X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

YorugTikka munosabati.
O'simliklarning o'sishi va rivojlanishi 
yorug'lik eng muhim omillardan hisoblanadi. Marjumak fotoperiodizmi 
tadqiqotlarida aniqlanishicha marjumak davomiyligi
17- 
19 soatli kunda yaxshi rivojlanadi. Qisqa 8-12 soatli kunda 
marjumak tez gullaydi va pishadi, ko'proq shoxlanadi, lekin 
mahsuldorligi kam, chunki balandligi va barg soni kamayadi.
180

---

Suvga talabi.
Marjumak namlikni yaxshi ko„radigan ekin turi 
bo„lib hisoblanadi. Bu yuqori hosil olish uchun suvning yuqori sarfi 
bilan o„zaro bog„liq. E.A.Stoletovaning ma‟lumotlariga ko„ra 20 ts. don 
va 50 ts. somon hosili yaratish uchun 1 ga 3500 t. suv talab qilinadi. 
Olimlaming ma‟lumotlariga ko„ra transpiratsion koeffitsiyent 371 dan 
600 gacha boiishi kerak. Ma‟dan o„g„itlarning turi va me‟yoriga ko„ra 
transpiransiyaga koeffitsiyenti NPK-322, NP-323, PK-464, N-327, P-
484, K-530 va o„g„itsiz 506.
Marjumakning urug„i unib chiqayotganda urug„ vazniga nisbatan 
40-50% sarflaydi. Dala sharoitida urugiar tuproqning quruq vazniga 
nisbatan tuproq namligi 30% boiganda normal rivojlanadi. Gullash 
davrning ikkinchi yarmida suvga munosabati bo„yicha kritik davr boiib 
hisoblanadi va u odatda 20 kun davom etadi.
Oziq elementlariga bo„lgan talabi.
Marjumak ko„p miqdorda oziq 
elementlarini talab etadi va iste‟mol qiladi. 1 ts. donni va shunga mos 
somonni yaratish uchun, tuproqdan 4,4 kg azot, 3 kg fosfor va 7,5 kg 
kaliyni olib chiqib ketadi. Azot va fosfoming miqdori mevasida, kaliy 
esa vegetativ massasida ko„p boiadi. Marjumakning ildiz tizimi oziq 
moddalarning qiyin o„zlashtiradigan shakllarini qabul qilish 
qobiliyatiga 
ega. 
Marjumak 
fosfor 
kislotasini 
qiyin 
eruvchi 
fosforitlardan ham o„zlashtiradi. Oziqa unsurlaming eng ko„p miqdorini 
marjumak gullash va meva hosil qilish davrida qolgan qismini esa 
gullashgacha o„zlashtiradi.