Yakuniy nazorat savollariga javoblar


Ma’muriy-boshqaruvfaoliyatidaxizmatmavqeigako‘rahujjatlarhozirgikunda, asosan, quyidagichatasniflanadi


Download 126 Kb.
bet6/7
Sana04.02.2023
Hajmi126 Kb.
#1165826
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
YAKUNIY JAVOB o\'zbek tili

Ma’muriy-boshqaruvfaoliyatidaxizmatmavqeigako‘rahujjatlarhozirgikunda, asosan, quyidagichatasniflanadi:

  • tashkiliyhujjatlar;

  • farmoyishhujjatlari;

  • ma’lumotsimon- axborothujjatlari;

  • xizmatyozishmalari.

Tashkiliyhujjatlar.(Ariza,tushintirishxati.tarjimaihol,ishonchnoma,tilxat,vasiyat­noma,shaxsiyxatlar )
Farmoyishhujjatlari .(farmon, qaror,qonun, nizom)

  • Tashkiliyhujjatlarmazmunantashkilotvakorxonalarninghuquqiymaqomi, tarkibiytarmoqlarivaxodimlari, boshqarishjarayoniningborishidajamoaishtiroki­ningqaydqilinishi, boshqatashkilotlarbilanaloqalarninghuquqiytomonlarikabima­salalarniaksettiradi. Nizomlar, yo‘riqnomalar, majlis bayonlari, shartnomalar ana shundaytashkiliyhujjatlarsirasigakiradi.

  • Farmoyishhujjatlariguruhigabuyruq, ko‘rsatma, farmoyishkabilarki­radi. Buyruq.Muayyanmuassasayokiboshqa tur tashkilotoldidaturganasosiyvakun­dalikvazifalarnihalqilishmaqsadidaqoʻllaniladi. Buyruqningasosiymatniasoslovchi (kirish) vafarmoyishqismlaridantarkibtopadi. Asoslovchi (kirish) qismidabuyruq­danmaqsad, shartsharoitlar, sabablarkoʻrsatiladi, asosqilibolinayotganbuyruqhavo­laqilinadi (nomi, raqami, sanasiyoziladi). Baʼzibuyruqniasoslashgahojatboʻlmasligimumkin, bundayhollardau­lartoʻgʻridantoʻgʻrifarmoyishqismibilan ham berilaveradi;

  • Ma’lumot-axborothujjatlari. Bu turdagihujjatlarguruhianchaginanitashkil­qiladi. Bu guruhgakiruvchihujjatlar, ya‘niariza, ma'lumotnoma, tushuntirishxati, dalolatnoma, ishonchnoma, tavsifnoma, tavsiyanoma, taqdimnoma, guvohnoina, taklifnoma. hisobot, tarjimai hoi, tilxat, bildirishnoma, bayonnomakabilarishja­rayonidajudakengqo‘llanadi.

  • Xizmatyozishmalari- ishjarayonidaamalgaoshiririluvchihujjatlardir.(hisobot, taklifnoma, telegramma, xatlar).

22.O‘zlashganso‘zlargaxos 9 ta so‘zyozing.
O`zlashgan qatlam. Hozirgi o`zbek tilining lug`at tarkibiga tarixiy sabablarga ko`ra boshqa tillardan ko`plab so`zlar kirib kelgan. O`zbek tiliga boshqa tillardan kirib kelgan so`zlar o`zlashgan so`zlar (olinma so`zlar) deb yuritiladi. O`zlashgan so`zlar uyg`ur, tojik, arab, rus, nemis, frantsuz, ispan, ingliz va boshqa tillarga oid.
O`zbek tiliga boshqa tillardan kirib kelgan so`zlarni quyidagi qatlamlarga bo`lish mumkin:
1. Tojikcha so`zlar: osmon, oftob, bahor, baho, barg, daraxt, mirob, dasta, bemor, g`isht, dasht, xonadon, shogird, xaridor, mard, kam, chala, balki, agar, ham kabi.
2. Arab tilidan o`zlashgan so`zlar. Arabcha so`zlar o`zbek tiliga VII-VIII asrlardan boshlab kirgan. Bu hol arablarning Markaziy Osiyoni bosib olishi bilan bog`liq. Kitob, maktab, xalq, maorif, shoir, ma’no, ilhom, kasb, qassob, san’at, asbob, bino, imorat, ovqat, g`alla, fil, parranda, hasharot, inson, odam, oila, amma, xolla, dimog`, idora kabi.
3. Ruscha-internotsional so`zlar. XIX asrning 2-yarmidan Markaziy Osiyo, jumladan, O`zbekiston chor Rossiyasining mustamlaka mamlakatiga aylandi. Rus tilining o`zbek tiliga ta’siri shu davrdan boshlandi. Rus tilidan, rus tili orqali boshqa tillardan ko`plab so`zlar o`zlashdi.

