Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar. Gps tarixi. «А. С. Самардак Геоинформационные системы»

MUNDARIJA
1.GPS tarixi………………………………………………………………………. 2
2. GPS asosiy segmentlari. ………………………………….…………………… 6
3.GPS signallari. …………………………………………………………………. 7
4. Boshqa navigatsion tizimlar…………………………………………………… 8
Xulosa. ………………………………………………………………………….. 11
Foydalanilgan adabiyotlar. …………………………………………………… 12

1. GPS tarixi.
«А. С. Самардак Геоинформационные системы»
So'nggi yillarda kundalik hayotda siz GPS qisqartmasi bilan tez-tez uchrashishingiz mumkin, bu Global Positioning System (Global joylashishni aniqlash tizimi) degan ma'noni anglatadi. Bu tizim Yerga doimiy ravishda elektromagnit signallarni yuboruvchi sun'iy yo'ldoshlar tarmog'idan iborat. Sun'iy yo'ldoshlargacha bo'lgan masofani o'lchaydigan bunday nurlanishning maxsus qabul qilgichidan foydalanib, ma'lum bir aniqlik bilan (bir necha o'n kilometrdan bir necha millimetrgacha) ob'ektning er yuzasida joylashgan joyini aniqlash mumkin. GPS AQSh Mudofaa vazirligi buyrug'i bilan yaratilgan Sun'iy yo'ldoshlar Yerga kam quvvatli signallarni uzatadi, ammo bu har qanday ob'ektning joylashishi uchun etarli. Ushbu ajoyib tizim Qo'shma Shtatlarga 12 milliard dollarga tushdi.


«T.X.Boltayev, Q.Rahmonov , O.M.Akbarov Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari»
Agar dastlabki ishlab chiqilgan GPS qurilmalar futbol toʻpi kattaligida va undan ham kattaroq boʻlgan boʻlsa, hozirgi kundagi GPS larning oʻlchami mobil telefon bilan barobar va bu qurilmalar obyektning joylashgan koordinatasi balandligi kabi ma’lumotlardan tashqari, obyekt joylashgan joyni shahar, transport magistrallari va boshqa koʻpgina obyektlar bilan birga kichik ekrandagi kartada ham koʻrsatib bera oladi. Uch koordinatani (uzoqlik, kenglik va dengiz sathidan balandlik) aniqlashdan tashqari GPS quyidagi vazifalarni ham bajaradi:
- obyektning tezligini tashkil etuvchilarni aniqlash;
- aniq vaqtni 0,1 sekund aniqlikda oʻlchash;
-obyektning haqiqiy yoʻl qiyaligini hisoblash;
- yordamchi axborotni qayta ishlash va qabul qilish.
GPS nafaqat yerda, balki dengiz va havo navigatsiyasida ham qoʻllaniladi. GPS barcha joylarda qoʻllanilishi mumkin, lekin GPS signallar olmaydigan joylar (yertoʻla, shaxta, gʻorlar)da qoʻllab boʻlmaydi.