Xo’jalik subyektlarida buxgalteriya hisobi va tahlilini tashkil etish va uning oldiga qo’yilgan vazifalar

Korxonaning moliyaviy holati va tahlili.

Korxonalar moliyaviy holati tahlili tushunchasi va asosiy talablari. Korxonalar moliyaviy holatini baholash korxonaning mol yetkazib beruvchilar, xaridorlar va banklar bilan o‘zaro munosabatlarni o‘rnatishlari uchun juda katta ahamiyatga ega. Zero, ijobiy moliyaviy holat ko‘rsatkichlariga ega bo‘lgan korxonalar hech qanday to‘siqlarsiz kredit olishlari va uning hisobidan tovar-moddiy boyliklarni sotib olishi, salmoqli mablag‘larni ishlab chiqarishni rivojlantirishga, asbob-uskunalarni yangilashga yo‘naltirishlari mumkin. Salbiy moliyaviy holat ko‘rsatkichlariga ega bo‘lgan korxonalar bankdan kredit olmasada, o‘z moliyaviy ahvolini yaxshilash, ishlab chiqarish, sotuv hajmini, o‘z mablag‘lari miqdorini, rentabellik ko‘rsatkichlarini oshirish bo‘yicha choralar ishlab chiqish lozimligi to‘g‘risida axborotga ega bo‘ladilar. Korxonalarning moliyaviy holati bu: - kompleks ravishdagi tushuncha bo’lib, u o’z ichiga keng ko’rsatkichlar tizimini oladi, ular korxonalarning moliyaviy resurslari borligini, holatini, joylashganligini va ulardan foydalanish darajasini ifodalaydi; - korxonalar faoliyatidagi butun ishlab chiqarish va xo’jalik omillarining xarakati, ularning o’zaro aloqadorligi natijasidir; - korxonalarning mo’tadil ishlab chiqarish, tadbirkorlik va boshqa faoliyati uchun zarur bo’lgan moliyaviy resurslar bilan ta’minlanganligi va ulardan samarali foydalanish ifodasidir; - korxonalarning boshqa xo’jalik sub’ektlari, organlari va tashkilotlari bilan o’zaro aloqalarni xaqiqiy aks ettirishidir.

Korxona faoliyatini tahlil qilish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan moliyaviy koeffitsientlarning umumiy soni ikki yuzga yaqin. Odatda, faqat ozgina miqdordagi asosiy koeffitsientlar va ko'rsatkichlar va shunga muvofiq, ular asosida tuzilishi mumkin bo'lgan asosiy xulosalar qo'llaniladi. Tartibli ko'rib chiqish va tahlil qilish maqsadida moliyaviy ko'rsatkichlar odatda guruhlarga, ko'pincha ma'lum manfaatdor tomonlarning (manfaatdor tomonlarning) manfaatlarini aks ettiruvchi guruhlarga bo'linadi. Manfaatdor tomonlarning asosiy guruhlariga quyidagilar kiradi: mulkdorlar, korxona boshqaruvi, kreditorlar. Bo'linish o'zboshimchalik ekanligini va har bir guruh uchun ko'rsatkichlardan har xil manfaatdor tomonlar foydalanishi mumkinligini tushunish muhimdir.

Shu bilan bir qatorda, kompaniya faoliyatining asosiy xususiyatlarini tavsiflovchi guruhlar bo'yicha moliyaviy ko'rsatkichlarni tartibga solish va tahlil qilish mumkin: likvidlik va to'lov qobiliyati; kompaniyani boshqarish samaradorligi; faoliyatning rentabelligi (rentabelligi).

12.