23.Turkiy xalqlarfoydalanganyozuvlarniyozing.


 Tarixchilarning aniqlashicha, yozuv dastlab Mesopotomiya degan joyda 
paydo bo‘lgan va bu yozuv tarixga mixxat nomi bilan kirgan. Er. avv. V-
IV asrlarda O‘rta Osiyoning Eronga yaqin hududlarida rasmiy yozuv 
sifatida mixxat ishlatilar edi. Hozirgi eramizdan boshlab taxminan VI 
asrgacha so‘g’d yozuvi ishlatilgan. V-VIII asrlar davomida turkiy xalqlar 
O‘rxun-Enasoy yozuvidan foydalanishgan. Qadimgi turkiy yozuv 
yodgorliklari dastlab Janubiy Sibirning Enasoy daryosi havzalarida va 
Mo‘g’ulistonning O‘rxun vodiysida topilgan. Shunga nisbatan qadimgi 
turkiy yozuv O‘rxun-Enasoy obidalarining yozuvi deb ham yuritiladi. 
1893-yili daniyalik olim N.Tomsen va rus olimi V.V.Radlov qadimgi 
turkiy yozuvni o‘qishga muvaffaq bo`ldilar. O‘rxun-enasoy yozuvlari Rim 
yozuvlariga o‘xshab ketganligi uchun run (runik) yozuvlari yoki 
dulbarchin deb ham yuritiladi. 

24. Publitsistikuslubdamatnyozing.


"Publitsistik" ma'nosining o'zi jamiyatni, davlatni tavsiflaydi. Ushbu so'zlar etimologiyasi bo'yicha "jamoatchilik" so'ziga yaqin, ya'ni "tinglovchilar", "odamlar" degan ma'noni anglatadi.
Jurnalistik nutq uslubi, ma'lum ma'noda, gazeta va jurnallar, televidenie va radioeshittirishlar, ijtimoiy va siyosiy bayonotlar, tantanalarda, yig'ilishlarda va mitinglarda nutq so'zlash tili deb nomlanishi kerak. O'z mahorati tufayli ma'ruzachi tinglovchilar bilan mulohazalarni izlaydi, televizion va radioeshittirishlarga qiziqish paydo bo'ladi, gazeta va jurnallar o'z o'quvchilarini egallaydi va insho janrida muallif muammo bo'yicha o'z fikrini bildirishi mumkin. Nutqning publitsistik uslubi siyosat, falsafa, jamiyat, axloq va hattoki ta'lim bilan bog'liq muammolarda qo'llaniladi.

  1. Bugun noyob voqea yuz berdi! Murashino qishlog'ining aholisi, erta tongda uyg'onganida, erga mayda toshlar sepilganligini ko'rishdi. Endi kichkina qishloq aholisiga asfalt yo'llar kerak emas. Murashinoga sayyohlik turlarini tashkil etishga qaror qilindi. Har bir inson g'ayrioddiy tabiiy hodisadan bahramand bo'lishi mumkin!

25. Muloqotqandayfunksiyalarnibajaradi?


Muloqotfaqatinsonlaro‘rtasidaginaamalgaoshirilishimumkin. Insonbolasiaynanboshqalarbilanmuloqotda, munosabatdabo‘lishjarayonidaijtimoiylashib, shaxsgaaylanibboradi. Muloqottufayliinsonijtimoiytajribavamadaniyatniegallaydi. Umumanolganda, muloqotfenomenipsixologiyafanidaatroflichao‘rganilgan. B.F.Lomov [2], L.A.Karpenkovaboshqalarmuloqotningfunksiyalari, ichkituzilishi, xususiyatlariborasidajiddiytadqiqotlare’lonqilishgan. Ularningfikrigatayanganholdamuloqotningkommunikativ (axborotuzatish), interaktiv (hamkorlikda harakat qilish) vapertseptiv (o‘zarobirgalikdaidroketish) funksiyalarinialohidako‘rsatishmumkin. Ana shuuchtafunksiyaningbirligimuloqotjarayonidahamkorlikdagifaoliyatvaishtirokchilarningo‘zarota’siretishdagiharakatlarinitashkiletishusulisifatidamaydongachiqadi.
26.Shevaga xos so‘zlarga 9 misol va uning adabiy tildagi muqobilini yozing
Xorazm (qipchoq) shevalari leksik qatlamidagi fors-tojik tiliga oid 
so‘zlarning ayrimlari bir ma’noli bo‘lsa, ba’zilarida ma’no kengayishi hisobiga 
yangi ma’no ottenkalari (semalar) paydo bo‘lganligini ko‘rish mumkin: Masalan, 
fors-tojik tilidagi balar- 1) to‘sin; 2) uyning tepasiga qo‘yiladigan to‘g‘ri yog‘och; 


Download 126 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling