Yakuniy nazоrat savоllari


Gоrizоntal, ekvatоrial va ekliptikal kооrdinatalar sistеmasi


Download 338.44 Kb.
bet5/30
Sana21.06.2023
Hajmi338.44 Kb.
#1640596
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30
Bog'liq
1-30 (2)

5. Gоrizоntal, ekvatоrial va ekliptikal kооrdinatalar sistеmasi.
Горизонтал координаталар системаси. Бу координаталар системасида асосий текислик математик горизонт текислиги ва асосий йўналиш шоқул чизиғи йўналиши олинади (3-расм). М ёритгичнинг сферадаги ўрнини аниқлаш учун сфера марказида турган кузатувчининг зенити Z нуқтасидан ёритгичга уринма ўтказилади. Бу уринма математик горизонт билан К нуқтада учрашади. SK=A – ёритгичнинг азимути; KM=h – ёритгичнинг баландлиги, ZM=z – ёритгичнинг зенит масофаси бўлади. M – ёритгичнинг осмон сферасидаги ўрнини иккита координата: баландлик (h) ва азимут (A) аниқлайди. Ёритгичнинг баландлиги оралиғида ўзгаради. Горизонтда h=O0, зенитда h=+900 ва надирда h=-900 бўлади. h+z=900 тенглик ёрдамида ёритгичнинг зенит масофаси z ни топиш мумкин. Ёритгичнинг азимути О0≤A≤3600 оралиғида ўзгаради. Бу азимут астрономик азимут дейилиб, S жанубий нуқтасида А=O0 ва ғарбий йўналиш бўйича йўналиб, N шимолий нуқтада А=1800.
.


6. Оlam qutbining balandligi haqida tеоrеma
Yer sharining istalgan nuqtasidan kuzatilganda olam qutbining matematik gorizontdan balandligi hp , shu joyning geografik kengligi ga teng bo'ladi. Bu hol quyidagicha oson isbot qilinadi: 15-rasmdan ko'rinishicha, osmon meridian bo'ylab zenitdan ekvator tekisligigacha bo'lgan yoy uzunligi — ZQ, Yer sirtidagi kuzatuvchi tuigan О nuqta geografik kengligining yoyi qO = bilan bir xil qiymatli markaziy burchak ( QOZ) ni tashkil qiladi. Olam qutbining balandligini xarakterlovchi yoy — NP ga tiralgan burchak NOP va eslatilgan QOZ tekis burchaklarning mos tomonlari o'zaro perpendikular ekanligini ko‘rish qiyin emas, ya’ni O N O Z va OP OQ. Binobarin, mos tomonlari o'zaro perpendikular bo'lgan burchaklarning tengligidan N O P = Q O Z bo'ladi. Biroq NO P = hp, Q O Z = . Shunga ko‘ra, hp = bo'ladi.


Download 338.44 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling