Yengil atlletikalarni jismoniy sifatlarini rivojlantiruvchi maxsus mashqlar majmuasi

T e z k o r l i k n i r i v o j l a n t i r i sh. 
Harakatlarni tez bajara olish yengil atletikachining muhim fazilatlaridan
biridir. Tezkorlik sakrovchining depsinishi, uloqtiruvchining siltashi , 
sprinterning yugurishi uchun zarur bulibgina qolmay balki tezkorlik bosh
fazilat hisoblanmagan atletlarga ham zarurdir Sportchining harakat tezligi
birinchi navbatda musqo`llarning tarang`lashtirib va bushashtirib turadigan 
harakatlarni yo`lga solib va boshqarib turadigan bosh miya qobig`ining
tegishli nerv faoliyati sabab buladi.Sportchining harakat tezligini uning
musqo`l kuchini oshirish yo`li bilan ancha yaxshilash mumkin.Musqo`l
kuchini oshirish xisobiga harakat tezligi darajasini ko`tarish avvalo juda kuch
berish qobiliyatini yaxshilash xisobiga buladi. Harakat tezligini musqo`llarning
elastiklik xususiyatidan foydalanishni yaxshilash bilan oshirish mumkin chunki
kerak me`yorda cho`zilgan musqo`l katta kuch bilan va tez qisqaradi.
Musqo`llarning elastikligini yaxshilash uchun ularni cho`zadigan maxsus
mashqlar bajarish kerak. Tez harakatlarni ayniqsa siklik harakterdagi
harakatlarni bajarish paytida shu vaqt faol ishda ishtirok etmayotgan
antogonist musqo`llarni bushata olish muximdir.Harakat tezligini oshirishning

---

eng muxim tamoni yugurish sakrash va uloqtirishning mukkamal texnikasini
egallashdir. 
Harakat tezligi maxsus mashqlar, tanlangan yengil atletika turini tuliq
bajarish va boshqa jismoniy mashqlar vositasida ortadi. Harakat tezligi bir qator 
boshqa fazilatlarga ham bog`liq bulgani uchun, shu fazilatlarni rivojlantirish ham 
tezkorlik ortishiga ta`sir kursatadi. Shuning uchun kuchni rivojlantiradigan , 
musqo`llar buginlar harakatchanligini yaxshilaydigan maxsus mashqlar qilish 
kerak buladi. Tezkorlikni rivojlantiradigan maxsus mashqlar turli, mumkin qadar 
tez harakatlardan , jumladan , sportchi ihtisos olayotgan yengil atletika turi 
elementlariga maksimal darajada yaqin harakatlardan iborat buladi. 
Tezkorlikni oshirish uchun , yengil atletika turida mashq qilishning foydasi 
kuproq. Ularni ham, mahsus mashqlardagi kabi, shu paytda turgunlashgan
chegaraga yaqin tezlikda va yengillashtirilgnan sharoitda esa undan ham tezroq 
takrorlash kerak. Trenirvoka mashqlarini takror bajarish o`rtasidagi dam olish 
atlet tezlikni pasaytirmasdan xuddi usha ishni pasaytirmaydi. Sportchini
favqo`lodda vaziyatda tapogonlik qilib tez va samarali harakat qilib shu
vaziatdan chiqib ketishga majbur qiladigan mashqlar foydalidir.Yengil
atletikachilarda chakqqonlikni rivojlantirish uchun basketbol xokkey qo`l tupi
va boshqa o`yinlar tavsiya qilinadi. Kupgina yengil atletika turi bilan
shug`ullanuvchilar ayniqsa g`ovlar osha yugurish tusiqlar Osha yugurish
estafetali yugurish bilan shug`ullanish faqat tezkorlik chidamlilik va boshqa
shu kabi fazilatlarnigina emas balki chaqqonlikni ham rivojlantirishga ham
yordam beradi..Maxsus chaqqonlikni rivojlantirishga kuproq e`tibor berish
kerak. 
Chaqqonlikni rivojlantirishga trenirovkaning tayyorlov qismida eng kup
e`tibor berish kerak.Asosan kross yugurish va ochik joylardagi mashqlardan
iborat baxorgi trenirovka ham chaqqonlikni rivojlantirishg yordam 
beradi..YOzda va musobaqa davrida chaqqonlikga qaratilgan maxsus mashqlar
uchun vaqt qolmaydi. Bu vaqtda chaqqonlik yengil atletikaning ihtisos
olinayotgan turi bilan birga yul yulakay takomilllashtiriladi. 

---

Foydalangan adabiyotlar: 
 
1. Kun L. Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta : Per. Svenger. M.: 
Raduga, 1982.. 
2. Olivova V. Lyudi i igri. U istokov sovremennogo sporta. - M.: FiS, 1985. 
3. Stolbov V.V. Istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta. - M.: FiS, 1975. 
4. L. Kun «Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta»; Moskva 1987. 
5. Krushilo YU.S. «Xrestomatiya po istorii drevnego mira» Moskva 1980g.