Xi bob. Geografik xaritadagiyozuvlar yozuvlarning ahamiyati va turlari. Yozuvlar shartli belgilar sifatida. Yozuvlarning xususiyatlari

Tushuntirish holatlari

Gidronimlar	Geologik	Migdor ko'rsatkichlar
Oronimlax	Geografik	Sifat ko'rsatkichlar
Etnonimlar	Okeanologik	Xronologik ko'rsatkichlar
Zoonimlar	Iqlimiy	Chiziqli belgilarga tushuntirish xatlari
	Iqtisodiy	Geografik to‘rlarga tushuntirish xatlari
	Landshaftli

Xaritadagi yozuvlar xarita mazmunini boyitadi shu bilan bir qatorda ba’zi xaritani o'quvchanligini qiyinlashtiradi. Shuning uchun xaxita yaratilayotganda undagi yozuvlami soni va joylashtirishni me’yoriy holatda bo‘Iishini e’tiborga olish zarur. Xaritadagi yozuvlami 3 guruhga bo'lish mumkin (5-jadval).


Xaritadagi yozuvlami guruhlarga bo‘lish


Toponirnlar - kartografik obyektlarni geografik nomlari bo‘ladi,
Oronimlarga - relyef elementlarining nomlari, ya’ni tog‘lar, tepaliklar, tog‘ cho‘qqilari va boshqalar;
gidronimlar - suv obyektlarini nomlari: daryolar, dengizlar, kanallar va boshqalar; etnonimlar - etnoslar nomlari va zoonimlar - hayvonot turlarini nomlari kartografik obyektlarga tegishli bo‘lgan tushuncha bo‘lib, bar xil shakllarda bo‘lishi mumkin. Masalan, proyeksiya, xarita, masshtab, qo‘ltiq va boshqalar.

Xaritadagi tushuntirish yozuvlari quyidagilami o‘z ichiga oladi:

• 
  sifat ko‘rsatkichIami (“achchiq”, “chuqur”, “terak”, “qum”);
  
• 
  miqdor ko‘rsatkichlarni (absolyut balandlildar, suv oqimini tezligi, chuqurligi va boshqalar);
  
• 
  xronologik yozuvlami (voqea sodir bo‘lgan vaqt, geografik sayohat bo‘lgan vaqtlar, suv ko‘payish va kamayish vaqti);
  
• 
  chiziqli belgilarga tushuntirish xatlarini (dengiz va temir yo‘llarda tashiladigan yuklar, Magellanni sayohati);
  
• 
  koordinata to‘rlarini ko'rsatuvchi raqamlar va ulami nomlarini (Grinvichdan sharqda yoki g‘arbda, janubiy va shimoliy qutb chizig‘i) va boshqalarai.