X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Botanik ta‟rifi.
Bargak 
Fcibaseae
oilasiga, 
Onobrychis 
turkumiga 
mansub. Uning asosiy uch turi uchraydi: 
241

---

a) ekma bargak
-Onobrychis viciafolia Scop:
 
b) kavkaz orti bargagi
-Onobrychis transcaucasia Khin:
 
d) qum bargagi
-Onobrychis arenaria D. C.
 
Ekma bargak.
Ko„p yillik, o„q ildizli, poya balandligi 60-150 sm, 
serbarg 
0
„simlik. Gul to„plami boshoqsimon shingil, pushti rangli, 
dukkagining uzunligi 6-9 mm. 
Ildizi 1-2,5 m chuqurlikka kirib boradi. Qorsiz qishki, bahorgi va 
kuzgi sovuqlarga hamda qurg„oqchilikka chidamsiz, sho„rlangan, og„ir 
loyli, yer osti suvlari yaqin joylashgan tuproqlar to„g„ri kelmaydi. Tog„li 
tuproqlarda tuproq eroziyasiga qarshi ekiladi. Birinchi yil i sust o„sadi, faqat 
tuplanish davriga yetadi. Ikkinchi yili yaxshi o„sadi, gullaydi va yaxshi 
meva hosil qiladi. Pichan tayyorlash uchun shonalash, gullash davrlarida 
o„riladi. 
Bargi ponasimon, lansetsimon, to„q yashil rangli. Shingil tuxumsimon. 
Guli pushti rangli. Dukkagi yirik. 1000 ta urug„ning vazni 17 -22 g. 
Qum bargagi.
Poya balandligi 80-100 sm, goho 125 sm. Bo„g„im 
oralig'i 6-8 dona. Poyasi dag„al. Bargi lansetsimon, rangi yashil. Shingili 
uzun, ingichka. Dukkaklari mayda. 1000 dona urug'ning vazni 11-15 g. Bu 
tur qishga chidamli. 
Ildizi o„q ildiz, yaxshi rivojlangan, tuproqda erimaydigan fosforli 
tuzlami o„$imlik hazm qiladigan shaklga o„giradi, shuning uchun bargak 
ekiiganda fosforli o'g'itlardan foydalanish shart emas. 
Bargi toq patsimon 6-8 juftli barglar va yuqorida toq bargi bilan. 
Poyasi shoxlanmaydi. Poya balandligi 80-100 sm. 
Gulto„plami-3-20 sm. li shingil, gullari yirik, pushti rangli. Dukkagi 
dumaloq shaklda. Dukkagi urug' sifatida ekiladi. 
Dehqonchilikda bargakning ekma va kum bargagi ekiladi. 
Biologiyasi