Xardi –Vaynberg qonuni

 
 
 
Genotip 
AA(p
2
 ) 
2Aa (2pq) 
aa(q
2
) 
Fenotip 
Dominant 
gomozigota 
Dominant 
geterozigota 
Retsessiv 
gomozigota 

---

Agar monoduragay chatishtirishga oid masala bo`lsa 1 AA; 2 Aa; 1aa bo`yicha hisoblanadi 
Foiz va chastotani topishni o`rganamiz
Foizni yuzga bo`lsak chastota kelib chiqadi, chastotani 100 ga ko`paytirsak foiz kelib chiqadi
Masalan; 60 % = 0,6 chastota
Chastota = 0,4 foizi 40 %
Agar A geni 40 % bo`lsa a - ?
A – 40 %; a – 60 % bo`ladi 
Agar a geni chastotasi 0,7 bo`lsa A geni chastotasi 0,3 ga teng bo`ladi 
Agar A geni chastotasi 0,3 ga teng bo`lib a geni foizi so`ralsa
A – 0,3; a – 0,7 bo`ladi. a foizi esa 70 %
Aa 42 % bo`lsa, A va a fozini toping
Aa 2 gendan iboratligi uchun 2 ga bo`lamiz
42 / 2 = 21 %
21 soni 3 x 7 yoki 7 x 3 ko`paytmasi hisoblanadi 
Yani A va a foizi 70 % va 30 % yoki 30 % ga 70 % bo`ladi 
Agar A va a nisbati 4:1 bo`lsa A ni foizini topamiz
Demak 4 + 1 = 5 (jami) 
5 ----- 100 %
4 ------ x x = 80 % A
5 ------ 100 %
1 ------- x x = 20 % a 
 
A va a nisbati 2:3 bo`lsa AA foizi nechchi bo`ladi
Demak 2 + 3 = 5 (jami) 
5 ------- 100 %
2 ------- x x = 40 % A
5 ------- 100 %
3 ------- x x = 60 % a
AA foizini topamiz
0,4 x 0,4 = 0,16 yoki 16 %
aa fozini topamiz 0,6 x 0,6 = 0,36 yoki 36 % 
Aa foizini 2 x 0,4 x 0,6 = 0,48 yoki 48 %
Yana bir usul
Agar AA 64 % bo`lsa, A fozini topishni usuli 
64 dan ildiz ostida nechchi chiqishini topamiz
Yani 8 x 8 = 64 %. Demak 8 chiqar ekan. Mama shu songa 1 ta nol qo`shish yoki 10 ga ko`paytirish orqali fozini topib 
olsak bo`ladi
8 x 10 = 80 %
Agar AA 64 % bo`lsa, a fozini topishni usuli 
Demk A – 80 % bo`lsa 100 – 80 = 20 % a