Xi bob. Geografik xaritadagiyozuvlar yozuvlarning ahamiyati va turlari. Yozuvlar shartli belgilar sifatida. Yozuvlarning xususiyatlari

.

XI BOB. GEOGRAFIK XARITADAGIYOZUVLAR

1. 
   Yozuvlarning ahamiyati va turlari. Yozuvlar - shartli belgilar sifatida. Yozuvlarning xususiyatlari
   

Yozuvlar geografik xaritalaming ajralmas elementlaridan bin hisoblanadi. Geografik obyektlar belgilar yordamida aniqlanadi, ya’ni xaritalardagi turli xil shakllar ulaming nimaligini (masalan: ko‘l, dengiz, daryo, orol va h.k.) yozib qo‘yiladi. Xaritadagi obyektlarning miqdor va sifat ko‘rsatkichlar yordamida izohlarda beriladi. Masalan: tog‘ning balandligi, ko'lning chuqurligi, tashilayotgan loyning miqdori va boshqa ko‘rsatkichlar. Xaritadagi yozuvlar ham va ulami yozishda ishlatiladigan shtrixlar ham muayyan ko‘rsatkich o‘mini bosadi. Xaritada yozilgan yozuvlarning shakli, kattaligi va rangi ham xarita mazmunini o‘qishga yordam beradi. Masalan, shahar va qishloqlaming ma’muriy jihatdan ahamiyati ulami nomi yozilgan yozuvni katta-kichikligiga va shriftiga qarab aniqlanadi. Shuningdek, deyarli hamma xaritalarda suv obyektlarini havo rangda yoki ko‘k rangda, relyef jigar rangda, aholi yashaydigan joylar qora rangli shriftlarda yoziladi. Geografik nomlar, obyektlami o‘mi va maydoni ham ko‘rsatiladi. Xaritadagi yozuvlar obyektga qarab ulami egallash hududiga qarab yoyib yoziladi.

5-jadvaI

Xaritadagi yozuvlar
Topografik	Atamalar	Tushuntirish holatlari
Gidronimlar	Geologik	Migdor ko'rsatkichlar
Oronimlax	Geografik	Sifat ko'rsatkichlar
Etnonimlar	Okeanologik	Xronologik ko'rsatkichlar
Zoonimlar	Iqlimiy	Chiziqli belgilarga tushuntirish xatlari
	Iqtisodiy	Geografik to‘rlarga tushuntirish xatlari
	Landshaftli

Xaritadagi yozuvlar xarita mazmunini boyitadi shu bilan bir qatorda ba’zi xaritani o'quvchanligini qiyinlashtiradi. Shuning
141

uchun xaxita yaratilayotganda undagi yozuvlami soni va joylashtirishni me’yoriy holatda bo‘Iishini e’tiborga olish zarur. Xaritadagi yozuvlami 3 guruhga bo'lish mumkin (5-jadval).