Ishlab chiqarish usuli bo'yicha YaIM:
BB - yalpi ishlab chiqarish
PP - oraliq iste'mol
NNP - mahsulot va importga sof soliqlar (mahsulotlar va importga soliqlar minus mahsulot va importga subsidiyalar)
Yakuniy foydalanish usuliga ko'ra, YaIM quyidagi tarkibiy qismlarning yig'indisi sifatida aniqlanadi: tovar va xizmatlarning yakuniy iste'moliga sarflangan xarajatlar, yalpi kapital shakllanishi, tovar va xizmatlar eksporti va importi balansi.
Yalpi kapital shakllanishi - bu rezidentlar tomonidan joriy davrda ishlab chiqarilgan va ko'rsatilgan, lekin iste'mol qilinmagan tovarlar va xizmatlarni sof sotib olish (sotib olish va tasarruf etishdan tashqari). Yalpi kapital shakllanishiga asosiy kapitalning yalpi birikmasi, tovar-moddiy boyliklarning o‘zgarishi va boyliklarni sof sotib olish kiradi.
Yakuniy foydalanish usuli bo'yicha YaIM:
Nazariy jihatdan, bu qiymat ishlab chiqarish usuli bilan hisoblangan YaIMga to'g'ri kelishi kerak, ya'ni iqtisodiyotning barcha tarmoqlari yoki tarmoqlarining yalpi qo'shilgan qiymatini yig'ish orqali, lekin amalda statistik tafovut (SR) uchun tuzatish kiritiladi:
YaIM taqsimot usuli bo‘yicha aniqlanganda u rezident ishlab chiqarish birliklari tomonidan to‘lanadigan birlamchi daromadning quyidagi turlarini o‘z ichiga oladi: xodimlarning ish haqi, ishlab chiqarish va importdan olinadigan sof soliqlar (ishlab chiqarish va importdan olinadigan soliqlar, ishlab chiqarish va importga subsidiyalarni olib tashlagan holda), yalpi foyda va yalpi aralash daromad.
Ishlab chiqarish va importdan olinadigan soliqlarga mahsulotga solinadigan soliqlar va boshqa ishlab chiqarish soliqlari kiradi. Mahsulotlar uchun soliqlar allaqachon aytib o'tilgan.
ishlab chiqarish usuli
Ishlab chiqarish usuli bilan hisoblashda yalpi ichki mahsulot qiymati mahsulot ishlab chiqarish va sotish bilan bog'liq barcha ishlab chiqarish va savdo bo'g'inlarida yaratilgan qo'shilgan qiymatni umumlashtirish yo'li bilan aniqlanadi. Keling, misolimizga qaytaylik (16-betdagi 10-3-jadvalga qarang). Texnologik zanjirning har bir bo‘g‘inida ishlab chiqarish tannarxi oraliq mahsulot tannarxi va qo‘shilgan qiymat yig‘indisidan iborat ekanligini ko‘ramiz. Mahsulot oxirgi iste'molchiga sotilgandagina sotilgan hisoblanadi. Bizning misolimizda, yakuniy mahsulotning narxi (iste'molchiga sotiladigan stullar) yuqorida aytib o'tilganidek, 580 den. birliklar U stullar ishlab chiqarish va sotishga hissa qo'shgan barcha korxonalarning umumiy qo'shilgan qiymati sifatida olinadi va ushbu korxonalarning umumiy qiymati (yalpi daromadi) va ularning oraliq mahsuloti qiymati o'rtasidagi farqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |