts don va 
tegishli somon hosilini yetishtirish uchun 3 kg azot, 1,4 kg fosfor, 3,4 kg 
kaliy va 1 kg kaisiy sarflanadi. Oziq elementlami tariq bir tekisda 
o„zlashtirmaydi. 
Maysalanish-tuplanish 
davrida 
barcha 
oziqa 
elernentlarning 7 foizini o„zlashtiradi. Tuplanish-gullash davrida oziqa 
elementlarining o„zlashtirilishi jadallashadi va bu 65 foizga to„g„ri 
keladi, gullash-pishish davrida 28-30 foizi o„zlashtiriladi. Tariq gullash 
va don toiishish davrida azot, kaliy va kalsiyni ko„p o„zlashtiradi.
Asosiy o„g„itlashda organik va madaniy o„g„itlar qoilaniladi. 
Organik o„g„it ta‟sirida hosil ancha oshadi. 0„g„itning ta‟siri tuproqqa 
ham bogiiq boiadi. Bo„z tuproqlarda azotli va fosforli o„g„itlami ta‟siri 
kuchlidir. Kuzda yer haydashdan oldin o„rtacha 10-
12 t. go„ng, 60 kg fosfor va 30 kg kaliy solish maqsadga muvo - fiqdir.
Tariq donining tarkibida fosfor kam. Dastlabki rivojlanish uchun 
urug„ bilan birga fosforli o„g„it solish yaxshi natija beradi (10-15 kg/ga).
0
!
suv davrida, ya‟ni tuplanish yoki nay o„rash davri boshlanishida 
qo„shimcha oziqlantiriladi. Bunda 30-50 kg azot va 20-30 kg fosfor 
ishlatiiadi.
Ekish.
Ekish uchun avval urugiik tayyorlab bunda ro„vakning eng 
yuqori qismidagi serhosil urugiar tanlab olinadi. Urug„ tozala- nadi, 
saralanadi. Ekiladigan urug„ bir tekisda, davlat andozasiga javob berishi 
kerak. Birinchi klassdagi urug„ning tozaligi 99%, unuvchanligi kamida 
95% boiishi, kuya kasaliigiga qarshi urug‟ dorilanishi lozim.
Ekish muddati tanlanadi. Harorat 10 °C dan past va 30 °C dan 
yuqori boisa. Maysasi toia unib chiqmaydi. Ekish chuqurligidagi harorat 
12-15 °C boiganida tariqning maysasi tez kunda toia ko„karib chiqadi. 
Lalmi yerlarda aprel-may oylarida ekiladi.
175 

---

Sug„oriladigan yerlarda ham aprelning oxirida yoki ang„izga takroriy 
ekin sifatida iyun va iyulning boshlarida ekiladi.
Ekish usuli tuproq sharoitiga bog„liqdir. Unumdor nam yetarli 
sharoitda ko„pincha yoppasiga qatorlab, unumdorligi past, nam kam 
bo„lgan sharoitda keng qatorlab ekiladi, qator orasi 45 yoki 60 sm 
bo„lishi kerak. Tariqni ikki qatorlab (qo„sh qatorlab) ekish mumkin: 60 x 
15, 45 x 15. Lalmi yerlarda oddiy yoppasiga qatorlab ekiladi. Ekish 
chuqurligi 3 sm dan 8 sm gacha bo„lib, u tuproqning turiga, mexanik 
tarkibiga bogiiqdir.