Yakuniy nazorat bilet №1 1normal formadan 2normal formaga o’tish qanday amalga oshiriladi? Misollar keltiring

_______________________________________________________
Yakuniy nazorat
BILET № 3

1. 
   Ma’lumotlarni fizik va mantiqiy tavsifi
   

J; Ma’lumotlarni tavsirlash va ular orasidagi munosabat aloqalar o‘rnatish 2 xil bo‘ladi:
 Logik yoki mantiqiy;
 Fizik;
Fizik tasvirlashda ma’lumotlar mashinani tashqi xotirasida saqlashi bilan farqlanadi.
Mantiqiy tasvirlashda esa amaliy dasturchi yoki foydalanuvchi tomonidan ma’lumotlarni tasvirlash ko‘rinishi tushuniladi.

2. 
   Ma’lumotlar bazasini sinflarga ajratish
   

Ob’ektlarni sinflarga ajratish deyilganda, barcha ob’ektlar to‘plamini birorta norasmiy
belgi bo‘yicha qism to‘plamlarga ajratish tushuniladi. MBni ko‘pligini hisobga olib uni
sinflarga ajratish belgilari xilma–xil. Hozirgi kunda MBni quyidagi sinflari ko‘p qo’llaniladi:
• MB ma’lumotlarni tasvirlash shakliga qarab: video, audio, multimedia guruhlariga
ajratish mumkin.
• Video MB ma’lumotlarini ko‘rinishiga qarab o‘z navbatida matnli va grafik tasvirli bo‘ladi.
• Matnli MB ma’lumotlarni strukturalashganiga qarab strukturalashgan, qisman
strukturalashgan va strukturalashmagan MB ga bo‘linadi.
• Strukturalashgan MB o‘z navbatida ma’lumotlarni modeliga qarab: ierarxik, tarmoqli,
relyatsion, ob’ektli relyatsion, ob’ektga yo‘naltirilgan MBga bo‘linadi.
• Bundan tashqari strukturalashgan MBlari statik va dinamik shuningdek, markazlashgan
va taqsimlangan MBga bo‘linadi.
• MBni foydalanuvchilar soniga qarab: bitta va ko‘p foydalanuvchili MBga bo‘linadi.
• Ma’lumotlarni saqlanishiga qarab opеratsion va analitik bo‘ladi.
• Iqtisodiy nuqtai nazardan, pulli va pulsiz MB ga bo‘linadi.
• Murojaat qilish darajasiga qarab: ommabop va murojaati chеklangan MB ga bo‘linadi.

3. 
   MB ni loyixalashning hayot siklining har bir bosqichini qisqacha ta’riflang.
   
4. 
   Ma'lumotlar bazasining hayot sikli – bu ma'lumotlar bazasini loyihalash, amalga oshirish va qo'llab-quvvatlash jarayoni. etti bosqichdan iborat:1) oldindan rejalashtirish;2) maqsadga muvofiqligini tekshirish;3) talablarni aniqlash;4) kontseptual dizayn;5) mantiqiy dizayn;6) jismoniy dizayn;7) ishni baholash va ma'lumotlar bazasini qo'llab-quvvatlash.
   
5. 
   1. Ma'lumotlar bazasini oldindan rejalashtirish turli xil ma'lumotlardan integratsiyalashgan ma'lumotlarga o'tish jarayonida muhim bosqichdir. Ushbu bosqichda foydalanilgan va ishlab chiqilayotgan dastur dasturlari va ular bilan bog'liq fayllar to'g'risida ma'lumotlar to'planadi. Bu joriy ilovalar va ularning ma'lumotlaridan qanday foydalanish o'rtasidagi aloqalarni o'rnatishga yordam beradi. Bundan tashqari, kelajakdagi ma'lumotlar bazasi talablarini aniqlashga imkon beradi. Ma'lumotlar umumlashtirilgan kontseptual ma'lumotlar modeli sifatida hujjatlashtiriladi.
   
6. 
   2. Maqsadga muvofiqligini tekshirish uchta masala bo'yicha hisobotlarni tayyorlashni o'z ichiga oladi:1) rejalashtirilgan ma'lumotlar bazasini amalga oshirish uchun texnologiya – zarur apparat va dasturiy ta'minot mavjudmi (texnologik maqsadgamuvofiqligi);2) ma'lumotlar bazasini yaratish rejasini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun xodimlar, vositalar va mutaxassislar bormi (operatsion maqsadgamuvofiqligi);3) rejalashtirilgan ma'lumotlar bazasi o'z samarasini beradimi (iqtisodiy samaradorlik).
   
7. 
   3. Talablarni aniqlash. Ushbu bosqichda quyidagilar aniqlanadi:
   
8. 
   * ma'lumotlar bazasi maqsadlari;
   
9. 
   * turli tarkibiy bo'linmalar va ularning rahbarlarining axborot ehtiyojlari;
   
10. 
    * uskunalarga qo'yiladigan talablar;
    
11. 
    * dasturiy ta'minotga qo'yiladigan talablar.
    
12. 
    4. Kontseptual dizayn. Ushbu bosqichda domen ma'lumotlarini foydalanuvchi tomonidan taqdim etiladigan batafsil modellar yaratiladi. Keyin ular ma'lumotlar bazasiga yuklanishi kerak bo'lgan barcha korporativ ma'lumotlar elementlarini qamrab oladigan kontseptual modelga qo'shilishadi. Ushbu model ma'lumotlar bazasining kontseptual sxemasi deb ham ataladi.
    
13. 
    5. Mantiqiy dizayn. Ushbu bosqichda ma'lumotlar modeli turini tanlash amalga oshiriladi. Kontseptual model tanlangan modelga xos bo'lgan tuzilmalarga asoslangan mantiqiy modelda namoyish etiladi.
    
14. 
    6. Jismoniy dizayn. Ushbu bosqichda mantiqiy model ma'lumotlar bazasini jismoniy saqlash usullarini, saqlash moslamalari turini, ma'lumotlar bazasiga kirish usullarini,kerakli xotira hajmini, ma'lumotlar bazasini saqlash qoidalarini va boshqalarni aniqlash uchun zarur bo'lgan xususiyatlar bilan kengayadi.
    
15. 
    7. Ma'lumotlar bazasini baholash va qo'llab-quvvatlash. Baholash foydalanuvchilarning qaysi axborot ehtiyojlari hisobga olinmaganligini aniqlash uchun so'rov o'tkazishni o'z ichiga oladi. Agar kerak bo'lsa, ishlab chiqilgan ma'lumotlar bazasiga o'zgartirishlar kiritiladi. Foydalanuvchilar ma'lumotlar bazasi bilan ishlashni o'rganadilar. Biznes ehtiyojlari kengayib, o'zgarganda, ma'lumotlar bazasini qo'llab-quvvatlash o'zgartirishlar kiritish, yangi ma'lumotlarni qo'shish, ma'lumotlar bazasi bilan ishlaydigan yangi dastur dasturlarini ishlab chiqish orqali ta'minlanadi.
    
16.