Xulosa Foydalinligan adabiyotlar

2 Izobarik, izoxorik va
izotermik jarayonlar.

Izobarik jarayon — bosim oʻzgarmas boʻlgan sharoitda sistemada sodir boʻladigan fizik jarayon. Izobarik jarayon sistemaning termodinamik holat diagrammasida izobara bilan tasvirlanadi. Atmosfera bosimida sodir boʻladigan fizik jarayonlar, jumladan, suvning isishi, ochiq idishdagi gazning qizishi yoki sovishi, moddaning ikki fazali holatidagi izotermik jarayon va koʻpgina kimyoviy reaksiyalar izobarik jarayonga misol boʻla oladi. Yuqori va past bosimlarda moddalarning xossalarini tadqiq qilishda, issiklik mashinalarida (masalan, Joul, Dizel sikllari) izobarik jarayon dan foydalaniladi.
O’zgarmas (T=const) temperaturada sodir bo‗ladigan termodinamik
jarayon izotermik jarayon deyiladi. Boyl-Mariott qonuniga asosan
T=const. Izotermik jarayonning Pv koordinatalari diagrammasi giperboladan,
Ts –koordinatadagi diagrammasi obtsissa o’qiga parallel chiziqdan
iborat .
Tizim xolatlarining tenglamalarini quyidagicha yozish mumkin.


p1v1=RT1; p22=RT2.

T=const bo‗lganligi uchun T1=T2.

Boyl-Mariott qonunining ifodasi tizim holat tenglamalarining nisbatidan
topiladi.


p1/p2=v2/v1 yoki p1v1=p2v2…pnvn=const

Demak, o’zgarmas temperaturadagi berilgan gaz massasi bosimining

hajmiga ko’paytmasi o’zgarmas kattalikdir.



Gaz holatini izobarik jarayonda o’zgarishining Pv - va Ts - diagrammalari

Izotermik jarayon (yun. ἴσος (izos) - "barobar" va θέρμη (termon) - "issiq") deb oʻzgarmas haroratda tizim holatining oʻzgarishiga aytiladi.^[1] Bu jarayonda harorat sobit qoladi: ΔT = 0. Havoning asta-sekin siqilishini yoki meshdan gazni soʻrib chiqarganda nasos porsheni ostida gazning kengayishini taxminiy oʻlaroq izotermik jarayon, deb hisoblash mumkin. Izotermik jarayonni oʻtkazish uchun odatda tizimga termostat oʻrnatiladi. Bunda jarayonning kechishi yanada tezlashadi. Tizim harorati esa termostat haroratidan farq etmaydi. Izotermik jarayon shunday jarayonki, gaz vazni, molyar gaz va harorat є — konstanta hisoblanadi.