Xromosomalarning genetik va sitologik xaritasini taqqoslash

Rekombinatsiya chastotasi va birikkanlikni ifodalovchi xaritalar
Rekombinatsiya chastotasini hisoblashdan bizga nima foyda? Oldindan rekombinatsiya chastotalari birikkanlikni ifodalovchi xaritalar tuzishda keng foydalanilgan. Birikishni oʻrganish orqali olimlar xromosomalar chiziqli ekanini hamda har bir gen xromosomada maʼlum bir joyda joylashishini aniqlagan.
Rekombinatsiya chastotasi xromosomadagi genlar bir-biridan qanchalik uzoq masofadada ekanini fizik jihatdan toʻgʻridan toʻgʻri ifodalamaydi. Lekin, u xromosomalar orasidagi masofani taxminiy koʻrsatib beradi. Shunga koʻra rekombinatsiya chastotasi yuqori genlar bir-biridan uzoqroqda va aksincha, rekombinatsiya chastotasi kamroq genlar esa bir-biriga yaqinroq joylashishini xulosa qilishimiz mumkin.
Muhim jihati shuki, rekombinatsiya chastotasi “maksimal” 50%50%50, percent gacha boʻlishi mumkin (undan yuqorisi birikmaganlikni yoki mustaqil taqsimlanishni ifodalaydi). Ushbu 50%50%50, percent biz genlar orasida oʻlchashimiz mumkin boʻlgan eng katta miqdordir. Agar genlar oʻrtasidagi bundan uzoqroq masofa xaritasini tuzmoqchi boʻlsak, unda biz bir nechta gen juftliklari orasidagi masofalarni qoʻshib chiqishimiz kerak. Natijada bir-biridan uzoqda joylashgan genlar oʻrtasidagi masofani koʻrsata oluvchi xarita “yaratiladi”.
Rekombinatsiya chastotalarini oʻzaro taqqoslash orqali genlar xromosomada qay tartibda joylashganini aniqlashimiz ham mumkin. Masalan, xromosomada 3 ta A, B va C gen bor va biz ularning tartibini bilmoqchimiz deylik (ABC? ACB? CAB?). Agar uch xil gen juftligi (AC, AB, BC) oʻrtasidagi masofalarga qarasak, qaysi genlar eng chekkada va qaysi biri oʻrtada ekanini bilishimiz mumkin. Eng katta rekombinatsiya chastotasiga ega genlar juftligi ularning ikki chetda joylashganligini belgilab beradi:

Rekombinatsiya chastotasi D. C Bergmann tomonidan berilgan v, cv va ct pashsha genlariga asoslangan44start superscript, 4, end superscript.
[Nima uchun rekombinatsiya chastotasi har doim ham teng emas?]
Va bunday tahlillarni koʻpdan koʻp genlar ( D, E, F genlarni qoʻshib, ularning A, B, C genlari bilan bogʻliqligini aniqlash) bilan amalga oshirish orqali birikkanlikni ifodalovchi xaritalarni tuzish mumkin. Bunday xaritalarda masofalar birikish foizida emas, balki santimorganlarda berilganini koʻrishingiz mumkin. Chunki bu birliklar oʻrtasida bogʻlanish quyidagicha: 1%1%1, percent birikish foizi 111