Xinolin hamda izoxinolin gruppasi alkaloidlari Xinin Eyxinin olinishi

X n i n D i g i d r o x l o r i d
(Chinini dihidochiloridum. Chininum dihidrochlorium)
CH2 N
N

CH 2

CH CH
2
CH O H

CH3O
2HCI

M.O. 397,35
Xnnin digidroxlorid xinin tuzlari orasida suvda eng yaxshn eruvchani bо‘lib, uni xinin gidroxloridga ma’lum miqdorda xlorid kislota ta’sir ettirib olinadi. ,
Xinin digidroxlorid rangsiz, hidsiz, ta’mi achchiq poroshok bо’lib, spirtda, suvda juda oson, xloroformda qiyin eriydi, efirda esa1 erimaydi.
Preparat c h i n l i g i n i xinin gidroxloriddagi kabi aniqlanadi. Preparat suvda yaxshn erishi, metil qiziln indikatoriga nisbatan kuchli kislotalin xossaga ega bо‘lishi bilan xinin gidroxloriddan farq qiladi.
Xinin digidroxlorid m i q d o r i n i neytrallash usuli bilan aniqlanadi. Poroshok va tabletka xolida jelatina kapsulada bezgakka qarshi ichiriladi.
Preparatning 25—50%li suvdagi sterillangan eritmalari organizmga inyeksiya qilinadi. Og’zi mahkam yopiladigan bankalarda qorong’i joyda sa q l a n a d i - :


Eyxinin
(Euchininum. Chininum aethylcarbonicum)
COOC2H5
N
N

CH O
CH2 CH2

CH CH
2
CH3O

Eyxinin fiziologik tasiri jihatidan xinin preparatlari o’rni i bosib, ta’mi achchiq bо‘lmagan dori moddalarni qidirishda topil- gan preparatdnr.Enxinnini sintez qilishda boshlang‘ich modda yeifatida xinin oln- padi. Xinin karbon kislotaning etil efiri bilan ma’lum sharoitda reaksiyaga kirishib, murakkab efir — ekxinini hosil qiladi.

CH 2

CH2
N

N

CH O H
CH CH

2
CH3O

O
CI -C -OC2 H5

COOC2H5
N
N

CH O
CH2 CH2

CH CH
2
CH3O

HCI
Eyxinin oq, yengil, manda ninasimon, hidsiz va mazasiz poroshok. Suvda qiyin, spirt, efir, xloroform va mineral kislotalarda oson eriydi. 91—95° da suyuklanadi.

Eyxinin c h i n l i g i ni l.chiqlash uchun uning suyultirilgan eritmasiga suyultirilgan sulfat kislota qо‘shilsa, pshml fluoressensiya hosil bо‘ladi. Preparatdagi xinin iolekulasiknng qoldiq talleyoxniin reaksiyasi yordamida aniqlanadi. Eyxinin bogatsa murlsab efirlar singari ishqorlar ta’sirida gidrolizga uchrab, etil spirt, karbon kislota va xininni hosil qiladi.
COOC2H5

N
N

CH O

CH2 CH2
CH CH

2
CH3O

2NaOH
CH CH2

N
N
CH O

CH CH
2

CH3O

Na2CO3
mahsulotlardan

C2H5OH
xiniiii

Gidroliz

natijasida
hosil
bо‘lgan

tallsyoxinnn

sinamasi

bilan,
natriy

karbonatni mineral kislotalar yordamida karbonat angidrid ajralib chiqishidan, etil spirti esa yodoform hosil qilish reaksiyasi yordamida aniqlanadi.
Gidroliz natijasida hosil bо‘lgan mahsulotlardan xiniiii tallsyoxinnn sinamasi bilai, natriy karbonatni mineral kislotalar yordamida karbonat angidrid ajralnb chiqishidan, etil spirtitdan esa yodoform hosil qilish rsaksnisi yordamida aniqlanadi.
Na2CO3 2HCI
C2H5OH 4J2
NaCI
CO2

H2O
HCOONa 5NaJ 5H2O

6NaOH
CHJ3

Eyxinin poroshok va tabletka xolida bezgakka qarshi doro sifatida ichiriladi.

Eyxinin achchiq bо’lmaganligi uchun bolalarni davolashda xininnnng qaraganda kо’proq ishlatiladi.
Og’zi mahkam yopiladigan bankalarda qorong’i joyda s a q l a n a d i .
boshqa

preparatlarga