Ximiyalıq reakciyalar kinetikası Reje

QURAMALI REAKCIYALAR
Eki yamasa onnan da kóp sandaǵı ápiwayi reakciyalardan turatuǵın reakciyalar quramalı reakciyalar dep atalıp, olardıń kinetikası bul reakciyalar arasındaǵı óz-ara baylanıstan, olardıń tezlikleriniń qatnaslarına baylanısli boladı. Bunday reakciyalarǵa parallel`, izbe-iz ketetuǵın kaytimli reakciyalar mısal bola aladı.
Parallel` ketetuǵın reakciyalarǵa
V
A
S
túrinde ketetuǵın reakciyalar mısal bola aladı. Bunday reakciyalar waqtında reakciyaǵa alınǵan zatlar bir waqıtta hár qıyli baǵdarda ketıwi múmkin, buǵan mina tómendegi reakciyalar mısal bola aladı:
1. 2KClO₃ = 2KCl+3O₂
4KClO₃ = 3KClO₄+3KCl
Bul reakciyalar waqtında payda bolıp atırǵan zatlardıń payda boliw tezlikleri hár qıyli bolıp keledi hámreakciya sońında olar hár qıyli muǵdarda payda boladı. Sonıń ushın tezlıǵı joqarı reakciyalar bas reakciyalar dep atalıp, al az muǵdarda ónim beretuǵın tómen tezlıǵı parallel` reakciyalar qosımsha reakciyalar dep ataladı.
Izbe-iz júretuǵın reakciyalar tómendegi túrde baradı:
AVS
Bul sxema izbe-iz keletuǵın eki baskishta júretuǵın ápiwayi reakciya bolıp esaplanadı. Usi konkret jaǵdayda bul reakciya monomolekulyar bolıp esaplanadı.
Izbe-iz keletuǵın reakciyalar júdá jiyi ushırasıp, olarǵa kópshilik orgeniqalıq emes hámorgeniqalıq ximiyadaǵı reakciyalar mısal bola aladı. Mısalı:
1. COO-C₂H₅ COO C₂H₅
| +NaOH----->| +C₂H₅OH
COO-C₂H₅ COONa

2. COO-C₂H₅ COO Na

| +NaOH----->| +C₂H₅OH
COO-C₂H₅ COONa
1) H₂SO₄+NaOH----->NaHSO₄+H₂O
2) NaHSO₄+NaOH----->Na₂SO₄+H₂O

Bul izbe-iz keletuǵın reakciyalardıń kinetikası júdá quramalı bolıp, bul reakciyanıń ulıwma tezlıǵı sol baskishlardaǵı tómen tezlikte ótetuǵın reakciyanıń tezlıǵı menen anıqlanadı.